«Հարրի Փոթեր (վիպաշար)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎top: clean up, փոխարինվեց: → (3), ): → )։ (4) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 2.
{{tone}}
 
{{Տեղեկաքարտ Գիրք|անուն=ՀարրիՀարի Փոթեր|հեղինակ=Ջոան Ռոուլինգ|տեսակ=վիպաշար|ժանր=ֆենտեզի , դրամա, առեղծված , թրիլլեր|բնօրինակ լեզու=անգլերեն|շարք=7|երկիր=Մեծ Բրիտանիա|հրատարակման տարեթիվ=26 Հունիս 1997 – 21 Հուլիս 2007,
31 Հուլիս 2016|կայք=www.pottermore.com}}
'''Հարի Փոթեր''' ({{lang-en|«Harry Potter»}}), բրիտանացի գրող [[Ջոան Ռոուլինգ]]ի հայտնի վիպաշար։ Ամեն մի վեպը նկարագրում է գլխավոր հերոս երեխա-կախարդ [[Հարի Փոթեր]]ի կյանքի մեկ տարին։ Բոլոր 7 մասն էլ դարձել են [[Բեսթսելլեր]]ներ և թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով (առաջին գիրքը՝ «Հարի Փոթերը և փիլիսոփայական քարը», թարգմանվել է նաև հայերեն)։ Վերջին՝ յոթերորդ մասը վաճառքի է հանվել [[2007]] թվականի [[հուլիսի 21]]-ին։ Գրքի ընդհանուր տպաքանակը կազմել է 325 միլիոն (64 լեզուներով)<ref>http://www.vesti.ru/doc.html?id=154999&cid=1</ref>՝ ավելի, քան ուրևէ այլ գիրք երեխաների համար։
Տող 13.
 
1999 թ և 2000 թ լույս են տեսնում հաջորդ երկու՝ «[[Հարի Փոթերը և Ազկաբանի բանտարկյալը]]», «[[Հարի Փոթերը և Հրե գավաթը]]» գրքերը։ Այնուհետև երեք տարի շարունակ լռություն էր։ Ռոուլինգը երկար ժամանակ չէր աշխատում նոր գրքի վրա։ Հիմնական պատճառը ամուսնությունն էր, այնուհետև երկու երեխաների լույս աշխարհ գալը։ Միայն 2003 թ-ին լույս է տեսնում «[[Հարի Փոթերը և Փյունիկի միաբանությունը]]», իսկ հաջորդ՝ «[[Հարի Փոթերը և Խառնածին արքայազնը]]» գիրքը 2005 թ-ին։ Վերջին՝ յոթերորդ գիրքը լույս տեսավ 2007 թ.-ին հուլիսին, որով էլ Ռոուլինգը եզրափակեց ստեղծագործությունը։
[[Պատկեր:J. K. Rowling 2010.jpg|150px|մինի|Ջոան Ռոուլինգ: ՀարրիՀարի Փոթերի գրքի հեղինակը]]
Սակայն մինչ գիրքը կհայտնվեր գրախանութներում, ոմանց հաջողվել էր առաջ ընկնել և տպագրել ստեղծագործությունը։ Պարզվեց, որ մի քանի հաքերների հաջողվել է ձեռք բերել գրքի թվային տարբերակը և հրատարակել այն նախքան պաշտոնապես կհայտարարվեր գրքի վաճառքի մասին։ Գրքի հանդեպ հետաքրքրությունը այնքան մեծ էր, որ ԱՄՆ-ում և Մեծ Բրիտանիայում մի քանի ժամում վաճառվել էր տասնյակ հազարավոր թվաքանակով գիրք, որոնք փաստորեն անօրինական էին։ Այսպիսով տասը տարի անց ավարտվեցին բոլոր աշխատանքները և Ռոուլինգը հայտարարաեց, որ այլևս չի լինելու մեկ այլ գիրք [[Հարի Փոթեր]]ի մասին, սակայն վերջերս լուրեր տարածվեցին այն մասին, որ պատրաստվում է հրապարակվել գիրք, որում մանրամասն կներկայացվեն ստեղծագործությունում տեղ գտած բոլոր կերպարներն ու էակները։
 
Տող 23.
 
