«Պորտուգալիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 204.
==Աշխարհագրություն ==
 
=== Աշխարհագրական դիրք, ռելիեֆ և ներքին ջրեր ===
Պորտուգալիա պետությունը գտնվում է [[Երկիր մոլորակ|Երկիր մոլորակի]] [[Արևմտյան կիսագունդ|արևմտյան կիսագնդում՝կիսագնդում]]՝ [[Եվրոպա|Եվրոպա աշխարհամասի]] հարավում։ Զբաղեցնում է [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզու]] արևմտյան մի փոքր հատվածն ու [[Ատլանտյան օվկիանոս|Ատլանտյան օվկիանոսի]] երկու արշիպելագները՝ [[Ազորյան կղզիներ|Ազորյան կղզիներն]] ու [[Մադեյրա|Մադեյրան]]։ Երկրի հյուսիսային մասը հիմնականում [[Սարահարթ|սարահարթային]] է:, Գերիշխումորտեղ գերիշխում են 1000-1200 մմետր բարձրությունները: Արևմուտքում լեռները զառիվայր իջնում են դեպի ափամերձ հարթավայրերըհարթավայրեր: Պորտուգալիայի ամենաբարձր կետը Ազորյան համանուն կղզում գտնվող [[Պիկու|Պիկու հանգած հրաբուխն]] է՝ 1991 մետր բարձրությամբ։ Պիկու լեռն ավելի քան երկու անգամ գերազանցում է Ազորյան կղզիների մյուս լեռնագագաթների բարձրությանը և ի շնորհիվ այդ հետաքրքրաշարժ հանգամանքի՝ գրանցվելգրանցված է [[Գինեսի ռեկորդների գրքում։գիրք|Գինեսի ռեկորդների գրքում]]։ Երկրի հյուսիսային մասը հիմնականում զբաղեցված է Մեսետա սարահարթի խոր կտրտված ծայրամասով, որտեղ բարձրանում են բյուրեղային առանձին զանգվածներ։ Տեժու գետից հարավ Պորտուգալական դաշտավայրն է, որտեղ հարթավայրային տեղամասերը հերթագայվում են ոչ բարձր բլրաշարերով։ Ծայր հարավում Սեռա դա Ալգարվի (բարձրությունը մինչև 902 մ) լեռներն են, որոնց հարավային լանջերը զառիվայր իջնում են դեպի ափամերձ դաշտավայրը։
 
Պորտուգալիայում լեռնակազմական գործընթացները դեռևս չեն ավարտվել և այդ իսկ պատճառով այստեղ հաճախ նկատվում են ցածր ինտենսիվությամբ երկրաշարժեր։ Երկրի տարածքի մեծ մասը գտնվում է Ալպ-հիմալայան կամ Միջերկրածովյան գեոսինկլինալային գոտում։ Այն [[Երկրակեղև|երկրակեղևի]]<nowiki/>ամենամեծ գեոսինկլինալներից է, որը տարածվում է <nowiki/>[[Ատլանտյան օվկիանոս|Ատլանտյան օվկիանոսից]] մինչև <nowiki/>[[Խաղաղ օվկիանոս]]՝ ընդգրկելով Պիրենեյան թերակղզու գրեթե ամբողջ հարավը։ Նախկինում՝ [[1755]] թվականի <nowiki/>[[նոյեմբերի 1]]-ին, Պորտուգալիայի մայրաքաղաքում է տեղի ունեցել Եվրոպայի ամենաուժգին երկրաշարժային ցնցումը՝ Լիսաբոնի ավերիչ երկրաշարժը։
[[Պատկեր:Portugal topographic map-pt.png|մինի|աջից|220px|Պորտուգալիայի ֆիզիկական քարտեզ]]
 
Ափերը ցածրադիր են, ավազային, թույլ կտրտված, միայն Տեժու (Տախո) և Սադու գետերի գետաբերանային մասում ծովի ջրերը ցամաքի մեջ խորանալու հետևանքով առաջացրել են խորշեր ու էստուարներ։ Պորտուգալիայի բացառիկ տնտեսական գոտին կազմում է 1 727 408 կմ քառ․։ Այս ցուցանիշով Պորտուգալիան 3-րդն է Եվրոպական Միությունում և 11-րդը՝ ամբողջ աշխարհում։
 
=== Կլիմայական պայմաններ ===
 
=== Բուսական ու կենդանական աշխարհ ===
 
== Ռելիեֆ ==
Երկրի հյուսիսային մասը հիմնականում զբաղեցված է Մեսետա սարահարթի խոր կտրտված ծայրամասով, որտեղ բարձրանում են բյուրեղային առանձին զանգվածներ։ Գերիշխում են 1000-1200 մ բարձրությունները, առավելագույնը՝ 1991 մ (Սեռադա էշտրելա լեռնաշղթայում)։ Արևմուտքում լեռները զառիվայր իջնում են դեպի ափամերձ հարթավայրերը։ Տեժու գետից հարավում Պորտուգալական դաշտավայրի մեծ մասն է, որտեղ հարթավայրային տեղամասերը հերթագայվում են ոչ բարձր բլրաշարերով։ Ծայր հարավում Սեռա դա Ալգարվի (բարձրությունը մինչև 902 մ) լեռներն են, որոնց հարավային լանջերը զառիվայր իջնում են դեպի ափամերձ դաշտավայրը։
 
=== Վարչական բաժանում ===