«Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Այս թեմայով էջ կա։ Վերահղվում է հիմնական էջին։ |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{վիքիֆիկացում}}
{{Տեղեկաքարտ Զինված ուժեր}}
[[Պատկեր:Nagorno karabakh republic.png|մինի|աջից|200px]]
'''Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակ''' (նաև՝ '''Արցախի Հանրապետության զինված ուժեր''', '''Արցախի ՊԲ'''), ապահովում են [[Հանրապետություն|հանրապետության]] անվտանգությունը, պաշտպանությունը, տարածքային ամբողջականությունը և սահմանների անձեռնմխելիությունը։ Կազմավորվել են Ադրբեջանի պարտագրած [[պատերազմ]]ի պայմաններում ու ռազմաքաղաքական հանգամանքների բերումով՝ կամավոր, ստորաբաժանումների (ջոկատներ, վաշտեր) հիմքի վրա, և անցել ձևավորման մի քանի փուլ։
== Ձևավորման սկզբնական փուլ ==
Սկզբնական փուլում՝ նախքան Պաշտպանության բանակ կանոնավոր համակարգի ձևավորումը, կամավորական ստորաբաժանումների գործողությունները համակարգել են ընդհատակյա ինքնապաշտպանության կոմիտեն, շտաբը, [[ԼՂՀ]] պաշտպանության խորհուրդը՝ [[Արթուր Մկրտչյան]]ի գլխավորությամբ։ [[1991]]-ի [[փետրվար]]ից մինչև [[1992]] թվականի սկիզբը ԼՂՀ-ում կազմավորվել են 10-ից ավելի կամավորական վաշտեր ու ջոկատներ՝ 1000-ից ավելի կամավորականներով, որը կանոնավոր բանակի ստեղծման լուրջ նախադրյալ էր։ [[1992]] թվականի [[փետրվարի 29]]-ին կամավոր, ստորաբաժանումներին շնորհվել է ինքնապաշտպանական ուժերի պետական կարգավիճակ, իսկ ԼՂՀ ԳԽ նախագահության [[1992]] թվականի [[մարտի 4]]-ի որոշմամբ [[գնդապետ]] [[Արկադի Տեր-Թադևոսյան]]ը նշանակվել է [[Արցախ]]ի [[ԻՊՈՒ]]-ի հրամանատար, որի պարտականությունները [[1991]] թվականի սեպտեմբերիցից կատարում էր [[Արկադի Կարապետյան]]ը։ [[1992]] թվականի [[հունվարի 21]]-ի՝ լույս 22-ի [[գիշեր]]ն ազատամարտիկները ճնշել են [[Ստեփանակերտ]]ի [[Կրկժան թաղամաս]]ում ամրացված թշնամու հենակետը, [[փետրվարի 10]]-[[Փետրվարի 22|22]]-ին վնասազերծել են Մալիբեկլու, Ղուշչիլար, Ղարադադլու և Վերին Վեյսալու գյուղերի կրակակետերը, [[փետրվարի 26-]]ին ազատագրել [[Խոջալու]]ն և [[օդանավակայան]]ը։ 1992 թվականի [[մարտի 26]]-ին, մինչև ՊՆ-ի ստեղծումը, ԼՂՀ Նախարարների խորհրդին առընթեր ստեղծվել է ռազմական ոլորտի ժամանակավոր կառավարման մարմին՝ Ինքնապաշտպանության կոմիտե (ԻՊԿ, նախագահ՝ [[Սերժ Սարգսյան]])։ ԻՊՈՒ-ի առաջին խոշոր մարտական հաջողությունը [[Շուշիի ազատագրում]]ն էր 1992 թվականի [[մայիսի 9]]-ին (այդ օրն ավելի ուշ հայտարարվել է ԼՂՀ ՊԲ ստեղծման օր), որին հաջորդել է [[Լաչին]]ի ազատագրումն ու [[ՀՀ]]-ի հետ ցամաքային կապի վերականգնումը։ ԻՊԿ նախագահի հրամանով 1992 թվականի [[օգոստոսի 14-]]ին ԻՊՈՒ-ի կազմում ստեղծվել են [[Ասկերան]]ի (հրամանատար՝ [[Վիտալի Բալասանյան]]), [[Հադրութ]]ի ([[Արթուր Աղաբեկյան]], 1993 թվականի սեպտեմբեր-դեկտեմբերին՝ [[Վարդան Ավետիսյան]]), [[Մարտակերտ]]ի (Նորայր Ղանիելյան, [[1993]] թվականի նոյեմբերից՝ Աշոտ Առուշանյան), Մարտունիի (Մոնթե Մելքոնյան, 1993 թվականի հունիսից՝ [[Մովսես Հակոբյան]]), 3-րդ [կազմավորվել է 1993-ի դեկտեմբերինին, Մարտունիի պաշտպան, շրջանի (ՊՇ) վերակազմավորման արդյունքում, հրամանատար՝ [[Նելսոն Սողոմոնյան]]], Շահումյանի (կազմավորվել է [[1994]] թվականին՝ «Եղնիկներ» պարտիզան, ջոկատի հիմքի վրա, հրամանատար՝ [[Սերգեյ Չալյան]]), [[Շուշի]]ի ([[Վաչագան Իշխանյան]]), [[Ստեփանակերտ]]ի (Կենտրոնական, [[Սամվել Կարապետյան]]) ՊՇ-ները։ Նույն թվականի օգոստոսի 15-ին ԼՂՀ ԳԽ նախագահության որոշմամբ Պատվո պահակախումբ [[Ստեփանակերտ]]ի պանթեոն-հուշահամալիրը կազմավորվել է Պաշտպանության պետական կոմիտե (ՊՊԿ, նախագահ՝ [[Ռոբերտ Քոչարյան]]), որին վերապահվելեն երկրի ողջ գործադիր իշխանության գործառույթները։
== Ձևավորման հիմնական փուլ ==
