«Աթենական ժողովրդավարություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Աթենական ժողովրդավարություն''' կամ '''Աթենական դեմոկրատիա''' ({{lang-grc|Αθηναϊκή Δημοκρατία}}), [[Վարչակարգ|պետական կառավարման]] [[Հանրապետություն|հանրապետական ձև]] [[Հին Հունաստան|Հին Հունաստանի]] [[Հին Աթենք|Աթենք քաղաք-պետությունում]]:

[[Մ.թ.ա. 500]]-[[Մ.թ.ա. 321|321 թվականներին]] Աթենք պոլիսում գոյատևեց կառավարման ժողովրդավարական ձևը: Աթենքում ստեղծված ժողովրդավարության ձևն առաջինն էր աշխարհում: Աթենքի ցանկացած քաղաքացի իրավունք ուներ (նույնիսկ՝ պարտականություն) մասնակցելու ազգային ժողովի աշխատանքին:

Ըստ «<nowiki/>[[The guardianGuardian]]<nowiki/>» ամսագրի՝ քաղաքական օլիգարխիկ համակարգը ստեղծվել է ոչ թե բրիտանացինեի[[Անգլիացիներ|բրիտանացիների]] և [[Ամերիկացիներ|ամերիկացիների]], այլ հին աթենացիների կողմից: [[20-րդ դար|20-րդ դարի]] վերջին արևմտյան աշխարհում նշվեց ժողովրդավարության 2500 ամյակի տոնակատարությունը: Ընդունված է ժողովրդավարության սկիզբն ընդունել [[Կլիսթենես|Կլիսթենեսյան բարեփոխումները]]:

Դեմոկրատիա եզրույթի հիմքը հին հունարեն ''«դոմոս»'' և ''«կրատոս»'' բառերն են, որոնք համապատասխանաբար նշանակում են ժողովուրդ և իշխանություն:

Աթենական ժողովրդավարությունը խոր արմատներ ունի: Երկրում դեմոկրատիայի հաստատման գործընթացի սկիզբը ընդունված է համարել մ.թ.ա. 6-րդ դարի սկիզբը: Շարժառիթներն էին Սոլոնի և Կլիսթենեսյան բարեփոխումները: [[Հին Հունաստան|Հին Հունաստանի]] արքոնտ [[Սոլոնի բարեփոխումներ|Սոլոնի բարեփոխումները]] նշանավոր էին երկրի պատմության մեջ, քանի որ գրեթե անարյուն կերպով նա ձեռնամուխ եղավ տոհմային ազնվականության իշխանության տնտեսական սոցիալական և քաղաքական հիմքերի թուլացմանը և դեմոսի՝ ժողովրդի, դիրքերի ուժեղացմանը:

Նախ արիստոկրատիայի ձեռքից վերցվեց ազդեցության այնպիսի մի հզոր լծակ, ինչպիսին էր պարտքային ստրկությունը: [[Մ.թ.ա. 594թ594|Մ.թ.ա. 594 թվականին]] Սոլոնը հայտարարեց պարտքերի լուծարման և ստրկությունից աթենացի պարտապանների փրկագնման մասին աթենական գանձարանի միջոցների հաշվին:

Հայտնի է այն, որ Աթենքում ժողովրդավարության ծաղումն անմիջականորեն կապված է հաջորդ արքոնտի՝ տիրանոս իսիստրատեսի[[Պիսիստրատոս|Պիսիստրատոսի]] (Մ.թ.ա. 560-552թթ.552 թվականեր) հետ: Նա շարունակեց արիստոկրատիայի դիրքերի թուլացումը: Բազմաթիվ արիստոկրատներ պարզապես արտաքսվեցին, իսկ նրանց ունեցվածքը բռնազավթվեց և բաժանվեց դեմոսին:

Նրա օրոք [[Հունաստան|Հունաստանում]] ամրացվեց միջին ունևոր խավը՝ ազատ գյուղացիությունը, որոնց բացի հողերի

Դեմոկրատիայի հաստատումն ավարտվեց Կլիսթենեսի (Ք[[Մ.թ.ա. 506թ506|մ.թ.ա. 506 թվական]]) օրոք: [[Կլիսթենես|Կլիսթենեսը]] վերջնականապես խարխլեց

արիստոկրատիայի հիմքերը: Նրա օրոք [[Ատտիկե|Ատտիկան]] բաժանվեց ինքնակառավարվող միավորներ՝ դեմերի, որոնք ունեին իրենց ընտրովի ղեկավարը և հրավիրում էին ժողովներ: Արիստոկրատների կողմից կառավարվող 4 ֆիլմերը վերացվեցին, որի փոխարեն ստեղծվեցին 10 նոր ֆիլմեր:

Կլիսթենեսի կառավարման շրջանում Աթենքն իրական ժողովրդավարական երկիր էր: Մտցվեց ստրատեգոսների համակարգ: Դեմոկրատիան թշնամիներից պաշտպանելու նպատակով մտցվեց օստրակիզմը՝[[Օստրակիզմ|օստրակիզմը]]՝ քաղաքական բարեխոսության և վստահության պարբերական ստուգումը: