«Էրվին Շրյոդինգեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
→‎Գույնի ուսմունք: սրբագրում, խմբագրում
Տող 91.
==== Ալքիային ֆունկցիայի մեկնաբանում ====
[[Պատկեր:Solvay conference 1927.jpg|190px|մինի|1927 թվականի [[Սոլվեյի կոնֆերանս]]ի մասնակիցներ։ Շրյոդինգերը կանգնած է հետևի շարքում՝ կենտրոնում]]
Շրյոդինգերի հիմնական հոդվածները, ունենալով հետևողականություն և հարմարություն, սկսեցին լայնորեն օգտագործվել քվանտային տեսության տարբեր խնդիրների լուծման համար։ Սակայն ֆորմալիզմն այդ ժամանակ այնքան էլ պարզ չէր։ Գլխավոր հարցերից մեհը, դրված Շրյոդինգերի աշխատանքի հիմքում, այն էր, թե ի՞նչն է տատանվում ատոմի ներսում, այսինքն [[ալիքային ֆունկցիա]]յի իմաստի և հատկության խնդիրը։ Իր հոդվածի առաջին մասում նա համարեց, որ դա [[Իրական թվեր|իրական]], միակ արժեքավոր և ամենուր երկու անգամ տարբերվող ֆունկցիա է, սակայն վերջին մասում թույլ տվեց [[Կոմպլեքս թվեր|կոմպլեքս]] նշանակության հնարավորություն։ Դրա հետ մեկտեղ այդ ֆունկցիայի քառակուսի մոդուլը նա մեկնաբանում էր որպես կոնֆիգուրացիոն տարածությունում [[էլեկտրական լիցք]]երի խտության բաշխում<ref name="Yang" /><ref name="Джем259" />։ Գիտնականը կարծում էր, որ այժմ մասնիկները կարելի է ներկայացնել՝ որպես [[ալիքային փաթեթ]]՝ կազմված սեփական ֆունկցիայիֆունկցիաների համախմբից, և այդպիսով ամբողջությամբ հրաժարվել կորպուսկուլյար պատկերացումներից։ Այդպիսի բացատրության անհնարինությունը շուտով պարզ դարձավ․ ընդհանուր առմամբ ալիքային փաթեթները անխուսափելիորեն ընդարձակվում են, ինչը հակադրության է ստեղծում էլեկտրոնների տարածման փորձում մասնիկների ակնհայտ կորպուսկուլյար վարքի մեջ։ Խնդրի լուծումը տրվեց [[Մաքս Բոռն]]ի կողմից, ով առաջարկեց ալիքային ֆունկցիայի հավանական մեկնաբանում<ref name="Джем275">{{книга|автор= М. Джеммер. |заглавие= Эволюция понятий квантовой механики |страницы= 275—277}}</ref><ref>Обсуждение противоречий шрёдингеровской интерпретации и возможности их разрешения см. в статье: {{статья|автор= J. Dorling. |заглавие= Schrödinger original interpretation of the Schrödinger equation: a rescue attempt |издание=Schrödinger: Centenary Celebration of a Polymath |ответственный= ed. C. W. Kilmister |место= Cambridge |издательство= University Press |год=1989 |pages= 16—40}}</ref>։
Շրյոդինգերի համար այդպիսի վիճակագրական մեկնաբանությունը, հակասող քվանտամեխանիկական ալիքների իր պատկերացումներին, անընդունելի էր, քանի որ թույլ էր տալիս քվանտային թռիչքներ և ընդհատության այլ տարրեր, որոնցից նա ցանկանում էր հրաժարվել։ Գիտնականի կողմից իր արդյունքների ամենավառ մերժումը դրսևորվեց [[Նիլս Բոր]]ի հետ քննարկումների ժամանակ, երբ 1926 թվականի հոկտեմբերին Շրյոդինգերը ժամանել էր [[Կոպենհագեն]]<ref>J. Mehra. Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics. — P. 852—854.</ref>։ Այդ իրադարձության վկա [[Վերներ Հայզենբերգ]]ը հետագայում գրել է․
Տող 98.