[[1992]] թվականի [[հոկտեմբեր]]ին ԻՊՈՒ-ի հրամանատար է նշանակվել [[Սամվել Բաբայան]]ը, շտաբի պետ՝ [[Ֆելիքս Գզողյան]]ը (նույն թվականի դեկտեմբերից՝ [[ՍԵյրան Օհանյան]]ը), սպառազինության գծով տեղակալ՝ [[Վյաչեսլավ Հյուսնունց]]ը, թիկունքի գծով տեղակալ՝ [[Արմեն Աբգարյան]]ը։ Ձևավորվել են նաև օպերատիվ (պետ՝ [[Անատոլի Զինևիչ]], ապա՝ [[Անատոլի Մամունց]]), հետախուզության ([[Գրիգոր Գասպարյան]]), կապի ([[Արթուր Փափազյան]]), մարտական պատրաստության ([[Ֆելիքս Գաբրիելյան]]), ճարտարագիտական ([[Ռոլես Աղաջանյան]]), [[Հրետանի|հրետանու]] ([[ժորա Գասպարյան]]), ՀՕՊ-ի ([[Գաբրիել Վարդանյան]]), քիմիական ([[Իգոր Ավանեսյան]]), ֆինանսական ([[Եղիշե Արզումանյան]]), կադրերի ([[Ազատ Աբրահամյան]]), ռազմաբժշկական ([[Գեորգի Սահակյան]], [[Վալերի Մարության]]) բաժիններն ու ծառայությունները։ [[ԻՊԿ]]-ն, այդ կառույցներից բացի, ուներ նաև մոտոհրաձգային, հրետանային, հակաօդային, հետախուզական, ճարտարագիտական, կապի, սպառազինության, թիկունքի ապահովման, ռազմաբժշկական մի շարք զորամասեր և ստորաբաժանումներ։ Դրանց շնորհիվ հաջողվել է կասեցնել հակառակորդի առաջխաղացումը, հակառակորդը զրկվել է ԼՂՀ օդային տարածք անարգել ներխուժելու և բնակավայրերը ռմբակոծելու հնարավորությունից։ Համեմատաբար կարճ ժամկետում վնասազերծվել են [[Քելբաջար]]ի, [[Աղդամ]]ի, [[Ֆիզուլի]]ի, [[Հորադիզ]]ի, [[Ջաբրայիլ]]ի, [[Կուբաթլուի]], [[Զանգելան]]ի և Օմարի լեռնանցքի կրակակետերը, ազատագրվել Մարտակերտի շրջանի տարածքի հիմնական մասը։ 1993 թվականի նոյեմբերին ԻՊԿ-ն վերանվանվել է Պաշտպանության բանակի (ՊԲ), իսկ [[1995]] թվականի հունվարին ստեղծվել է ՊՆ (նախարար-հրամանատար՝ [[Սամվել Բաբայան]], առաջին տեղակալ գեներալ-մայոր [[Քրիստափոր Իվանյան]], գլխավոր շտաբի պետ՝ [[Սեյրան Օհանյան]])։ ԼՂՀ պաշտպանության նախարար-հրամանատար է եղել նաև [[Սեյրան Օհանյան]]ը (1999-2007), [[2007]] թվականից [[Մովսես Հակոբյան]]ն է։
== 1994-ականներ ==
1994 թվականի հրադադարից հետո ԼՂՀ Զինված ուժերում տեղի են ունեցել կազմակերպակառուցվածքային բարեփոխումներ, ստեղծվել են նոր կազմավորումներ (միավորումներ, [[բրիգադ]]ներ և այլն)։ Ստեփանակերտում գործում է Ք. [[Իվանյան]]ի անվան ռազմամարզական վարժարանը, որը միջին սպայական կադրեր է պատրաստում ՊԲ-ի համար։ ԼՂՀ ՊՇ-ների առջև խնդիր է դրվել մարտական շփման գծի երկայնքով ապահովել պաշտպանության ամուր դիրքեր՝ ռազմատեխնիկ և ինժեներական ժամանակակից սարքավորումներով հանդերձված։ ԼՂՀ ՊԲ-ն [[Արցախ]]յան ազատամարտի ամենակարևոր ձեռքբերումներից է և հանրապետության անկախության հիմնական գրավականը։
== Սպառազինություն ==
{| class="wikitable"
|- style="background: #eee;"
! colspan="8" align="center" | ԼՂՀ ցամաքային զորքերի սպառազինությունը [[2016]] թվականի դրությամբ
|-
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Անվանում
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Արտադրություն
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Նշանակություն
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Քանակ
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Ծանոթագրություններ
! style="text-align: center; background: lightsteelblue;"|Պատկեր
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Տանկեր
|-
| [[Տ-72]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Հիմնական մարտական տանկ]]
| 371<ref>[http://www.hsfk.de/fileadmin/HSFK/hsfk_downloads/prif89.pdf Military Confidence Building and Arms Control in Unresolved Territorial Conflicts]</ref>
| [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետության]] կողմից շահագործվում է 137 [[Տ-72|Տ-72 տանկեր]]: Ընդհանուր առմամբ հայկական երկու հանրապետություններում միասին շահագործվում է ավելի քան 450 [[Տ-72|Տ-72 տանկեր]]:
| [[Պատկեր:T-72 Tank memorial Stepanakert.jpg|150x150px]]
|-
