«Պաշտպանական մեխանիզմներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Հիմնական պաշտպանական մեխանիզմները: կետադրություն և բացատներ, փոխարինվեց: ն ՝ Ա → ն՝ Ա (7) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{{վիքիֆիկացում}}
'''Պաշտպանական մեխանիզմը''' (հոգեբանական պաշտպանություն), խորքային հոգեբանության հասկացություն է, որի տակ հասկացվում է այն չգիտակցվող հոգեկան գործընթացը, որն ուղղված է նեգատիվ ապրումներընվազագույնին[[ապրում]]ները նվազագույնին հասցնելուն։ Պաշտպանական մեխանիզմները ընկած են [[Դիմադրություն|դիմադրության]] պրոցեսների հիմքում: Հոգեբանական պաշտպանական մեխանիզմները գործում են յուրաքանչյուր մարդու մեջ և օգնում, որ անձը խուսափի (նաև պաշտպանվի) տխուր (ցավալի) և տհաճ հիշողություններից ու զգացումներից:Գործադրելով պաշտպանական տարբեր միջոցներ մարդը կարողանում է թեթևացնել հոգեկան լարվածությունը:Պաշտպանական հոգեբանական մեխանիզմները ծառայում են տարբեր պատճառներով առաջացած տագնապները և հոգեկան հակասությունները (կոնֆլիկտները) վերացնելը: Սա յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմի բնական պահանջմունքն է և նույն կերպ յուրաքանչյուր հոգեկան պրոցես կարելի է համարել այս նպատակին հասնելու ձգտում:
== Հասկացության պատմություն ==
 
Տերմինը 1894 թվականին ներմուծել է [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ը «Պաշտպանական նյարդապսիխոզներ» գրքում և հետագայում այն օգտագործվել է իր մյուս աշխատանքներում՝ Ես-ի և իր հիվանդագին մտքերի և աֆֆեկտների միջև պայքարը նկարագրելու համար: Ի սկզբանե Զիգմունդ Ֆրոյդը դրա տակ նկատի ուներ արտամղումը: Հետագայում մնացած մեխանիզմները մշակվեցին այլ հոգեվերլուծողների կողմից՝ առաջին հերթին [[Աննա Ֆրոյդ]]ի: Այսօր այս հասկացությունը կիրառվում է համարյա բոլոր հոգեթերապևտների պրակտիկայում, անկախ այն հոգեբանական ուղղվածության, որին նրանք հետևում են:
== Հասկացության բովանդակություն ==
Հոգեբանական պաշտպանության նպատակը և ֆունկցիոնալ իմաստը կայանում է ներանձնային կոնֆլիկտի նվազեցման մեջ, որը պայմանավորված է սոցիալական փոխազդեցության ընթացքում առաջացած անգիտակցականի բնազդային ազդակների և արտաքին աշխարհի կողմից ներկայացվող պայմանների միջև հակասություններով: Թուլացնելով այդ կոնֆլիկտը` պաշտպանությունը կարգավորում է մարդուն, բարձրացնում նրա հարմարվողական ընդունակությունները, հոգեկանի հավասարակշռությունը:
== Բնութագիր ==
Հոգեվերլուծաբաններ Կեվին Հոլը և Հարդներ Լինդսին առանձնացրել են պաշտպանական մեխանիզմների 2 հիմնական բնութագրումներ՝
* իրականության աղավաղում և արտամղում
* գործողությունները անգիտակցական մակարդակում
Առավել հաճածխ մարդիկ օգտագործում են այս մեխանիզմները միասին: Բայց մարդիկ կարող են որոշները «նախընտրել» մյուսներից ավելի շատ, այնպես կարծես դա տեղի է ունենում սովորության համաձայն:
__TOC__
== Հիմնական պաշտպանական մեխանիզմները ==
Ժամանակակից հոգեբանների մեծ մասը ընդունում են պաշտպանկան մեխանիզմների որոշակի հավաքածու, որոնք համարյա ունիվերսալ են դարձել: Նենսի-Մակ Ուիլյամսի գրքում առանձնացված են պաշտպանական մեխանիզմների 2 մակարդակ ըստ պրիմիտիվության, կախված նրանից, թե որքան ուժեղ է դրա կիրառումը խանգարում անհատին ադեկվատ ընկալել իրականությունը: Համաձայն [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ի Ego-ն, որպեսզի ձերբազատվի այն լարվածությունից, որը ծնվում է տարաբնույթ ուժերի ճնշման հետևանքով (Super Ego, Id), վերջինս գործածում է մի շարք “պաշտպանականպաշտպանական մեխանիզմներ”,մեխանիզմներ: դրանքԴրանք են՝ Արտամղումարտամղում, Պրոյեկցիապրոյեկցիա, Տեղափոխումտեղափոխում, Ռացիոնալիզացիառացիոնալիզացիա, Ռեակտիվռեակտիվ գոյացություն, Ռեգրեսիառեգրեսիա, Սուբլիմացիասուբլիմացիա, Բացասում։բացասում։
