=== «Տեսակների ծագման» գրման և հրատարակման պատմությունը ===
1837 թվականից Դարվինը օրագիր է վարում, որում գրի էր առնում տնային կենդանիների և բույսերի կարգերի տվյալները, նաև բնական ընտրության դիտումները։ 1842 թ. նա գրում է առաջին նկարագիրը տեսակների առաջացման մասին։ Սկսած 1855 թ-իցթվականից նամակագրույթուն է ունենումամերիկացիունենում ամերիկացի բուսաբան [[Ա. Գրեմ]]ի հետ, որին երկու տարի անց շարադրեց իր գաղափարները։ Անգլիացի բնագետ և երկրաբան [[Չ. Լայել]]ի ազդեցության տակ Դարվինը 1856 թ. սկսում է նախապատրաստել գրքի երրորդ ընդլայնված տարբերակը։ 1858 թ.թվականի հունիսին, երբ աշխատանքը կիսով չափ կատարված էր, նա անգլիացի բնագետ Ա.Ռ. Ուոլեսից նամակ է ստանում վերջինիս ձեռագրերի հոդվածով։ Այդ հոդվածում Դարվինը գտնում է բնական ընտրության իր սեփական տեսության համառոտ շարադրանքը։ Երկու բնագետներն անկախ և միաժամանակ մշակել էին նույնատիպ տեսություններ։ Երկուսի վրա էլ իր ազդեցությունն էր թողել ազգաբնակչության մասին [[Տ. Ռ. Մալտուս]]ի աշխատանքը, երկուն էլ ուսումնասիրել էին ֆլորա, ֆաունա և մի խումբ կղզիների երկրաբանական կազմավորումները և հայտնաբերել էին շոշոփելի տարբերություններ նրանցում բնակկեցված տեսակների միջև։ Դարվինը Լայելին է ուղարկում Ուոլեսի ձեռագիրը իր սեփական նկարագրի հետ միասին՝ երկրորդ տարբերակի ուրվագծերով ([[1844]]) և Ա. Գրեյին ([[1857]]) ուղարկված իր նամակի պատճենով Լայելը խորհրդի համար դիմեց անգլիացի բուսաբան [[Ջոզեֆ ՋուկերինՋուկեր]]ին և 1859 թ.թվականի հուլիսի 1-ին նրանք միասին Լոնդոնում Լինևսկու ընկերությանը ներկայացնում են իրենց ածշխատանքները։աշխատանքները։ [[1859 թ.թվական]]ին Դարվինը տպագրում է «[[Տեսակների ծագում]]ը բնական ընտրության միջոցով կամ բարենպաստ տեսակների պահպանումը կյանքի պայքարում» (The Effects of Cross- and Self-Fertilization in the Vegetable Kingdom, [[1876]]). գործը, որտեղ նա ցույց է տալիս կենդանիների և բույսերի փոփոխականությունը, նրանց բնական ծագումը ավելի վաղ տեսակներից։
=== Ուշ աշխատանքները («Տեսակների ծագումից» հետո) ===