| [[Տ-55]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Միջին տանկ]]
| 34<ref name="ReferenceA"/>
|
| [[Պատկեր:6765 - Moscow - Poklonnaya Hill - Tank.JPG|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Հետևակի մարտական մեքենաներ
|-
| [[ԲՄՊ-1]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Հետևակի մարտական մեքենա]]
| 80<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:BMP armenien.JPG|150px]]
|-
| [[ԲՄՊ-2]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Հետևակի մարտական մեքենա]]
| 153<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:BMP-2 military parade rehearsal.jpg|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Մարտական հետախուզության մեքենաներ
|-
| [[ԲՌՄ-1Կ]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Մարտական հետախուզության մեքենա]]
| 5<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:BRM-1K top.jpg|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Զրահափոխադրիչներ
|-
| [[ԲՏՌ-70]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Զրահափոխադրիչ]]
| 9<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Victory park (Kazan) (262-6).jpg|150px]]
|-
| [[ԲՏՌ-80]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Զրահափոխադրիչ]]
| որոշ քանակություն
|
| [[Պատկեր:Armenianarmya.jpg|150px]]
|-
| [[ԲՌԴՄ-2]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Զրահափոխադրիչ]]
| որոշ քանակություն
|
| [[Պատկեր:BRDM-2 Anti-tank vehicle.jpg|150px]]
|-
| [[ՄՏ-ԼԲ]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Զրահամեքենա]]
| որոշ քանակություն
|
| [[Պատկեր:Soviet MT-LB.JPEG|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Հակատանկային սպառազինություն
|-
| [[Շտուրմ (ՀՏԿՀ)]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[հակատանկային կառավարվող հրթիռ]]
| 6<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:9P149.jpg|150px]]
|-
| [[Կոնկուրս (ՀՏԿՀ)]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Հակատանկային կառավարվող հրթիռ]]
| 6<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Romanian 9P148 Konkurs cropped.jpg|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" | Մարտավարական հրթիռային համալիրներ
|-
| [[Սկադ|Սկադ-Բ]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| [[Բալիստիկ հրթիռ|ՕՄՀՀ]]
| 4 արձակման կայաններ
|
| [[Պատկեր:Scud-launcher-scotland1.jpg|150x150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |[[Համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ]]եր
|-
| [[ՎՄ-80]]
| {{դրոշավորում|Չինաստան}}
| 273-մմ [[Համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ|ՀԿՌՀ]]
| 4<ref name="ReferenceA"/><ref>[http://rbase.new-factoria.ru/missile/wobb/wm80/wm80.shtml ՎՄ-80] «Հրթիռային տեխնիկա» տեղեկատվական համակարգ [[Բալթյան պետական տեխնիկական համալսարան|ԲՊՏՀ]]</ref>
|
| [[Պատկեր:WM-80.jpg|150px]]
|-
| [[ԲՄ-21 Գրադ (ՀԿՌՀ)|ԲՄ-21 Գրադ]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 122-մմ [[ՀԿՌՀ]]
| 44<ref name="ReferenceA"/>
|
| [[Պատկեր:Bm21armenia.jpg|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Հրետանային համակարգեր
|-
| [[2Ս1 Գվոզդիկա|2Ս1 «Գվոզդիկա»]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 122-մմ [[Ինքնագնաց հրետանային համակարգ|ԻՀՄ]]
| 12<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Ukrainian 2S1 Gvozdika SPG.jpg|150px]]
|-
| [[2Ս3 Ակացիա|2Ս3 «Ակացիա»]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 152-մմ [[Ինքնագնաց հրետանային համակարգ|ԻՀՄ]]
| 12<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Verkhnyaya Pyshma Tank Museum 2011 084.jpg|150x150px]]
|-
