«Չժեն Չենգուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ|անուն=Չժեն Չենգուն|բնօրինակ անուն={{Չինարեն|鄭成功|郑成功|Zhèng Chénggōng}}|պատկեր=The Portrait of Koxinga.jpg|պատկերի լայնություն=200px|պաշտոն=Յանպին-Ցզյունվան|կառավարման սկիզբ=անհայտ|կառավարման ավարտ=1662 թվականի հունիս|նախորդող=Չի ունեցել|հաջորդող=ժեն Ցզին|կրթություն=[[Нанкинский университет|Ն]]<nowiki></nowiki>անկինյան համալսարան|կրոն=[[Конфуцианство|Կ]]<nowiki></nowiki>ոնֆուցիականություն|Ծննդյան թվական=1624 թվականի օգոստոսի 24 Հիրադո, Նագասակի, Ճապոնիա|Մահվան թվական=1662 թվկանի հունիսի 23, Թայվան, Չինաստանի Հանրապետություն|Ազգը=Չժեն դինաստիա|Հայր=Չժեն Չիլուն|Մայր=Տագավա Մացու|Կինը=Դուն-վայֆեյ|Երեխաները=Չժեն Ցզին, Չժեն Սի}}'''Չժեն Չենգուն''' ((Չինարեն) ավանդական 鄭成功; պարզեցված՝ 郑成功, պինին՝ Zhèng Chénggōng, պեվեդզի՝ Tēⁿ Sêng-kong; {{Նիհոնգո|Тэй Сэйко:|鄭成功}}), եվրոպական աղբյուրներում ավելի հայտնի է, որպես Կոկսինգ ((Չինարեն) 国姓爷; пэвэдзи Kok-sèng-iâ/Kok-sìⁿ-iâ կայսերական ազգանունով պարոն)  ([[1624]] թվականի օգոստոսի 28-ից-1662 թվականի հունիսի 23-ը) հանդիսանում է ամենահայտնի չինացի ծովահենը, որը առաջնորդում էր Չինաստանի հարավ-արևելքում մանջուրական զավթիչների դեմ ազատագրական պայքարը։ Ֆորմոզից ([[Թայվան]]) վտարել է ։ Նրա սերունդները կառավարում էին Ֆորմոզյան թագավորությունը մինչև [[1683]] թվական։ 

Կոկսինգը ծնվել է Ճապոնիայում ճապոնացի մորից և չինացի հորից, որը Թայվանական նեղուցում ծովահենությամբ էր զբաղվում։ Մինչև 7 տարեկանը նա մոր հետ ապրել է [[Ճապոնիա|Ճապոնիայում]], հետո տեղափոխվել հոր մոտ Ֆուցզյան, որը պաշտոն էր ստացել մինյան Չինաստանի ծովային գերատեսչությունում։ [[1644]] թվականից կրթվել է Նանկինյան համալսարանում ավանդական կոնֆուցիական ծրագրով։ 

== Մանջուրիայի հետ պատերազմըպատերազմ ==

1645 թվականի մանջուրների կողմից [[Նանկին|Նանկինի]] գրավումը ստիպեց Չժենին հոր հետ տեղափոխվել Թայվանական նեղուց, որտեղ իրեն հավատարիմ ծովահեննրը ամուր ռազմական հենարան  դարձան մինյան հետնորդի համար անընդհատ առաջ գնացող մանջուրների դեմ Չինաստանի հարավում կռիվներ տանելու համար: Սակայն հենց այն նույն պահին, երբ մանջուրական Ցին դինաստիայի բանակը ներխուժեց Ֆւցզյան, Չժենի հայրը մանջուրների հետ գաղտնի համաձայնության եկավ։ Նոր վարչակարգում պաշտոն ստնալու համար Չժենի հայրը մինական ժառանգին իշխանություններին հանձնեց,որից հետո ժառանգորդին մահապատժի դատապարտեցին։ Իսկ Չժենը ընդհակառակը հրաժարվեց ենթարկվել նոր իշխանությանը պահպանելով հավատարմությունը Մինական դինաստիային։   

Չնայած նոր իշխանությունների գրավիչ առաջարկներին և հոր անընդհատ հորդորներին երիտասարդ Չժենը ծովահենների օգնությամբ ամրացրեց Ֆուցզյանի ափում իր դիրքերը։ Ֆորմալ կերպով նա իրեն համարում էր վերջին մինական «կայսերը» Չժու Ուլանին, որը շարունակում էր պայքարը երկրի հարավ-արևելքում։ Բավականաչափ ուժեր հսվաքելով Չժենը բոլորովին անսպասելի կեչպով [[1659]] թվականին իր նավատորմով և 100 000 համախոհների հետ միասին ներխուժց Յանցզի գտի դելտայի տարածք և օգտվելով Ցինական բանակի երկրի հարավում գտնվելուց, նավարկեց մինչև Նանկին։ 

[[1661]] թվականի ապրիլին  Կոկսինգը (այդպես էին անվանում նրան հոլանդացիները) ափ իջավ ժամանակակից Թայվանից ոչ հեռու Հոլանդական Ֆորմոզայի վրա իր 25 հազարանոց բանակով։ Հոլանդական ֆորտը ինը ամիս տեված պաշարումից հետո գրավվեց։ Ֆորտի պաշտպանությունը գլխավորած շվեդ Ֆռեդերիկ Կոյետային և ֆորտի մնացած բոլոր պաշտպաններին Կոկսինգը ազատ արձակես թողնելով հեռանալ։ Կոկսինգը իր շտաբը տեղափոխեց Թայվան։

Չժեն Ցինը հոր կամքին հակառակ ժառանգեց գահը և կարղացավ շուրջ 20 տարի  Թայվանը պահել իր ձեռքի տակ, չնայած որ Պեսկադորյան կղզիներ և մայցամաքի տարածքները զիճեց Ցինական իշխանությանը։ Իր մահից   տարի անց  թվականին [[1683]] թվականին Շի Լանի կողմից գլխավորած ցինական նավատորմը գրավեց կղզին։  

Կոկսինգի հետմահու հեղինակությունը հնարավորություն տվեց նրա դառնալ  Չինաստանի ազգային հերոս։ Մայրցամաքից Թայվան նրա կառուցած անցատեղը հետագայում հնարավորություն տվեց Թայվան կղզու գոմինդանական կառավարությանը Չան Կայշիի նախորդը։ [[Չինաստան|ՉԺՀ]]-ում նրան ընդունում են որպես օտարերկրյա զավթիչների և գաղութարարների դեմ պայքարի կերպար։ Նույնիսկ Ցինական իշխանությունը  գնահատելով իր անսասան մնացած հավատարմություն [[1875]] թվականին Թայվանում կառուցեց նրան նվիրված սրբատեղի։ Մեծագույն ճապոնացի դրամատուրգներից Տիկամացու Մոնդզաեմոն  («ճապոնական Շեքսպիրը») [[1715]] թվականին գրեց Կոկսինգի կյանքի մոտիվներով իր պիեսան։