«Մասնակից:Արագի մեջ/Ավազարկղ Ե»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Կրոնական կառույց
| հայերեն անվանում = Սուրբ Նարեկ մատուռ
| պատկեր = Սուրբ Նարեկ մատուռ.jpg
| պատկերի չափ = 300px
| նկարագրություն =Սուրբ Նարեկ մատուռը
| երկիր = Հայաստան
| քարտեզի չափ =
| քարտեզի նկարագրություն =
| տեղագրություն = {{դրոշ|Հայաստան}} [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտն]], [[Վարդենիս (գյուղ)|Վարդենիս]]
| կոորդինատներ =
| լայնք =
| երկայնք =
| կրոնադավանություն = {{դրոշավորում|ՀԱԵ}}
| թեմ = [[Արագածոտնի թեմ|Արագածոտն]]
| տարածշրջան =
| նահանգ =
| տարածք =
| մարզ = [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտն]]
| շրջան =
| թաղամաս =
| մունիցիպալիտետ =
| հոգևոր կարգավիճակ = Գործող
| ներկա վիճակ = Կանգուն
| ժառանգության կարգավիճակում =
| առաջնորդ =
| կայք =
| ճարտարապետություն = այո
| ճարտարապետ =
| ճարտարապետական տիպ =
| ճարտարապետական ոճ = [[Հայկական ճարտարապետություն|Հայկական]]
| գլխավոր կապալառու =
| հիմնադիր =
| ճակատի ուղղություն =
| հիմնադրված =
| կառուցման սկիզբ = [[2010]]
| կառուցման ավարտ = [[2012]] [[օգոստոսի 25]]
| առաջին հիշատակում =
| կառուցման արժեք =
| առանձնահատկություններ =
| ընդունակություն =
| երկարություն =
| լայնություն =
| նավի լայնություն =
| բարձրություն =
| գմբեթների թիվ =
| արտաքին գմբեթի բարձրություն =
| ներքին գմբեթի բարձրություն =
| արտաքին գմբեթի տրամագիծ =
| ներքին գմբեթի տրամագիծ =
| ծայրաձողերի թվաքանակ =
| ծայրաձողի բարձրություն =
| շինանյութ =
| Վիքիպահեստում =
}}
'''Սուրբ Նարեկ մատուռ''', [[Հայ առաքելական եկեղեցի|Հայ առաքելական եկեղեցու]] մատուռ [[Արագածոտնի մարզ]]ի [[Վարդենիս (գյուղ)|Վարդենիս գյուղ]]ում։ Սուրբ Նարեկ մատուռը կառուցվել է [[2012]] թվականին «Պապեի Նարեկ» անվամբ հայտնի սրբավայրի տեղում։ Մատուռը օծվել է 2012 թվականի [[օգոստոսի 25]]-ին։
== Պատմություն ==
[[Ապարան]]ի Քյուլուջա, այժմ Վարդենիս գյուղում դարեր շարունակ կար մի [[Ավետարան]], որը կոչվում էր «Պապեի Նարեկ»։ Գիրքը պատկանում էր մի ընտանիքի, որի նախահոր անունը Պապե էր, իսկ Նարեկ էր կոչվում ոչ թե նրա համար, որ [[Գրիգոր Նարեկացի|Գրիգոր Նարեկացու]] «[[Մատյան ողբերգության]]» աշխատությունն էր, ինչպես որ ժողովրդի մեջ սովորություն կար այն այդպես անվանել, այլ նրա համար, որ ինքը չնայած Ավետարան էր, բայց իր մեջ ուներ բժշկող հատկություն, ինչի համար էլ գյուղացիներն այն «Պապեի Նարեկ» էին կոչում։ Խոսքը [[1710]] թվականին [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]] տպագրված հրաշագործ բժշկության Ավետարանի մասին էր։ Այդ գիրքը գտնվում էր Պապեի, իսկ հետագայում նրա հարազատների տանը, տեղակայված գյուղի [[Սուրբ Հակոբ եկեղեցի (Վարդենիս)|Սուրբ Հակոբ եկեղեցու]] հարևանությամբ։<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=sMxt41mwnKg|title=Արագածոտնի Վարդենիս համայքի Սուրբ Հակոբ եկեղեցու ուխտի օրը|last=|website=|language=|accessdate=2018-04-05}}</ref>