Ահա սա էր այն հիմնական պատճառներից մեկը, որ միլիոնավոր հանդիսատեսը ֆիլմի շարուանակությանը մեծ անհամբերությամբ էր սպասում, քանի որ նորից տեսնելու էր այն դերասաններին, ովքեր դարձել էին ֆիլմի կոլորիտային կերպարները։
Հաջորդ՝ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և գաղտնի սենյակը» ֆիլմը էկրան բարձրացավ 2002 թ-ին, իսկ 2004 թ-ին՝ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և Ազկաբանում բանտարկվածը», որի ռեժիսորն էր Ալֆոնսո Կուարոնը։ Այս ֆիլմը կարելի է ասել ամենահետքրքիրն է։ Գիրքը բավականին շատ էր ընթերցվել, սակայն մնացած այլ ֆիլմերի համեմատ այն ամենաքիչ հասույթ ունեցած ֆիլմն է՝ 795 միլիոն ( ֆիլմի բյուջեն կազմեց 130 մլն)։ Այս ստեղծագործությունը բեկումնային էր, քանի որ այստեղ մենք հանդիպում ենք նոր կերպարների, նոր հերոսների։ Ռոուլինգը համարձակորեն նոր այնպիսի կերպաներ էր ստեղծել, ինչպիսին են դեմենտորները, Կտցաթևը և այլն։ Գրքի սյուժեն իսկապես հետաքրքիր է։ Հերոսները ստիպված են լինում նորանոր փորձությունների միջով անցնել, անգամ ժամանակը ետ տալ։ Ավելին, ՀարրինՀարին գտնում է իր կնքահորը (նրան մարմնավորում է հայտնի դերասան Գերի Օլդմանը), հայտնի է դառնում ծնողների սպանության իսկական մեղավորը և այլ մանրամասներ։ Դերասանական անձնակազմը աշխատում է գրեթե ամբողջ օրը։ Հատկապես Դենիելը նույնիսկ ազատ ժամանակ փորձում էր հատուկ բարդ տեսարանների շարժումները և միայն բարդագույն ու էֆեկտներով հարուստ տեսարաններում էին բեմահարթակը տրամադրում կասկադյորներին։ Մի խոսքով Ալֆոնսո Կուարոնից մեծ ջանք ու եռանդ պահանջվեց գրքի բոլոր մանրամասնությունները 142 րոպեում տեղավորելու համար, երևի թե սա էր միակ պատճառը, որ ֆիլմում հայտնվեցին մի քանի կիքսեր, որոնք չէին կարող չվրիպել հանդիսատեսի աչքից։ Նշենք դրանցից մեկը. երբ դեմենտորները կանգնացնում են գնացքը, որով ՀարրինՀարին ու իր ընկերներները ուղևորվում էին Հոգվարտս, ջերմաստիճանը անմիջապես ընկնում է, անձրևի կաթիլները ապակու վրա բյուրեղների են վերածվում, սառույցի է վերածվում նայև սեղանի վրա դրված ապակյա շշով ջուրը, սակայն միայն երանգային փոփոխությամբ։ Բանն այն է, որ ջուրը սառչելիս և սառույցի վերածվելիս ընդարձակվում է, մեծանում է նրա ծավալը, իսկ այստեղ նման բան չի կատարվում։ Հավանաբար ռեժիսորը այնքան էր տարված իր աշխատանքով, որ մոռացել էր ջրի ամենակարևոր հատկություններից մեկի մասին։ Ինչևէ, ֆիլմը մեծ հաջողություն ունեցավ։
Հաջորդ՝ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և Հրե գավաթը» ֆիլմը էկրան բարձրացավ 2005 թ.-ին։ Ֆիլմի ռեժիսորն էր Մայքլ Նյուելը։ Ֆիլմն ամբողջությամբ նկարահանված է գրքի հիման վրա և այստեղ կարելի է ոչ միայն նոր կերպարների հետ ծանոթանալ, այլև նորանոր արարածների հանդիպել։ Ֆիլմը հարուստ է հատուկ էֆեկտներով, գործողությունների արագ ու անսպասելի զարգացուներով և այն ավելի են գեղեցկացնում բազմաթիվ ու բազմապիսի ջրային չարքերն ու հսկա վիշապները, նորանոր բացահայտումներն ու հատկապես Վոլան դե Մորտի մարդկային կերպարանք ստանալը (չար ուժերի տիրակալին մարմնավորում է հայտնի օսկարակիր դերասան Ռեյֆ Ֆայնսը)։ Ֆիլմի բյուջեն 150 միլիոն դոլլար էր, սակայն հասույթը կազմեց մոտ 900 միլիոն դոլլար։
2007 թ.-ին լույս տեսավ վերջին գիրքը, նույն տարում հանդիսատեսին ներկայացվեց «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և Փյունիկ միաբանությունը» ֆիլմը։ Ֆիլմի ռեժիսորն է Դեյվիդ Յեյթսը, ում կվստահվի հետագա բոլոր ֆիլմերի նկարահանումը։ Այստեղ ավելի ակնհայտ է դառնում չարի ու բարու սահմանագիծը։ Չար ուժերի տիրակալը իր բանակն է հավաքում, նրան օգնության են հասնում նախկին ընկերները, որոնք բանտարկված էին Ազկաբանում։ Ֆիլմի ավարտին սպանվում է ՓոթթերիՓոթերի միակ կախարդ ազգականը՝ Սիրիուս Բլեքը, ով սպանվում է կախարդ Բելատրիսայի կողմից։ ՀարրիինՀարիին վերջապես պարզ է դառնում իր և Վոլան դե Մորտին վերաբերվող կախարդանքի մասին, սակայն հարցերը էլ ավելի են շատանում։
Հաջորդ՝ ամենադրամատիկ և հետաքրքիր՝ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և խառնարյուն արքայազնը» ֆիլմը հանդիսատեսի դատին ներկայացվեց 2009 թ-ին։ Այն ամբողջովին տարբերվում էր մնացած այլ ֆիլմերից։ Ռեժիսորը կրկին Դեյդիդ Յեյթն էր։ Այստեղ արդեն ամեն ինչ ավելի ռեալ ու դրամատիկ տեսք է ստանում։ Սպանվում է ժամանակների ամենամեծ կախարդներից մեկը՝ Ալբուս Դամբլդորը, ով ՀարրիՀարի ՓոթթերիՓոթերի անմիջական պաշտպանն էր։ Պարզ է դառնում կեղտոտ դավաճանության մասին։ Անսպասելի հարվածը գլխավոր հերոսին ստիպում է իր ընկերների հետ միասին հեռանալ դպրոցից և միայնակ պայքարել Չարի դեմ։ Այս ֆիլմը իր բյուջեով ամենածախսատարն էր՝ 250 միլիոն դոլլար, սակայն բոլոր հույսերը արդարացվեցին։ Ֆիլմի հասույթը կազմեց 950 միլիոն դոլլար և իհարկե հող նախապատրաստեց ամենավերջին երկու ֆիլմի հաջողության համար։ 2010 թ-ի աշնանը և 2011 թ ամռանը էկրան բարձրացան վերջին՝ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը և Մահվան ընծաները» ֆիլմի համապատասխանաբար առաջին և երկրորդ մասերը։ Հանդիսատեսը մեծ անհամբերությամբ էր սպասում ֆիլմի վերջին, որով էլ կեզրափակվեր ամբողջ ստեղծագործությունը։ Ռոուլինգը գրքի ամենավերջում բացահայտում է բոլոր մանրամասնությունները, ավելի դրամատիկ երանգ հաղորդելով ստեղծագործությանը։ Պարզվում է՝ ՀարրինՀարին պետք է մահանա միայն նրա համար, որպեսզի Վոլան դե Մորտը ևս մահանա, քանի որ դեռ մանուկ ժամանակ, երբ ՀարրիիՀարիի ճակատին դաջվեց կայծակի նմանությամբ սպին, Վոլան դե Մորտի հոգու մի մասնիկը մտավ ՀարրիիՀարիի մեջ։ Նրանք պետք է մեռնեն միասին…
Սակայն ամեն ինչ դեռ ավարտված չէ, ամեն ինչ ավելի երջանիկ ավարտ է ունենում։ Վոլան դե Մորտը մահանում սեփական կախարդանքից, այն փայտիկի միջոցով, որով ՀարրիինՀարիին պետք է սպաներ։ Երկու ֆիլմերի համար ընդհանուր բյուջեն կազմեց 250 միլիոն դոլլար, սակայն երկու ֆիլմերից հավաքված հասույթը կազմեց ավելի քան 2 միլիարդ 300 միլիոն դոլլար։
 
