«Օքսիդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Chromium(III)-oxide pigment.jpg|thumb|Քրոմի (III) օքսիդ]]'''Օքսիդներ''', երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից։ Օքսիդներում թթվածինը դրսևորում է -2 օքսիդացման աստիճան։ Թթվածինը իր [[էլեկտրաբացսականությամբ երկրորդն է՝ [[ֆտոր]]ից հետո։ Այդ պատճառով գրեթե բոլոր տարրերը առաջացնում են օքսիդներ։
[[Պատկեր:Chromium(III)-oxide pigment.jpg|thumb|Քրոմի (III) օքսիդ]]
[[Պատկեր:Red lead.jpg|thumb|Pb<sub>3</sub>O<sub>4</sub>]]
 
'''Օքսիդներ''', երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից։ Օքսիդներում թթվածինը դրսևորում է -2 օքսիդացման աստիճան։ Թթվածինը իր էլեկտրաբացսականությամբ երկրորդն է՝ [[ֆտոր]]ից հետո։ Այդ պատճառով գրեթե բոլոր տարրերը առաջացնում են օքսիդներ։
 
Օքսիդները բավականին տարածված են երկրի ընդերքում և առհասարակ [[տիեզերք]]ում։ Օրինակ այդպիսի միացություններից է [[ժանգ]]ը, [[ջուր]]ը, [[շաքարավազ]]ը, [[ածխաթթու գազ]]ը։
 
Միացությունները, որոնք պարունակում են թթվածնի երկու ատոմ կոչվում են [[պերօքսիդպերօքսիդներ]]ներ, [[սուպերօքսիդ]]ներ։ Կոպիտ ասած նրանք չեն մտնում օքսիդների դասի մեջ։
 
== Դասակարգում ==
[[Պատկեր:Red lead.jpg|thumb|[[Pb3O4]]]]Կա օքսիդների 4 հիմնական դաս՝ հիմնային, թթվային, երկդիմի և աղ չառաջացնող։
 
Կախված նրանից թե ինչ քիմիական կազմ ունեն նրանք, տարբերում են.
* Աղ առաջացնող օքսիդներ.
** [[Հիմնային օքսիդներ]] (օրինակ, [[նատրիումի օքսիդ]] Na<sub>2</sub>O, [[պղնձիՊղնձի օքսիդ (II)օքսիդներ|պղնձի օքսիդ(II)]] CuO), [[մետաղ]]ների օքսիդները,
** [[Թթվային օքսիդներ]] (օրինակ, [[Ծծմբի օքսիդ (IV)|ծծմբի օքսիդ(VI)]] SO<sub>3</sub>, [[ազոտիԱզոտի օքսիդ (IV)օքսիդներ|ազոտի օքսիդ(IV)]] NO<sub>2</sub>), այն մետաղների օքսիդները, որոնց օքսիդացման աստիճանը V—VII է և [[Ոչ մետաղներ|ոչ մետաղ]]ները,
** [[Ամֆոտեր օքսիդներ]] (օրինակ, [[ցինկի օքսիդ]] ZnO, [[ալյումինի օքսիդ]] Al<sub>2</sub>О<sub>3</sub>), մետաղների օքսիդները, որոնք ունեն III—IV օքսիդացման աստիճան և կան բացառություններ (ZnO, BeO, SnO, PbO)
* Աղ չառաջացնող օքսիդներ. [[Ածխածնի օքսիդներ|ածխածնի օքսիդ (II)]] СО, ազոտի օքսիդ(I) N<sub>2</sub>O, ազոտի օքսիդ(II) NO։
 
== Անվանակարգում ==
[[Պատկեր:Kupfer(II)-oxid.jpg|մինի|[[Պղնձի օքսիդներ|Պղնձի օքսիդ]]|ձախից|246x246փքս]]
[[Պատկեր:Quartz_Brésil.jpg|մինի|[[Քվարց]]|ձախից]]
[[Պատկեր:Several corundum crystals.jpg|thumb|]]
[[Պատկեր:Diossido di azoto.jpg|մինի|]]
IUPAC-ի անվանումներ ցանկի համաձայն օքսիդները անվանվում են «օքսիդ» բառով և քիմիական տարրի [[սեռական հոլով]]ով. օրինակ՝ Na<sub>2</sub>O նատրիումի օքսիդ, Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> ալյումինի օքսիդ։ Եթե տարրը ունի փոփոխական [[օքսիդացման աստիճան]], ապա օքսիդի անվանման կողքին առանց բացատանիշի, փակագծերի մեջ նշվում է նրա օքսիդացման աստիճանը։ Օրինակ՝ Cu<sub>2</sub>О պղնձի օքսիդ(I), CuO պղնձի օքսիդ(II), FeO երկաթի օքսիդ(II), Fe<sub>2</sub>О<sub>3</sub> երկաթի օքսիդ(III), Cl<sub>2</sub>O<sub>7</sub> քլորի օքսիդ(VII)։
 
Տող 40 ⟶ 35՝
 
== Քիմիական հատկություններ ==
[[Պատկեր:A-quartz.png|thumb|right|SiO<sub>2</sub> բյուրեղացանցի կառուցվածքը]]
* Փոխազդեցության արդյունքում թթվային օքսիդները առաջացնում են [[աղ]]եր։
* Օքսիդները փոխազդելով ջրի հետ, առաջացնում են [[Թթուներ|թթու]]ներ։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Օքսիդ» էջից