Վիքիպեդիա

«Սուրեն Այվազյան (երկրագետ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
{{COI}}
{{այլ կիրառումներ|Սուրեն Այվազյան (այլ կիրառումներ)}}
{{Տեղեկաքարտ Ռազմական գործիչԳիտնական▼
{{
| պատկեր = [[Պատկեր:Սուրեն Այվազյան.JPG
▲Տեղեկաքարտ Ռազմական գործիչ
| ամբողջական անուն = Սուրեն Միքայելի Այվազյան
| բնօրինակ անուն =
| կյանքի ժամանակաշրջան = 4 օգոստոսի 1933 - 11 սեպտեմբերի 2009
| պատկեր = [[Պատկեր:Սուրեն Այվազյան.JPG|աջից|450 × 650 px|մինի|<big>երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր</big>]]
| նկարագրում =
| մականուն =
| ծննդյան վայր = Թբիլիսի, Վրաստան
| վախճանի վայր = Երևան, Հայաստան
| պատկանելություն =
| զորքի տեսակ =
| ծառայության թվականներ =
| կոչում =
| զորամաս =
| հրամանատար էր =
| պաշտոն =
| մարտեր =
| պարգևներ =
| կապեր =
| պաշտոնաթող =
| Վիքիպահեստ =
| Ռոդովոդ =
}}
 
'''Սուրեն Միքայելի Այվազյան''' ([[1933]], [[օգոստոսի 4]], [[Թբիլիսի]] - [[2009]], [[սեպտեմբերի 11]], [[Երևան]]), երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր։
== Կենսագրություն և գործունեություն ==▼
 
▲== Կենսագրություն և գործունեություն ==
Սուրեն Այվազյանը 1957 թ. ավարտել է [[Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան համալսարան]]ի երկրաբանության ֆակուլտետը։ 1957-1959 թթ. աշխատել է որպես ինժեներ ԽՍՀՄ ԳԱ կիրառական գեոֆիզիկայի ինստիտուտի Էլբրուսի արշավախմբում։ Աշխատելով պաշտպանական թեմայով՝ ավագ եղբոր հետ միասին փորձարարությամբ հայտնաբերել է սպեկտրի ինֆրակարմիր տիրույթում ալիքների երկարությունը՝ ճառագայթման առավելապես պղտոր միջավայրում անցման ժամանակ։ Այս հայտնագործությունը օգտագործվել է “Սոյուզ-Պ” և “Սոյուզ-ՊՊԿ” հրթիռների համար և արժանացել պետական մրցանակի։ 1959 թ. աշխատել է [[ՀՀ ԳԱԱ|Հայաստանի ԳԱ]] նախագահությունում։
 
1959-60 թթ. փորձել է ուրարտական սեպագրերն ընթերցել հայերենով։ 1960 թ. ակադեմիկոս Վ. Ստրուվեի հանձնարարականով հրատարակվեց Սուրեն Այվազյանի “Հիքսոսները” աշխատությունը։ 1963 թ. հայտնաբերել և 1965-66 թթ. հնեաբանական արշավախմբի կազմում պեղումներ է կատարել Մեծամորում։ 1963 թ. հրատարակել է “Հայկական սեպագրերի վերծանումը” ծավալուն գիտական աշխատությունը։ 1965 թ. հանդես է եկել նորագույն ֆիզիկային նվիրված հոդվածաշարով։ Առաջ է քաշել հնգաչափ համակարգի գաղափարը՝ Հնգաչափ կոնտինիումի կոորդինատների բացարձականության տեսություն։ 1968 թ. Մոսկվայում պաշտպանել է ատենախոսություն և ստացել երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների թեկնածուի կոչում։ Նույն տարում Մեծամորի հայտնաբերման և պեղումների համար արժանացել է պետական մրցանակի։ Պարգևատրվել է Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի պատվոգրով։ 1969-1971 թթ. հիմնել և ղեկավարել է Հայաստանի երիտասարդ գիտնականների խորհուրդը։
1963 թ. հրատարակել է “Հայկական սեպագրերի վերծանումը” ծավալուն գիտական աշխատությունը։
1965 թ. հանդես է եկել նորագույն ֆիզիկային նվիրված հոդվածաշարով։ Առաջ է քաշել հնգաչափ համակարգի գաղափարը՝ Հնգաչափ կոնտինիումի կոորդինատների բացարձականության տեսություն։ 1968 թ. Մոսկվայում պաշտպանել է ատենախոսություն և ստացել երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների թեկնածուի կոչում։ Նույն տարում Մեծամորի հայտնաբերման և պեղումների համար արժանացել է պետական մրցանակի։ Պարգևատրվել է Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի պատվոգրով։ 1969-1971 թթ. հիմնել և ղեկավարել է Հայաստանի երիտասարդ գիտնականների խորհուրդը։
 