Իսկ հիմա մի անգամ ևս անդրադառնանաք ստեղծագործությանը։ Ռոուլինգը բավականին աշխատանք է տարել ուսուցողական և դաստիարակչական նշանակություն հաղորդելու համար։ Գրքում օգտագործվել են նումերոլոգիական ու մի շարք հնարքներ, սիմվոլիկաներ, բավականին շատ հետքրքիր մտքեր, որոնք դարձել են անգամ թևավոր խոսքեր և ասույթներ, իսկ այն, որ «ՀարրիՀարի ՓոթթերըՓոթերը» միայն երեխաների համար չէ, ավելի ճիշտ մեծերի համար է, կասկած չկա։
[[Պատկեր:Daniel Radcliffe 2009.jpg|200px|մինի|Դանիել Ռադկլիֆը Հարի Փոթերի դերում]]
Դեպքերը տեղի են ունենում մեր աշխարհում՚՝ Մեծ Բրիտանիայում, 1990-ական թվանկաններին։ Ի տարբերություն իրական աշխարհից, այստեղ սովորական մարդկանց հետ ապրում են հրաշագործներ կամ կախարդներ (մագ-եր)։ Նրանք շատ քիչ են, Անգլիայում նրանք շուրջ երեք հազարն են։ Այնուամենայնիվ անգլիացի հրաշագործները ունեն իրենց սեփական կառավարությունը՝ (Մագերի նախարարություն) , դպրոցը, թերթը, բանկը, ռադիոն, փողը և այլն։
Տող 38.
Շատերը անգամ ստում են թե իրենց նախնիները 100-ավոր տարիներ եղել են մագեր և նրանց թվում է թե ուժը հենց արյան մեջ է, սակայն նրանք սխալվում են։ Ամենաուժեղ հրաշագործների որոշակի մասը կամ խառնարյուն է, կամ մագլածին։ Որոշ հրաշագործներ օժտված են նաև հազվադեպ հանդիպող ունակություններով։
Գրքում գլխավոր կերպարները արտացոլում են մարդկային արժանինքներն ու հատկությունները։ Օրինակ ՀարրինՀարին. նա մինչև 11 տարեկանը ոչինչ չգիտեր անգամ իր ծնողների մասին և չէր էլ կարող ենթադրել, որ ընդամենը մի քանի տարի անց միայն ինքը կկարողանա արժանի հարված հասցնել այն չար ուժերին, որոնք ցանկանում էին կործանել մի ողջ աշխարհ։ Ռոուլինգը առաջնային է համարել խարիզման և ոչ թե գիտելիքը։ Մենք հիշում ենք ինչպես էր առաջին գրքում Սեվերուս Սնեյփը նսեմացնում ՓոթթերինՓոթերին նրա համար միայն, որ վերջինս տեղյակ չէր խոտաբույսերի տեսակներից։ Սակայն ՀարրինՀարին իսկական լիդեր էր, ընտրյալ, ում վիճակված էր մեծ գործեր իրականացնելու։
Ամենահետաքրքիր կերպարներից մեկն է նաև Ալբուս Դամբլդորի կերպարը։ Այս հրաշագործ կախարդը լի է բարությամբ ու մեծ իմաստությամբ։ Ռոուլինգը չի էլ ցանկացել որևէ փոփոխություն մտցնել բարի հրաշագործ պապիկների կերպարի մեջ։ Նա ճերմակ մազերով է, երկար մորուքով, բարի ու միշտ խորհրդավոր ժպիտով, որ ասես ասում է՝ ես գիտեմ ավելին քո մասին, քան դու ինքդ քո։ Առաջին երկու ֆիլմերում Ալբուս Դամլդորի կերպարը մարմնավորել է հայտնի դերասան Րիչարդ Հարիսոնը, սակայն երկրորդ ֆիլմի նկարահանումների ավարտից քիչ անց նա վախճանվում է։ Հետագա բոլոր ֆիլմերում Ալբուս Դամլդորին մարմնավորում է Մայքլ Գեմբոնը։
 
