«Հռոմկլա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հռոմկլայի հիմնադրման մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել: Բյուզանդական տիրապետության ժամանակ եղել է կարևոր գետանց և սահմանապահ բերդ (այստեղից էլ նրա Հռոմկլա` ''հոռոմների կամ [[հույներ]]ի բերդ'' անունը):

[[11-րդ դար]]ի 2-րդ կեսից ենթարկվել է [[Փիլարտոս Վարաժնունի|Փիլարտոս Վարաժնունու]], այնուհետև` Գող Վասիլի հայկական իշխանություններին: Մեծ իշխան Գող Վասիլի մահից ([[1112]]) հետո Եդեսիայի դուքս Բոլդուինը Տղա Վասիլից Հռոմկլան գրավել և պարգևել է իր ազգական Ջոսլին II Կուրնեին: [[1151]]-ին Ջոսլինի այրին` Բեատրիս դքսուհին, Հռոմկլան վաճառել է Հայոց [[կաթողիկոս]] [[Գրիգոր Գ Պահլավունի|Գրիգոր Գ Պահլավունուն]]: Վերջինս վերակառուցել է Հռոմկլայի ամրությունները, հիմնել երկու հոյաշեն եկեղցի (Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ, Ս. Աստվածածին) և հայոց կաթողիկոսական աթոռը Ծովք դղյակից տեղափոխել այստեղ: Ավելի ուշ Հռոմկլայում կառուցվեց նաև Ս. Փրկիչ եկեղեցին: [[1178]]-ին և [[1179]]-ին Հռոմկլայում գումարված ժողովները, որոնց մասնակցել են գրեթե բոլոր հայ արքեպիսկոպոսներն ու եպիսկոպոսները, քննարկել և մերժել են բյուզանդական եկեղեցուն միանալու Հռոմի պապի առաջարկը, ճանաչել Հռոմկլայի կաթողիկոսության համահայկական ընդհանրական իրավունքը: Մինչև [[13-րդ դար]]ի սկիզբը Հռոմկլան եղել է Հայոց կաթողիկոսի կալվածքը: Հայոց թագավոր [[Լևոն Բ]] Մեծագործն այն միացրեց արքունի տիրույթներին: Մինչև 1292-ը Հռոմկլայում է եղել Հայոց կաթողիկոսական աթոռը: Կաթողիկոս [[Ներսես Շնորհալի|Ներսես Շնորհալու]] օրոք ([[1166]]-[[1173]]) Հռոմկլան դարձել է համահայկական մշակութային կենտրոն: Այնտեղ հավաքվել, բազմացվել և պատկերազարդվել են բազմաթիվ հին ձեռագրեր, ստեղծվել նորերը: Հռոմկլան հռչակվել է իր ուրույն ու բարձրարվեստ մանրանկարչական դպրոցով: Հռոմկլայում են գործել կաթողիկոսներ [[Ներսես Դ Կլայեցի]]ն, [[Գրիգոր Դ Տղա]]ն, Կոստանդին Ա Բարձրբերդցին, մանրանկարիչներ Կիրակոսը, Հովհաննեսը և ուրիշներ: