Վիքիպեդիա

«Բանգալոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Պիտակներ՝ Վիզուալ խմբագիր Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
No edit summary
Պիտակներ՝ Վիզուալ խմբագիր Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
Տող 70.
'''Բանդալոր''' նաև '''Բանդալուրու''' ({{lang-kn|ಬೆಂಗಳೂರು}}: [[:kn:ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರು]], {{Audio-IPA|Bengaluru-Kannada-Pronunciation.ogg|['beŋgəɭuːru]}}, [[Անգլերեն|անգլ]]: {{Audio-IPA|Hi-Bangalore.ogg|[ˈbæŋgəloːɾ]}})՝ հսկայական վարչական կենտրոն [[Հնդկաստան|Հնդկաստանի]] հարավում:Տեղակայված է [[Դեկանի սարահարթ|Դեկանի սարահարթում]] ՝ հարավային [[Կարնատակա]] նահանգում,որի մայրաքաղաքն էլ այն համարվում է:Բնակչության թվով 3-րդն է, տարածքով 1-ին բնակավայրը և մեծությամբ 5-րդ [[Ագլոմերացիա|ագլոմերացիան]]:
 
Սա [[Ասիա|Ասիայի]] ամենադինամիկ զարգացող քաղաքներից մեկն է և [[Հնդկաստան|Հնդկաստանի]] խոշորագույն գիտական և արդյունաբերակն կենտրոնը,որը արտադրում է մեքենաշինության և էլեկտրոնիկայի ոլորտի սարքավորումներ:Բացի այդ Բանդալորը անվանում են «հնդկական սիլիկոնային հովիտ»,ինֆորմացիոն ցանցով իրար հետ կապված ընկերությունների քանակի մեծության պատճառով:Այստեղ է գտնվում նաև [[Հնդկաստանի գիտության ինստիտուտ|Հնդկաստանի գիտության ինստիտուտը]],համալսարանը և [[Օդագնացության ազգային թանգարան|Օդագնացության ազգային թանգարանը]]:Հաշվի առնելով աշխարհում Բանդալորի տնտեսական աճող դերը [[CNN]]-ն [[2007]] թվականին այն հայտարարել է նրան «Բիզնեսի վարման համար ամենահարմար վայրերից մեկը»:
 
Քաղաքի հմնադիրը համարվում է տեղի [[վասալ]]ը և [[Ելահանկա]] շրջանի (այսօր Բանդալորի արվարձան) ղեկավարը՝Կեմպե Գոուդա I-ը:Նրանք, 1537 թվականին այս վայրում կառուցելով կավե ամրոց, այն հայտարարեցին Վիջայնագար կայսրության շրջան:Նրա ժառանգորդը՝Կեմպե Գոուդա II-ը,շրջանի սահմանները նշելով,հարևան գյուղերի կողքով անց կացնելով 4 պաշտպանական ամրոցներ, նշել է իր տարածքը:Մեծանալով բրիտանական իշխանության ժամանակ՝քաղաքը հայտնի է դարձել աշխարհին՝լինելով [[Հնդկաստան]]ի գաղութային վարչության կենտրոն:Քաղաքի զարգացմանը նպաստել է 1806 թվականի բրիտանական շինանարարությունը,ովքեր փորձելով այստեղ կառուցել ռազմական քաղաք,դեպի քաղաք գրավեցին շատ էմիգրանտների ուշադրությունը:1947 թվականին Հնդկաստանի անկախության վերականգնումից հետո պետության մեջ ձևվավորվեց մի նահան Մայրուս անունով,իսկ Բանգալորը հռչակվեց նրա մայրաքաղաքը:1973 թվականին Մայրուսը վերանվանվեց Կարնատակի:Այսօր այն արագ աճող քաղաք է բարձրագույն ուսումնական հաստատություններով և գիտահետազոտական ինստիտուտներով:Բանդալորը գրագիտության մակարդակով Հնդկաստանում զբաղեցնում է երկրորդ տեղը:
== Ստուգաբանություն ==
Տեղի բնակիչները՝ ովքեր խոսում են կաննարա լեզվով քաղաքը անվանում են Բենգալուրու (Bengalūru) իսկ Բանդալոր անվանումը քաղաքը ստացել է բրիտանական իշխանության ժամանակ,այդ կերպ բրիտանացիները ցանկանում էին քաղաքը տանել բրիտանական ուղով:
 
Քաղաքի անունը հաճախ կապում են երկու լեգենդների հետ որոնց անվանումներն են «Եփած լոբի» ({{lang-kn|Bendha KaaLu}}) և «գյուղ» ({{lang-kn|ooru}}):Այս լեգենդների միասին համահունչ արտասանման դեպքում ստացվում է քաղաքի անվանումը:Ըստ այդ լեգենդի ղեկավար Հոյսալ Վիրա Բալլալա II-ը (1173—1220) մոլորվում է տեղի անտառում և ելքը փնտրելիս նա հանդիպում է մի խրճիթի:Տան տիրուհին որպես հյուրասիրություն ղեկավարին կարողանում է առաջարկել միայն եփած լոբի և ջուր:Ղեկավարը շնորհակալություն հայտնելով հյուրասիրության համար՝որոշում է այն տարածքը որը ինքը ղեկավարում է անվանել «գյուղական եփած լոբի » (BendhakaaLooru) անունով:
 
Մեկ այլ տեսության համաձայն քաղաքի անվանումը կապում են ծառի հետ որի անվանումը բնիկների բառբարով հնչում է վեն-կայ («Ven-kai»):
 
