«Նիկիտա Բալիև»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Նիկիտա Ֆյոդորովիչ Բալիև''' (իսկական անունը՝ Մկրտիչ Բալյան), ([[1876]], կամ [[1877]]<ref>http://inieberega.ru/node/350</ref><ref>http://ru.hayazg.info/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B0_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87</ref>, [[Նոր Նախիջևան]]<ref>http://inieberega.ru/node/350</ref>, կամ [[Կարին]]<ref>http://shkolazhizni.ru/culture/articles/58907/</ref> – [[1936]], սեպտեմբեր 3, կամ 4<ref>http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/teatr_i_kino/BALIEV_NIKOLA_FEDOROVICH.html</ref><ref>http://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1739326</ref>, [[Նյու Յորք]]), հայազգի էստրադայի և թոտրոնիթատրոնի գործիչ, Ռուսաստանի առաջին էստրադային թատրոնի՝ «Չղջիկ» կաբարեի հիմնադիր<ref>http://www.29feb.ru/culture/letuchaya-mysh/</ref>։

Նիկիտա Բալիևը ծնվել է [[Կարին]]ում,այլ տվյալներով [[Նոր Նախիջևան]]ում։ Նրա հայրը՝ Աստվածատուր (Ասվադուր) Բալյանը եղել է առևտրական։Նրաառևտրական։ Նրա ծնողները աբդուլհամիդյան կոտորածներից հետո 1899 թվականին տեղափոխվում են Նոր Նախիջևան։ՆիկիտայիՆախիջևան։ Նիկիտայի եղբայրը՝ Հովհաննես Բալյանը (Իվան Բալիև) եղել է մշակույթի գործիչ, ունեցել է սեփական դրամատուն և վաճառատուն, եղել է Նոր Նախիջևանի հայկական թեմական դպրոցի հոգաբարձու, լեզվագետ։ Նիկիտա Բալիևը 1904 թվականին ավարտել է Մոսկվայի առևտրի ուսումնարանը։ Ուսումնարանն ավարտելուց հետո Բալիևը որոշում է իրեն նվիրել բեմին, սակայն ծնողները դրան դեմ էին։ Այդ պատճառով նա թողնում է ծնողներին և հայրենի տունը և ընդունվում Մոսկվայի կոնսերվատորիան։ 1904 թվականին, երբ սկսսվում է ռուս-ճապոնական պատերազմը, նա մեկնում է ռազմաճակատ,բայց մինչև Մանջուրա հասնելը պատերազմն ավարտվում է։ Բանակում նա հաճախ է զվարճացրել ընկերներին՝ օպերաներ և արիաներ երգել, ծաղրանմանակել շրջապատի մարդկանց։ Պատերազմն ավարտելուց հետո՝ 1906-1911 թվականներին մասնակցել է Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոնի ներկայացումների երկրորդական դերերին։ Նա եղելԵղել է ռուս բեմադրիրչ Վլադիմիր Նեմիրովիչ- Դաչենկոյի քարտուղարը։

1908 թվականին հայազգի Նիկոլայ Տարասովը (Նիկողայոս Թումանյան) և Նիկիտա Բալիևը որոշում են ակումբ հիմնեն,որտեղ երեկոները պետք է ստեղծագործեն և ծաղրանմանակեն դերասաններին։Ակումբըդերասաններին։ Ակումբը տեղը հիմնվել է Փրկչի եկեղեցու դիմաց՝ Լեսնոյ նրբանցքում գտնվող Պերցովի տան ներքնահարկում։ Անդամների թիվը քսանհինգն էին։ Ակումբի վարձակալման պայմանագիրը ստորագրելու ժամանակ պատի անկյունից մի չղջիկ է թռել ու կանգնել Բալիևի ճակատին։ «Էվրիկա»,-ասել է Բալիևը․թատրոնի անունը որոշվեց։ Թատրոնի պաշտոնական բացումը եղավ 1908 թվականի փետրվարի 29-ին։ «Չղջիկ»ում ներկայացվել են երգեր, պարեր, մանրապատումներ, օպերետներ,կատագերգություններ։ Սկզբնական շրջանում «Չղջիկ»ը եղել է էլիտար թատրոն, որի հանդիսականները եղել են մշակույթային մարդիկ։ Մուտքի տոմսը եղել է տասնհինգ ռուբլի։ Դահլիճում տեղավորվել է մոտ հիսուն հանդիսատես։ Աստիճանաբար այցելուների քանակը շատացել է և նրանք նոր տարածք են վարձակալել՝260վարձակալել՝ 260 հանդիսականների համար։ Աստիճանաբար հանդիսատեսները շատացան և երրորդ անգամ թատրոնի վայրը նրանք փոխեցին։ Այս անգամ դահլիճը հինգհարյուր հանդիսականների համար էր։ 1912 թվականը ծանր եղավ «Չղջիկ»ի համար։ Ինքնասպան եղավ Նիկոլայ Տարասովը։ Դա ծանր հարված էր Բալիևի և բոլոր գեղարվեստական անդամների համար։ «Չղջիկ»ի համար հաջորդ ծանր տարիները եղան առաջին աշխարհամարտի տարիները։ Բալիևը այդ տարիներին հիմնել է «Չղջիկ» անունով մի հիվանդանոց,որտեղ զվարճացրել է վիրավոր զինվորներին։ Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո նոր իշխանությունները հրամայեցին Բալիևին, որ նա «Չղջիկ»ը ծառայեցնի համայնավարական գաղափարների քարոզման համար։ Գիտակցելով, որ Ռուսաստանում մնալն արդեն անիմաստ է, Բալիևը կնոջ՝ Ելենա Արկաադևնա Բալիևա-Կոմիսարժևսկայայի հետ հեռացան Ռուսաստանից։