== Ավանդություն ==
Ժամանակի ընթացքում Պապեի ժառանգները հետզհետե լքում են այդ տունը և բնակության հաստատվում աշխարհի տարբեր ծայրերում՝ բնականաբար իրենց հետ տանելով նաև սուրբ գիրքը՝ Պապեի Նարեկը: Տունը մնում է կիսավեր վիճակում, սակայն, չնայած դրան, գյուղացիները գալիս են կիսախարխուլ տան մեջ մոտավորապես այն տեղում, որտեղ դրված էր գիրքը, սրբապատկերներ են դնում ու մոմեր վառում, աղոթքներ անում։<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Nv_Nk3QsnKU|title=Սուրբ Գրքի ճանապարհը|last=|website=|language=|accessdate=2018-04-05}}</ref>
== Մատուռի կառուցում ==
2010-ից սկսած, երբ կայացվեց գյուղի «Սուրբ Հակոբ» եկեղեցին վերակառուցելու որոշումը, որոշվեց նաև փլուզման եզրին գտնվող այն տան տեղում, որն արդեն սրբավայր էր դարձել նաև առանց սուրբ գրքի, կառուցել մատուռ, որտեղ հետագայում կդրվեր Պապեի Նարեկը։ Հետագայում կապեր հաստատվեցին արտերկրում գտնվող Պապեի ժառանգների հետ, ում հետ էլ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների արդյունքում գիրքը տեղափոխվեց [[Հայաստան]] և շուրջ երկու տարի [[Մատենադարան]]ում վերականգնողական աշխատանքներ անցկացնելուց հետո հատուկ պահպանման պայմաններում դրվեց «Սուրբ Նարեկ» մատուռում։
== Նկարագրություն ==
[[File:Սուրբ Նարեկ մատուռը հակառակ կողմից.jpg|thumb|Սուրբ Նարեկ մատուռը հակառակ կողմից]]
Բարերար [[Արթուր Ջանիբեկյան]]ի նախաձեռնությամբ 2011 թվականին մեկնարկեցին «Սուրբ Նարեկ» [[մատուռ]]ի շինարարական աշխատանքները։ Դրանք ավարտին հասցվեցին 2012-ին և նույն թվականի օգոստոսի 25-ին տեղի ունեցավ մատուռի օծման արարողությունը։
Սուրբ Նարեկն իրենից ներկայացնում է փոքր շինություն 4,15 մետր երկարության և 3,10 մետր լայնության վրա, բարձրությունը 4,60 մետր է։ Մատուռը ետևի հատվածում՝ սուրբ սեղանի հետևում ունի խաչի տեսքով պատուհան։ Ներսի մակերեսը 7 քառ․ մետր է, ունի մոմավառության համար նախատեսված սեղան։ Սուրբ Նարեկում տեղադրվել է 173 սմ բարձրության և 90 սմ լայություն ունեցող փայտյա դուռ, որի վրա փորագրված է հայկական խաչը։ Ներսում դրված է նաև [[Գրիգոր Նարեկացի|Գրիգոր Նարեկացու]] «[[Մատյան ողբերգության]]» աշխատության տպագրություններից մի օրինակ՝ ոսկեզօծ կազմով։
== Ավանդույթ ==
