«Ամարնա արխիվ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 8.
[[Պատկեր:Amarnamap.png|thumb|300px|Արևելյան Միջերկրականի քարտեզը [[Էլ–Ամառնա|Ամարնայի]] շրջանում (մ․թ.ա XIV դար): Եգիպտոսի տարածքը շրջապատված է կանաչ, Միտանին՝ կարմիր, Խեթականը՝ — դեղին (նրանց կողմից նվաճված տարածքները նշվում են նույն գույնի մուգ շրջանագծերով)]]
 
Ամարնայում գտնված նամակագրությունը վերաբերում է եգիպտական XVIII դինաստիայի փարավոններ [[Ամենհոտեպ III]] և Ամենհոտեպ IV ([[Էխնաթոն]]) կառավարման շրջանին։ Այն ներառում է պետական բնույթի գրառումներ՝ փարավոնի նամակագրություն է Արևելյան Միջերկրականի ենթակաների հետ, որոնք ԵգիպտոսնիԵգիպտոսին են միավորվել [[Թութմոս III]] փարավոնի ժամանակ, և ինքնիշխան օտարերկրյա միապետների հետ։ Ամարնայի ժամանակաշրջանում Եգիպտոսը Մերձավոր Արևելքում չորս [[Հեգեմոնիա|հեգեմոններից]] (գերիշխանություններից) մեկն էր, Խեթական, Միտանի-Խուրիական և Բաբելոնիա-Կասիտական թագավորությունների հետ միասն։միասին։ Այս համաշխարհային համակարգի շրջակայքում են եղել [[Էլամ]]ը, Միկենյան և Արևմտյան Անատոլիայի երկրները, մինոսյան Կրետեն և Ալաշիան (Կիպրոս) նույնպես մասնակցել են նամակագրությանը։ Աստիճանաբար իր ազդեցությունը ուժեղացնում էր Ասորեստանը, որը դեռևս կախվածություն ուներ միտանցիներից և բաբելոնցիներից։ Ամենհոտեպ III և Էխնաթոնը նախընտրել են հարևանների հետ նվերեներով փոխանակվել և իրենք պատերազմ չեն սկսել։ Օրինակ՝ միտանիի արքա [[Տուշրատտա]]ն դիմել է Ամենհոտեպ III, խնդրելով նրան ոսկի ուղարկել, քանի որ «իմ եղբոր մոտ Եգիպտոսում ոսկին ինչպես ավազ է» (և որպես փրկագին իր հերթին փարավոնին կնության է տվել Տուշարատտի դստերը Տադու-Խեպուին), երբբ Ամենհոտեպ III ծանր հիվանդանում է Տուշրատտը իր եգիպտական «եղբոր» բուժման համար ուղարկում է [[Նինվե]]ի [[Իշտար]] աստվածուհու կոռքը, որը այն ժամանակ նրանից կախվածություն ուներ։ Եգիպտական փարավոնի վասալները հաճախ են նրան գրել,իրենց նամակներում մեղադրելով այլ տեղերի իշխանություններին եգիպտական պետության դեմ անօրինոակնությունների մեջ, հույս ունենալով ստանալու նրանց հողերը։ Այսպիսով, Ամուրրուի իշխանամոլ ղեկավար Աբդի-Աշիրտան և նրա թագաժառանգ Ազիրուն խեթերի հետ համաձայնության գալով հարձակվել են Եգիտական ենթակայության քաղաքի վրա։ Նրա զոհերից մեկը, [[Բիբլոս]]ի Ռիբ-Ադդին օգնություն է խնդրել Էխնաթոնից։ Եգիպտական իշխանությունների պասիվություն են ցուցաբերել և չեն օգնել հավատարիմ վասալ Ռիբ-Աբդդին (որը Ազիրուի կապերի շնորհիվ եգիտական արքունիքի իր հավանավորի՝ «Հյուսիսային երկրների ղեկավարի» Դուդուի), որի պատճառով Էխնաթոնը կորցնում է խեթերով բնակեցված իր հյուսիսային շրջանները։ Ամարնայի արձանագրություններում առաջին անգամ հիշատակվում է [[խապիրու]]ն։
 
== Գտնվելու վայրը ==