Իրականում քաղաքի անվանումը առնվազն մի քանի դար ավելի մեծ է Վիրա Բալլալա II-ի ղեկավարության շրջանից:Կան IX դարին վերաբերվող հիշատակումներ որոնք հասել են մինջև մեր օրերը «հերոսական քարի» վրա:Այն հայտնաբերվել է Բեգուր տաճարում՝տեղակայված քաղաքից ոչ հեռու:Այնտեղ հիշատակվում է Բենգալուրու վայրու վայրում 890 թվականին տեղի ունեցած պատերազմի մասին:Հիշատակումը արված էր կաննարա լեզվի հին տարբերակով , հավաստիացնում է այն որ հին քաղաք «bengaval-uru»-ն կամ «պահակների քաղաքը» 1004 թվականին մտել է Գանգա պետության կազմի մեջ:Շրջանի ամենամեծ թերթը՝The Hindu-ն մեկնաբանում է այս գտածունգտածոն այսպես:
 
«Գրությունը վերաբերում է մեզ՝նկարագրելով 890 թվականը,դրանից ելնելով կարելինկարելի է ենթադրել որ Բենգալուրուն ավելի քան հազար տարեկան է:Միայն թե այն շարունակում է մնալ Բեգուր տաճարում ոչ հեռու քաղաքից...»
{|
{{oq|en|
Տող 88 ⟶ 89՝
 
[[2005]] թվականի [[դեկտեմբերի 11]]-ին Կարնատակա նահանգի կառավարությունը հայտարարեց,որ քաղաքի անվանումը պետք է հնչի ըստ պատմական անվանման՝Բանդալոր կամ Բանդալուրու:[[2006]] թվականի [[դեկտեմբերի 27]]-ին ԲանգալորիԲանդալորի ղեկավարը ստորագրել է անվանափոխման պայմանագիր,իսկ նահանգի ղեկավարը այն հաստատել է:Ենթադրվում է որ պաշտոնական անվանախողությունը տեղի է ունեցել [[2006]] թվականի [[նոյեմբերի 1]]-ին:Սակայն մինչև օրս այդ գործընթացը դադարեցվել է մինև Հնդկաստանի ներքին գործերի նախարարության կողմից հաստատումը:
 
== Պատմություն==
Հնում ժամանակակից Բանդալորի տարածքը շատ է ընկել այլ մշակույթների ազդեցության տակ՝փոխելով կրոնը իսլամի և հինդուիզմի,որն էլ ազդել է այստեղ բնակվող մարդկանց մշակույթային առանձնահատկությունների վրա:Քաղաքը միքանի դար գտնվել է Արևմտյան Գանգա դինաստիայի իշխանության տակ,սակայն [[1024]] թվականին այն գրավվեց տամիլյան դինաստիայի Չոլա առաջնորդի կողմից:[[1116]] թվականին Հոյսալ Վիրա Բալլալա II-ը ջարդեց Չոլայի զորքին և Կարնատակա նահանգը ամբողջությամբ անցկացրեց իր կայսրության սահմանների մեջ:
 
Ժամանակակից քաղաքի պատմությունը սկսվում է 1537 թվականից,երբ Կեմպե Գոուդա I-ը այստեղ կառուցեց կավե ամրոց՝այդ վայրը անվանելոանվանելով «Գանդու բհումի» (հերոսների հող):Ամրոցի ներսում քաղաքը բաժանված էր մի քանի փոքր թաղամասերի որոնց անվանում էին «պյոտյո»(peɪteɪ):Քաղաքում կար երկու հիմնական ճանապարհ,դրանցից մեկը Չիկապյոտոն էր՝ագվողէր՝ձգվող արևելքից արևմուտք,իսկ երկրորդը Դոդապյոտոն էր՝զգվող հյուսիսից հարավ:Դրանց խաչմերուկում ձևավորվել է Դոդապյոտո հրապարակը,այն համարվում է ներկայիս Բանդալորի «սիրտը»:Նրա ժառանգորդը Կեմպե Գոուդա II-ը քաղաքի շուրջը կառուցել է պաշտպանական աշտարակներ՝ դրանով ընդգծելով քաղաքի սահմանները:Վիջայանագարի օրոք քաղաքը հայտնի է եղել «Դեվայանագարա» (Devarāyanagara) և «Կալյանապուրա» (Kalyānapura,«ծաղկող քաղաք») անվանումներով:Կայսրության անկումից հետո քաղաքը շատ անգամներ ընկել է ձեռքից ձեռք:[[1638]] թվականին մուսուլմանական սուլթան Բիջապուրը խան Ռանադուլլիի հովանավորությամբ և Շահդի Շհոնսեի օգնությամբ ջարդեց Կեմպե Գոուդա III-ի զորքը, ու Շահդհին ստացավ քաղաքը որպես ջագիրա (ֆեոդալական սեփականության ձև կապված զինվորական ծառայության հետ):[[1687 ]] թվականին մոնղոլների գեներալ Կասիմ- խանը Շահդի Էկոջիի (Ekoji) որդու զորքը ջախջախելով գրավել է ԲանգալորըԲանդալորը և այն վաճառելվաճառեց Մայրուսյան դինաստիայի ղեկավար Շիկադեվայաջե Վադիյարու (Chikkadevaraja Wodeyar) թագավորի (1673—1704) վրա 300 հազար րուպիով:
{{խմբագրվում է |[[Լիանա ցականյան]]}}
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բանգալոր» էջից