«Նատրիում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: >: → >։, ): → )։ (3) oգտվելով ԱՎԲ |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 86.
Այն կարևոր կենսատարր է, կենդանի նյութում նրա միջին պարունակությունը 0,02 % է։ Մարդու և կենդանիների օրգանիզմում մասնակցում է հանքային փոխանակությանը, օսմոտիկ ճնշման և թթվահիմնային հավասարակշռության պահպանմանը, նյարդային ազդակների հաղորդմանը։ Պարունակվում է հիմնականում արտաբջջային հեղուկներում (մարդու [[էրիթրոցիտներ]]ում՝ մոտ 10 մմոլ/կգ, [[արյան շիճուկ]]ում՝ 143 մմոլ/կգ)։
[[Նատրիումի քլորիդ]]ի՝ մարդու օրական պահանջը 2-10 գ է։ Նատրիումիի իոնների կոնցենտրացիան օրգանիզմում կարգավորվում է ալդոստերոն [[հորմոն]]ով։
[[Պատկեր:Monensin2.png|260 px|thumb|Գնդաձողային մոդելը (Na<sup>+</sup>, դեղին)]]
Տող 124.
Նատրիումն ունի քիմիական մեծ ակտիվություն։ Հետևաբար, նատրիումով աշխատելիս պետք է չափազանց զգույշ լինել։ Իր միացությունների մեջ նատրիումը միշտ միավալենտ է։
* Նատրումը թթվածնի հետ առաջացնում է օքսիդ Na<sub>2</sub>O և գերօքսիդներ Na<sub>2</sub>O<sub>2</sub>, Na<sub>2</sub>O<sub>4</sub>։
Եթե փոքր գդալում հալված նատրիումը մտցնենք [[թթվածին]] պարունակող անոթի մեջ, ապա այն բոցավառվում է և այրվում պայծառ դեղին բոցով, փոխարկվելով սպիտակ պինդ նյութի՝ սպիտակ «ծխի», որը նստում է անոթի պատերին։ Այս դեպքում առաջանում են նատրիումի միացություններ [[Թթվածին|թթվածնի]] հետ, այդ թվում (փոքր քանակով) նաև [[նատրիումի օքսիդ]]ը (Na<sub>2</sub>O)՝
Տող 138.
Եթե ջրի մեջ իջեցրած նատրիումի կտորները մեծ լինեն, ապա պայթոյւն տեղի կունենա։
* Ռեակցիան թթուների հետ
Ավելի եռանդուն, քան ջրի հետ, նատրիումը ռեակցիայի մեջ է մտնում թթուների հետ։ Եթե կոնցենտրիկ աղաթթու պարունակող բաժակի մեջ գցենք նատրիումի մի փոքրիկ կտոր, ապա կարելի է նկատել բուռն ռեակցիա, որի հետևանքով ստացվոմ են [[կերակրի աղ]]ի բյուրեղներ և ջրածին՝
: <math>\mathsf{8Na + 10HNO_3 \ \xrightarrow{\ }\ 8NaNO_3 + NH_4NO_3 + 3H_2O}</math>
* Ռեակցիան օդի հետ
Օդի մեջ նատրիումը արագ կերպով խամրում է և աստիճանաբար ծածկվում կեղևով, որովհետև ռեակցիայի մեջ է մտնում օդում պարունակվող թթվածնի և ջրային գոլորշիների հետ։ Դրա հետևանքով առաջանում է կծու նատրոն։ Իր հերթին կծու նատրոնի հետ ռեակցիայի մեջ է մտնում օդում պարունակվող [[ածաթթու գազ]]ը, առաջացնելով [[սոդա]] (Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>)։ Ուստի նատրիումը ծածկող կեղևը կազմված է կծու նատրոնից և սոդայից։
Տող 166.
== Գրականություն ==
* Յու․ Վ․ Խոդակով, Լ․ Ա․ Ցվետկով և ուրիշներ։ «Քիմիա», Երևան, 1961։
* Алексеев М. Т., Колотов С. С., Менделеев Д. И. Натрий // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
== Արտաքին հղումներ ==
| |||