Այդպիսի մեկնաբանությունը, որի հիմքում ընկած էր ալիքային ֆունկցիայի բորնյան հավանական մեկնաբանությունը, [[Հայզենբերգի անորոշությունների սկզբունք]]ը և Բորի [[լրացման սկզբունք]]ը ձևակերպվել է 1927 թվականին և հայտնիություն է ձեռք բերել՝ [[կոպենհագենյան մեկնաբանություն]] անվամբ։ Սակայն Շրյոդինգերը այդպես էլ չկարողացավ ընդունել և մինչ կյանքի վերջ անհրաժեշտ էր համարում ալիքային մեխանիկայի ակնառու ներկայացումը։ Այնուամենայնիվ, Կոպենհագեն այցից հետո նա նշեց, որ չնայած գիտական անհամաձայնություններին, «Բորնի հետ փոխհարաբերությունները (ում հետ նա նախկինում ծանոթ չէր) և, հատկապես, Հայզենբերգի․․․ եղել են բացարձակապես բարեկամական և ջերմ»<ref>J. Mehra. Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics. — P. 855.</ref>։
==== Քվանտային մեխանիկայի կիրառությունը ====
Ալիքային մեխանիկայի ֆորմալիզմի ավարտից հետո Շրյոդինգերը կարողացավ ստանալ մի շարք կարևոր արդյունքներ։ Արդեն 1926 թվականի վերջին, [[Քոմփթոնի էֆեկտ]]ի նկարագրման համար, նա օգտագործեց ամբողջ մեթոդիկան<ref name="Mehra856">{{статья|автор= J. Mehra. |заглавие= Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics |pages= 856—857}}</ref>, նաև փորձ արեց միավորել քվանտային մեխանիկան և [[էլեկտրադինամիկա]]ն։ Հեռանալով [[Կլայն-Գորդոնի հավասարում|Կլայն-Ֆոկ‐Գորդոնի հավասարում]]ից, Շրյոդինգերը ստացավ [[էներգիա-իմպուլսի թենզոր]]ի արտահայտություն և պահպանման համապատասխան օրենք՝ [[Դը Բրոյլի ալիք|մատերիայի միասնական ալիքների]] և [[Էլեկտրամագնիսական ճառագայթում|էլեկտրամագնիսական ալիքներ]]ի համար։ Սակայն այդ արդյունքները, ինչպես և հաջորդ հավասարումները, կիրառելի չէին [[էլեկտրոն]]ի համար, քանի որ հնարավորություն չէին տալիս հաշվի առնել նրա սպինը (դա հետագայում արվեց [[Պոլ Դիրակ]]ի կողմից)։ Միայն տարիներ անց պարզ դարձավ, որ Շրյոդինգերի կողմից ստացված արդյունքները ճիշտ են զրոյական սպինով մասնիկների համար, (օրինակ՝ [[մեզոն]]ների համար)։ 1930 թվականին նա ստացավ Հայզենբերգի [[անորոշությունների սկզբունք]]ի միավորված արտահայտություն՝ ցանկացած ֆիզիկական մեծության զույգի համար։ Այդ տարում նա ինտեգրեց Դիրակի հավասարումը՝ ազատ էլեկտրոնի համար, գալով այն եզրահանգման, որ դրա շարժումը նկարագրվում է ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման և փոքր ամպլիտուդայով շարժման բարձր հաճախականությամբ ցնցումներիտատանումների գումարով։ 1940-1941 թվականներին Շրյոդինգերը՝Շրյոդինգերը ալիքային մեխանիկայի շրջանակներում մանրմասնմանրամասն մշակել է ([[Շրյոդինգերի պատկերացում]]) ֆակտորիզացիայի մեթոդը՝ սեփական նշանակությամբարժեքներով խնդիրներխնդիրների լուծելուլուծման համար։ Այս մոտեցման էությունը կայանում է համակարգի [[Համիլտոնյան (քվանտային մեխանիկա)|համիլտոնյան]] համակարգի մեջ՝<nowiki/>ը երկու օպերատորների արտադրանքիարտադրյալի տեսքով ներկայացնելու մեջ<ref name="Коммент" />։
 
==== Կոպենհագենյան մեկնաբանության քննադատություն ====