;Արտամղում։ '''Արտամղում''',[[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ը արտամղումը դիտում էր որպես Ego-ի առաջնային պաշտպանություն, ոչ միայն այն պատճառով որ վերջինս հիմք է հանդիսանում ավելի բարդ պաշտպանական մեխանիզմների առաջացման համար, այլև նրա համար, որ այն ապահովում է տագնապից հեռանալու ավելի ուղիղ և պարզ ճանապարհ։ Արտամղումը, որը երբեմն նկարագրվում է որպես “կանխամտածված մոռացում”, իրենից ներկայացնում է գիտակցությունից՝գիտակցության՝ իրեն ցավ պատճառող մտքերիմտքերից և զգացմունքներիզգացմունքներից հեռացում։ Արտամղման գործունեության արդյունքում անհատները չեն գիտակցում իրենց տագնապահարույց կոնֆլիկտները և չեն հիշում անցյալի տրավմատիկ իրադարձությունները։ [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ը գտնում էր, որ ճնշված, արտամղված մտքերն ու գրգիռները չեն կորցնում իրենց ակտիվությունը անգիտակցականում, և դրանց պոռթկման կանխարգելման համար պահանջվում է հոգեկան էներգիայի մշտականծախսում։ ծախս։Առօրյա Ճնշումըկյանքում արտամղումը հեշտությամբ բացահայտվում է: Օրինակ մենք ասում ենք՝ « ես հեռուստացույց եմ նայում, որպեսզի ցրվեմ, մոռանամ»: Արտամղումը դերակատարում ունի ամեն տեսակ նևրոտիկ վարքում, փսիխոսոմատիկ հիվանդություններում, հոգեսեռական խանգարումներում։ Սա հիմնական և ավելի հաճախ հանդիպող պաշտպանական մեխանիզմն է։ Արտամղման մեխանիզմով մոռացվածը մեծ մասամբ վերականգնվում է հիշողության մեջ հոգեվերլուծության ընթացքում:
;Պրոյեկցիա։'''Պրոյեկցիա''', Որպեսորպես պաշտպանական մեխանիզմ իր տեսական նշանակությամբ Պրոյեկցիանպրոյեկցիան հետևում է Ճնշմանը։ճնշմանը։ Վերջինս իրենից ներկայացնում է մի գործընթաց, որի միջոցով անհատը սեփական անընդունելի մտքերը, զգացմունքները և վարքը վերագրում է այլ մարդկանց կամ շրջապատին։ Այսպիսով, Պրոյեկցիանպրոյեկցիան թույլ է տալիս մարդուն սեփական անլիարժեքության կամ սխալների մեղքը բարդել ինչ-որ մեկի կամ ինչ-որ բանի վրա։ Պրոյեկցիայով են բացահայտվում է նաև սոցիալական նախապաշարմունքները և “քավության նոխազի” երևույթը, քանի որ էթնիկական և ռասային ստերեոտիպերըկարծրատիպերը իրնցիցիրենցից ներկայացնում են ինչ-որ մեկ ուրիշին սեփական նեգատիվ անձնական առանձնահատկությունները վերագրելու հարմար թիրախ։
;Տեղափոխում։'''Տեղափոխում''', Այսայս անունը ստացած պաշտպանական մեխանիզմում ի հայտ է գալիս՝ ավելի շատ սպառնալի օբյեկտից կամ անձնավորությունից ավելի քիչ սպառնալիին վերահասցեավորվելու բնազդային իմպուլս։ Տարածված օրինակ է, երբ երեխան, որը ծնողների կողմից պատժվելուց հետո հրում է իր փոքրիկ քույրիկին կամ կոտրում է վերջինիս խաղալիքները։ Քիչ տարածված է տեղափոխման այն տարատեսակը, երբ վերջինն ուղղված է դեպի սեփական անձը. ուրիշներին հասցեագրված թշնամական գրգիռները վերահասցեավորվում են սեփական անձին, որն էլ առաջ է բերում ճնշվածության զգացում և ինքնադատապարտում։
;Ռացիոնալիզացիա։ Ֆրուսթրացիայի և տագնապի դեմ պայքարի մեկ այլ միջոց է իրականության աղավաղումը, դրանով իսկ ինքնագնահատականի պահպանումը։ Ռացիոնալիզացիան վերաբերվում է այն կեղծ փաստարկներին, որոնց միջոցով իռացիոնալ վարքը ներկայացվում է այնպես, որ շրջապատի աչքերում երևում է ամբողջովին տրամաբանական և արդարացի։
;Ռեակտիվ գոյացություն։ Երբեմն Ego-ն արգելված գրգիռներից կարող է պաշտպանվել վարքում և մտքերում ամբողջովին հակառակ ուղղվածություն ցուցաբերելով։ Այստեղ մենք գործ ունենք Ռեակտիվ գոյացության հետ։ Այս պաշտպանական մեխանիզմը իրագործվում է երկաստիճան ձևով՝ անընդունելի գրգիռը ճնշվում է և հետո գիտակցական մակարդակում ի հայտ է գալիս ամբողջովին հակառակը։ Նմանատիպ օրինակ է այն, երբ սեփական հոմոսեքսուալ մղումներից պաշտպանվելով շատ տղամարդիկ ծաղրում են հոմոսեքսուալիստներին։