Ողջ ստեղծագործության ամանհակասական ու ամենակենտրոնական կերպարներից մեկն է Սեվերուս Սնեյփը։ Այս հրաշագործ կախարդը ում մարմնավորում է դերասան Ալան Ռիքմանը, ըստ մի շարք հարցումների, ամենասիրված և կարևոր հերոսն է։ Նրա խիստ ու միաժամանակ սառը հայացքից անհանար է հասկանալ որևէ բան։ Նա միշտ սև հագուստով է, ավելին, ժամանակին Վոլան դե Մորտի հանցակիցը։ Սակայն նա հավատարիմ է բարի ուժերին։ Նա տարիներ շարունակ օգնում է Դամբլդորին Չարի դեմ պայքարում, մնալով ստվերում։ Նա չի դավաճանում ամենավերջին պահին անգամ, երբ օգնում է Մալֆոյին սպանել Դամբլդորին, նա միայն իրականացնում է այն մեծ ծրագիրը, որի մի մասն էր Դամլդորի մահը։ Ստեղծագործության վերջում բացահայտվում է այն գաղտնիքը, թե ինչու էր նա միշտ ՓոթթերիՓոթերի հետ ավելի կոպիտ, քան մնացած աշակերտների հետ։ Հարիի մեջ նա նրա հորն էր տեսնում, նրան ով ամուսնացել էր իր սիրած աղջկա հետ։ Այս դրամատիկ կերպարի խստության ու հպարտության ներքո Ռոուլինգը ներդրել է ամենազգացմունքային ու տառապած սիրտը։ Սնեյփը զոհվում է, սակայն մինչ այդ հասցնում է ՀարրինՀարին ասել ամեն ինչ։ Ի դեպ Ալան Ռիքմանը ստիպված էր մտնել իր իրական տարիքից մոտ 35 տարի ավելի փոքր կերպարի մեջ։
 
