«Ջրաբերդ (ամրոց)»–ի խմբագրումների տարբերություն

|երկիր =ԼՂՀ Արցախի Հանրապետություն

|ճառտարապետական ոճ = [[Հայկական ճարտարապետություն|Հայկական]]

'''Ջրաբերդի ամրոց''' (հայտնի է նաև, որպես '''Ջերմուկ''' կամ '''Չարաբերդ''' անուններով), [[Միջնադարյան Հայաստան|միջնադարյան հայկական]] միջնադարյան [[Ամրոց|պաշտպանական ամրությունկառույց]] [[ԼեռնայինԱրցախի Ղարաբաղի Հանրապետություն (Արցախ)Հանրապետության|Արցախի Հանրապետության]] [[Մարտակերտի շրջան|Մարտակերտի շրջանի]]ի [[Ջրաբերդ (Մարտակերտի շրջան)|համանուն գյուղում]]՝ [[Թարթառ|Թառթառ գետի]] ափին<ref name="Шнирельман">[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/albanskymif.html Արցախի Հանրապետության պատմամշակութային շինություններ, «Արցախ», 2003.2003թ․։]:</ref>։

Ջրաբերդի միջնադարյան նկարագիրը մեզ հայտնի է հասել [[Րաֆֆի|Րաֆֆու]] [[Խամսայի մելիքություններ|«Խամսայի մելիքություններ»]] [[Րաֆֆու ստեղծագործությունների ցանկ|ստեղծագործությունից]]<ref>{{Cite web|url=http://grapaharan.org/index.php/%D4%BD%D5%A1%D5%B4%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8|title=Խամսայի Մելիքությունները — Գրապահարան|website=grapaharan.org|language=hy|accessdate=2017-06-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://hpj.asj-oa.am/5943/1/2014-1(183).pdf|title=Արցախի Հանրապետության պատմություն․ Խամսայի մելիքություններ|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>․

{{Քաղվածք|Ջրաբերդի մելիքի ամրոցը գտնվում էր [[Թարթառ|Թարթառ գետի]] ափի մոտ<nowiki/>, [[Երիցմանկանց վանք|, Երիցմանկանց վանքի]] հանդեպ։ Այդ բերդի անունով ամբողջ գավառը կոչվում է [[Ջրաբերդ (գավառ)|Ջրաբերդ,]], որովհետև բերդը կանգնած է համարյա թե ջրի մեջ, մի ահագին սեպաձև ժայռի գագաթի վրա, որի ստորոտը քերելով, անցնում են կատաղի [[Թարթառ|Թարթառը]] և [[Թարղրան|Թըրղին]]|[[Րաֆֆի]]}}

Ջրաբերդը [[Պատմական Հայաստան|պատմական Հայաստանի]] հյուսիս-արևմուտքում գտնվող հնագույն ամրոցներից է<ref name="Раффи">[http://armenianhouse.org/raffi/novels-ru/khamsa/meliks1_14.html Րաֆֆի, Հակոբ Մելիք-Հակոբյան, Խամսայի մելիքություններ, Երևան, Նաիրի, 1991.]</ref>։ Հայտնի է, որ ամրոցը կառուցվել է [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունյաց արքայատոհմի]] կառավարման ժամանակահատվածում։ Ջրաբերդի ամրոցի մասին առաջին հիշատակումները եղել են վաղմիջնադարյան հայ պատմիչ [[Մովսես Կաղանկատվացի|Մովսես Կաղանկատվացու]] աշխատությունում<ref name="Каланкатуаци">[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/kagantv/aluank2.html Մովսես Կալանկատվեցի, «][[Պատմություն Աղվանից աշխարհի|Աղուանից աշխարհի պատմութիւն»]]Երևան, Հայաստան, 1984, էջ 87</ref>։ Մովսես Կաղանկատվացու աշխատության մեջ հարուստ տեղեկություններ կան Հայաստանի, հատկապես «արևելից կողմանց»՝ <nowiki/>[[Արցախ նահանգ|ԱրցախիԱրցախ]] և <nowiki/>[[Ուտիք|Ուտիքի]] նահանգների վաղ միջնադարյան պատմության մասին։

ՇուտովԱյնուհետև ամրոցը կառավարվել է Վախթանգյանների տոհմի մելիքների կողմից։ Նրանցից նշանավորներն էին [[Գանձասար|Գանձասարի]]ի կաթողիկոս [[Եսայի Հասան-Ջալալյան|Եսայի Հասան-Ջալալյանը]]ը, Մալիկ Իսրայելյանը, Մելիք-Իսրայելյանը, Մելիք-Ալավերդյանն ու Աթաբեկյանը։

Ներկայումս մեզ են հասել միայն ամրոցի ավերակները։ Պահպանվել են ամրոցի դարպասները։ Ջրաբերդից ոչ այնքան հեռու գտնվում է [[16-րդ դար|16]]-[[17-րդ դար|17]]-րդ դարերում]] կառուցված [[Երից Մանկանց]] [[Հայ առաքելական եկեղեցի|հայհայկական առաքելական վանքը]] վանքը և [[խաչքար]]։ ՊահպանվածԵկեղեցու պատերին պահպանված արձանագրությունների համաձայն,համաձայն՝ եկեղեցին կառուցել են <nowiki/>[[Աղվանից կաթողիկոսություն|Աղվանից]] կաթողիկոս Սիմեոնը և իր եղբայր Իգնատիոս վարդապետը՝<nowiki/> [[1664| 1664 թվականին]] թվականին նվիրատվությունների օժանդակությամբ։շնորհիվ։