1920 թվականին նրանք մի կերպ հասնում են Կոստանդնուպոլիս, որտեղ Ալեքսանդր Խատիսյանի շնորհիվ Բալիևը ինքնությունը հաստատող փաստաթղթեր է ձեռք բերել, իսկ Զավեն Պատրիարքի միջոցով վկայական է ստացել՝ Ֆրանսիա մեկնելու համար։ Արդեն 1921 թվականին Բալիևը Փարիզում էր։ Փարիզում էին նաև «Չղջիկ»ի շատ դերասաններ։ Բալիևը իր միակ ունեցվածքը՝ ադամանդե մատանին գրավ է դնում և վերաբացում թատրոնը։ Առաջին ներկայացումը «Ֆեմինա» թատրոնում մեծ հաջողություն է ունենում։Փարիզումունենում։ Փարիզում Բալիևը մնում է ութ ամիս։ 1923 թվականին երեք ամիս հանդես է եկել Լոնդոնի «Պավիլիոն» թատրոնում։Փարիզի և Լոնդոնի ելույթներից ստացած գումարը կազմել է 2,5 միլիոն ֆրանկ,ինչը ֆանտաստիկ էր այն ժամանակվա համար։ Շուտով քառասունյոթ անձից բաղկացած թատրոնը իր ելույթները շարունակեց Գերմանիայում,Իսպանիայում, Բելգիայում,Նիդեռլանդներում։

1923 թվականին «Չղջիկ»ը մեկնել է Նյու Յորք և փետրվարի 3-ին տվել է իր առաջին ելույթը։ Հետագա ելույթները մեծ ոգևորություններ առաջացրին ամերիկացիների մեջ։Նրանքմեջ։ Նրանք Բալիևին ընդունում էին որպես թատրոնի նորարար։Նրաննորարար։ Նրան ընդունելության է արժանացրել ԱՄՆ-ի նախագահ Քալվին Քուլիջը։ Նյու Յորքում վաթսունհինգ շաբաթ մնալուց հետո Նիկիտա Բալիևը իր խմբի հետ միասին բավականին մեծ գումարներ են վաստակել։ «Չղջիկ»ը իր ներկայացուները շարունակլ է Կանադայում,Հարավային Ամերիկայում և Հարավային Աֆրիկայում։ Բալիևի ներկայացումները դիտել է [[Չարլի Չապլին]]ը,որի հետ Բալիևը մտերիմ է եղել։ [[Paramount Pictures]] Corporation(Փարամաունթ Փիքչըրս Քորպորեյշն) ստուդիայի տնօրինությունը 1828 թվականին Բալիևի հետ պայմանագիր է կնքել,որպեսզի «Չղջիկ»ի ներկայացումների հիման վրա հնչուն ֆիլմեր նկարահանեն։ Բալիևը նկարահանվել է մեկ ֆիլմի գլխավոր դերում՝ «Դեպքից դեպք» կինոնկարում։

Ամերիկյան տնտեսական ճգնաժամի արդյունքում՝ 1930-ական թվականներին Բալիևը սնանկացել է։Կյանքիէ։ Կյանքի վերջին երկու տարիներին նա իրեն փորձեցփորձել դրսևորիէ դրսևորել տարբեր ասպարեզներում։ Ռադիոն, կինոն, թատրոնը նրան հաջողություններիհաջողություններ չբերեցին։ Բալիևը մահացել է աղքատության մեջ կաթվածահար լինելով։