2011 թ.-ի հունիս ամսվա դրությամբ ողջ աշխարհում վաճառվել է ավելի քան 450 միլիոն գրքի օրինակ։ Կինոստուդիան բոլոր ֆիլմերի համար ծախսել է մոտ 1 միլիարդ 130 միլիոն ամերիկյան դոլլար, իսկ 8 ֆիլմեից ստացված հասույթը կազմել է 7 միլիարդ 330 միլիոն դոլլար։ Գիրքը թարգմանվել է 67 տարբեր լեզուներով, պահանջել է 10 տարվա աշխատանք, ստացել 9-ը ամերիկյան կինոակադեմիայի գլխավոր մրցանակ, նկարահանումների ժամանակ նկարահանվել են ավելի քան 250 տարբեր կենդանիներ (կատուներ, բվեր, չղջիկներ, մկներ, առնետներ, շներ և այլն), ավելի քան 200 հմայախոսք, 200-ից ավելի նոր ու դիցաբանական էակներ, կատարվել է 5800 անգամ սպիի տեղադրում և գրիմ միայն Փոթերի համար, օգտագործվել 100 հազարից ավել տարբեր հագուստ և աքսեսուար դերասանական անձնակազմի համար։
 
== ՀարրիՀարի Փոթերի մասին գրքեր ==
* [[1997]] — «[[Հարի Փոթերը և Փիլիսոփայական քարը|ՀարրիՀարի Փոթերը և Փիլիսոփայական քարը]]» (Harry Potter and the Philosopher's Stone)
* [[1998]] — «[[Հարի Փոթերը և գաղտնի սենյակը]]» (Harry Potter and the Chamber of Secrets)
* [[1999]] — «[[Հարի Փոթերը և Ազկաբանի բանտարկյալը]]» (Harry Potter and the Prisoner of Azkaban)
Տող 60.
{{Ծանցանկ}}
 
[[Կատեգորիա:ՀարրիՀարի ՓոթթերՓոթեր վիպաշար]]
[[Կատեգորիա:Գրքային սերիաներ]]
[[Կատեգորիա:Գրական հեքիաթներ]]