| [[«Գիացինտ-Բ»]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 152-մմ թնդանոթ
| ~50<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:152-мм пушка Гиацинт-Б (1).jpg|150px]]
|-
| [[122-մմ հաուբից Դ-30|Դ-30]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 122-մմ հաուբից
| ~100<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:D-30 Soviet.jpg|150px]]
|-
| [[152-մմ թնդանոթ-հաուբից Դ-20|Դ-20]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 152-մմ թնդանոթ-հաուբից
| ~50<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:240-мм миномёт М-240 (2).jpg|150px| ]]
|-
| [[1943 թվականի նմուշի 152-մմ հաուբից (Դ-1)|Դ-1]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| 152-մմ հաուբից
| 16<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:152 mm howitzer M1943 (D-1) museum on Sapun Mountain Sevastopol 1.jpg|150px]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Հակաօդային Պաշտպանություն
|-
| [[Ս-300]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Հեռահար ԶՀՀ
| 1 դիվիզիոն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:2008 Moscow Victory Day Parade - S-300 TEL.jpg|150px]]
|-
| Կուբ
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| 1 դիվիզիոն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Sa6 1.jpg|150x150px]]
|-
| Կռուգ
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Միջին հեռահարության ԶՀՀ
| 15-18<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:ZRK Krug 2005 G1.jpg|150px]]
|-
| Ս-125
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| որոշ քանակություն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:S125 Neva 250 brPVO VS, september 01, 2012.jpg|150px]]
|-
| Ս-75
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| որոշ քանակություն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Sa-2camo.jpg|150px| ]]
|-
| Օսա
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| 6-ից ավելի<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:B8fnRA7c8Go.jpg|150px]]
|-
| Ստրելա-10
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| որոշ քանակություն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:9A35 combat vehicle 9K35 Strela-10 - TankBiathlon14part2-37.jpg|150px| ]]
|-
| Շիլկա
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| 6-ից ավելի<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:23-мм зенитная самоходная установка ЗСУ-23-4 «Шилка».jpg|150px| ]]
|-
| ԶՈՒ-23-2
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Փոքր հեռահարության ԶՀՀ
| որոշ քանակություն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Zu-23-2-belarus.jpg|150px| ]]
|-
| Իգլա
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Դյուրակիր ԶՀՀ
| որոշ քանակություն<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Igla-Super.jpg|150px| ]]
|-
! style="align: center; background: lavender;" colspan="6" |Ռազմաօդային Ուժեր
|-
| [[Սու-25]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Գրոհիչ
| 2<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Sukhoi Su-25SM (2).jpg|150px| ]]
|-
| [[Մի-24]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Հարվածային Ուղղաթիռ
| 5<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Mi-24 Desert Rescue.jpg|150px| ]]
|-
| [[Մի-8]]
| {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}
| Բազմաֆունկցիոնալ Ուղղաթիռ
| 5<ref>[http://vpk-news.ru/articles/29587 Ալեքսանդր Խրամչիխին՝ «Ֆորպոստը հարցերով»]</ref>
|
| [[Պատկեր:Aviamix2015-25.jpg|150px| ]]
|}
{{ՀՀ2012}}
[[Կատեգորիա:Արցախի զինված ուժեր]]
| |||