«Կամքի ազատություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Կամքի ազատությունը''' ({{lang-el|τὸ αὐτεξούσιον}} կամ {{lang-el2|τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν}}, {{lang-la|liberum arbitrium}}) ուսմունք է, որը հնարավորություն է տալիս մարդուն ընտրություն կատարել անկախ որոշակի նախապայմաններից։ Հին ժամանակներից սկսած [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]] մեջ անցկացվում են վիճաբանություններ կամքի ազատության գոյության, սահմանման և բնության մասին։ Գոյություն ունեն երկու հակասական դիրքորոշումներ`''մետաֆիզիկական լիբերտարիանիզմ'', որը հաստատում է կամքի ազատության գոյությունը, համարում է [[դետերմինիզմ]]ը ոչ հավաստի, և ''խիստ դետերմինիզմ'', ըստ որի կամքի ազատություն գոյություն չունի և դետերմինիզմը ընդունում է ոչ ճշմարիտ ։ Եթե այս երկու հասկացությունները հաստատում են դետերմինիզմի և կամքի ազատության անհամատեղելիությունը, ապա տարբերակվում են ինչպես անհամատեղելիներ, իսկ եթե ընդունում են
Կամքի ազատությունը հետքեր է թողել կրոնի, էթիկայի և գիտության մեջ։ Оրինակի համար՝ կրոնում կամքի ազատությունը ենթադրում է, որ մարդկային ցանկություները և ընտրությունը իրականանում են աստվածային ամենագիտությամբ։ Էթիկայում կամքի ազատության գոյությունը սահմանում է մարդու գործողությունների բարոյական պատասխանատվությունը։ Իսկ գիտության մեջ կամքի ազատությունը հնարավորություն է տալիս ի հայտ բերել մարդկային վարքագծի կանխատեսման մեթոդները։
Տող 23.
{{Մեջբերում|հեղինակ=Սամ Հարրիս|Հոգեբան Բենջամին Լիբետը օգտագործել է [[էլեկտրաէֆենտալագրություն]]ը ցույց տալու համար, որ ուղեղի կորտերի շարժիչային կենտրոնների ակտիվությունը կարող է ամրագրվել 300 միլիվայրկյան առաջ մինչև մարդը կզգա, որ նա որոշել է տեղաշարժվել։ Մեկ այլ լաբորատորիա շարունակեց նրա աշխատանքը օգտագործելով մագնիսական ռեզոնանսային տոմոգրաֆիան։ Մարդկանց խնդրում էին սեղմել կոճակներից մեկը, իսկ իրենք այդ ընթացքում հետևում էին էկրանին պատահական հաջորդականությամբ հայտնվող տառերին։ Կոճակներից որևէ մեկը սեղմելու որոշումը կայացնելիս այդ մարդիկ հայտնում էին, թե որ տառն են տեսնում այդ պահին։ Փորձարկուները պարզեցին, որ գիտակցված որոշում կայացնելուց 7-10 վայրկյան առաջ մասնակիցների ուղեղի երկու որոշակի հատվածներ արդեն պարունակում էին ինֆորմացիան, թե որ կոճակն են նրանք սեղմելու։ Հետագա փորձերը, որոնց ընթացքում գրանցվում էր գլխուղեղի կեղևի ակտիվությունը, ցույց տվեցին, որ մոտ 256 նեյրոնների ակտիվության մասին տվյալները բավարար են 80 տոկոս ճշգրտությամբ կանխատեսելու մարդու ձեռքը կամ ոտքը շարժելու որոշումը՝ այն այդ մարդուն հայտնի դառնալուց 700 միլիվայրկյան առաջ։ <br>
...Այն փատը, որ ինչ-որ մեկը ընդունակ է կանխատեսել ձեր մտքերը և գործողությունները, ակնարկում է այն մասին, որ ձեր զգացողությունները [ազատության] երևակայական են.}}
Ռուս կենսաբան [[
==== Մետաֆիզիկական լիբերտարիանզմ ====
| |||