Ամեն տարի օգոստոսի վերջին կիրակի օրը Վարդենիս գյուղի [[Սուրբ Հակոբ եկեղեցի (Վարդենիս)|Սուրբ Հակոբ եկեղեցում]] մատուցվելիք պատարագից առաջ հավատացյալների թափորը հոգևոր դասի առաջնորդությամբ շարժվում է դեպի Սուրբ Նարեկ մատուռը, որտեղից տարվա մեջ միայն այդ օրը դուրս է բերվում և Սուրբ Հակոբ եկեղեցի է տեղափոխվում [[1710]] թվականին Կոստանդնուպոլսում տպագրված հրաշագործ բժշկության Ավետարանը: Այդ օրը ուխտագնացության օր է, որի ժամանակ հավատացյալները հնարավորություն են ունենում հաղորդակվցել «Պապեի Նարեկի» հետ, իսկ Սուրբ Հակոբ եկեղեցում կատարվում է հաղորդության պատարագ և հաղորդության կարգ։<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?time_continue=96&v=0aAU1y5tTdA|title=Վարդենիսի Սուրբ Հակոբ եկեղեցու վերաօծման մեկամյակի պատարագը |last=|website=|language=|accessdate=2018-04-05}}</ref>
== Հետաքրքիր փաստեր ==
{{main|Գրիգոր Նարեկացու հուշարձան (Վատիկան)}}
2016 թվականին [[Հռոմի պապ]] [[Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)|Ֆրանցիսկոս]]ի Հայաստան կատարած այցի շրջանակում [[ՀՀ նախագահ]] [[Սերժ Սարգսյան]]ը պապին նվիրել է Գրիգոր Նարեկացու արձանի մանրակերտը՝ որպես առաջին քրիստոնյա երկիր Պապի ուխտագնացության խորհդանիշ և հույս է հայտնել, որ դրա մեծ տարբերակը կտեղադրվի Վատիկանում<ref>{{Cite news|url=http://www.armradio.am/en/2018/04/05/st-gregory-of-narek-statue-unveiled-in-vatican-gardens-video/|title=St. Gregory of Narek statue unveiled in Vatican Gardens - Video|date=2018-04-05|newspaper=Public Radio of Armenia|language=en-US|access-date=2018-04-05}}</ref>:
Գրիգոր Նարեկացու արձանը Վատիկանի պարտեզում կանգնեցվել է [[2018]] թվականի մարտի 21-ին<ref>{{Cite web|url=https://armeniasputnik.am/world/20180405/11270969/vatikan-armenia-grigor-narekaci-ardzan.html|title=Վատիկանում օծվեց Գրիգոր Նարեկացու արձանը. լուսանկարներ|last=Sputnik|website=armeniasputnik.am|language=hy|accessdate=2018-04-05}}</ref> Վատիկանում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան [[Միքայել Մինասյան]]ի և գործարար [[Արթուր Ջանիբեկյան]]ի բարերարությամբ։
Հուշարձանի ետնամասում պատկերված է Սուրբ Նարեկ մատուռը։ Հուշարձանի վրա կա գրություն ըստ որի պատկերված մատուռը գտնվում է [[Հայաստան]]ում, [[Արագածոտնի մարզ]]ի [[Վարդենիս (գյուղ)|Վարդենիս]] գյուղում։<ref>{{Cite web|url=http://www.vaticannews.va/it/papa/news/2018-04/inaugurazione-statua-san-gregorio-narek-intervista-ambasciatore-.html#play|title=Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու հուշարձանը եղբայրության խորհրդանիշ է. լուսանկարներ|last=Vaticannews|website=vaticannews.va|language=it|accessdate=2018-04-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?time_continue=10&v=EEOhhSLDC1A|title=Սուրբ Նարեկ Մատուռի պատկերը Նարեկացու հուշարձանի վրա|last=|website=|language=it|accessdate=2018-04-05}}</ref>
== Տես նաև ==
*[[Սուրբ Հակոբ եկեղեցի (Վարդենիս)|Սուրբ Հակոբ եկեղեցի]]
*[[Վարդենիս (գյուղ)|Գյուղ Վարդենիս]]
== Ծանոթագրություններ ==
| |||