1972 թ. ՍՍՀՄ Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի կողմից արժանացել է գիտության և տեխնիկայի պատմության գծով ավագ գիտաշխատողի կոչման։ 1976 թ. դարձել է Էներգետիկ ինվերսիաների հասարակական միջազգային ակադեմիայի իսկական անդամ՝ գեոինվերսիաներին և տիեզերական երկրաբանությանը նվիրված հետազոտությունների շարքի համար։ 1980 թ. ստեղծել է “Հայաստանի պատմական քարտեզներ” ատլասը /50 քարտեզ/, որը ներառում է մ.թ.ա. 2107 թ. մինչև մ.թ. 428 թ.։
Տող 40 ⟶ 17՝
Ս.Այվազյանը առանձին ճանաչում ձեռք բերեց հատկապես 1978-1988 թթ., երբ նա ՍՍՀՄ ղեկավարներ Լ.Ի. Բրեժնևին, Ա.Ն.Կոսիգինին, Մ.Ս.Գորբաչովին բաց նամակներ ուղարկեց, որոնցում ընգրկված էր Լեռնային Ղարաբաղի ու Նախիջևանի տարածքների բուն հայկականությունը։ Հետագայում նա դարձավ Ղարաբաղյան շարժման ակտիվ գաղափարախոսներից մեկը։ 1989 թ. մայիսին Ղարաբաղ զենք տեղափոխելու մեղադրանքով ձերբակալվել է և մինչև 1993 թ. մարտ ամիսը անցկացրել բանտում /այդ թվում նաև ԽՍՀՄ ՊԱԿ-ի Լեֆորտովոյի մեկուսարանում/։ Գտել և դուրս է բերել գրավիէլեկտրամագնիսական դաշտի միացյալ ցիկլը, որը կաղված է երկրագնդի միջուկում թերմոմիջուկային սինթեզի ռեակցիայի ընթացքից։
 
1993 թ., բանտից դուրս գալուց անմիջապես հետո, Այվազյանը հիմնել է “Դաշնակցություն’’ թերթը և դարձել նրա գլխավոր խմբագիրը։ 1994 թ. ստեղծել է Հայաստանի ռեֆորմների ասոցիացիան և դարձել “Արամազդ” հայերեն և ռուսերեն թերթերի գլխավոր խմբագիրը։ Նույն տարում ստեղծել է Քարե մշակույթի թանգարան, “Քարեդարան” Հայկական ազգային ասամբլեան և դարձել է եռալեզու՝ հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն հրատարակվող “Մեծամոր” գիտամշակութային թերթի գլխավոր խմբագիրը։
1994 թ. ստեղծել է Հայաստանի ռեֆորմների ասոցիացիան և դարձել “Արամազդ” հայերեն և ռուսերեն թերթերի գլխավոր խմբագիրը։ Նույն տարում ստեղծել է Քարե մշակույթի թանգարան, “Քարեդարան” Հայկական ազգային ասամբլեան և դարձել է եռալեզու՝ հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն հրատարակվող “Մեծամոր” գիտամշակութային թերթի գլխավոր խմբագիրը։
1997 թ. հիմնել է “Նեֆելին” ՍՊՀ-ն՝ նեֆելինային սիենիտների մշակման և ալյումինի ստացման եղանակների նպատակով։
2006 թ. հիմնել է պարահոգեբանության և էքստրասենսորիկայի հայկական կենտրոնը։
Տող 55 ⟶ 31՝
Ահա նրա որոշ աշխատությունների ցանկը.
# Հիքսոսները։ /մենագրություն/, Երևան, 1960
# Հայկական սեպագրերի վերծանումը։ /մենագրություն/։ Հայկ. ՍՍՀ ԳԱ, Երևան, 1963
# Վալենտական իզոտոպների միանմանության շարքերը։ /մենագրություն/ Հայկ. ՍՍՀ ԳԱ երկրաբանության ինստիտուտ, Երևան, 1 967
# Երկրաֆիզիկայի 20 պատառիկ /ֆրագմենտ/։ /մենագրություն/ “Հայաստան” հրատ., Երևան, 1970
# Արևը և մոլորակները։ /մենագրություն /, “Հայաստան” հրատ., Երևան, 1971
# Բնագիտության որոշ դրույթների մեկնաբանություն։ /մենագրություն/, “Հայաստան” հրատ., Երևան, 1972
# Երկրագնդի ձևավորումը։ /մենագրություն /, “Հայաստան” հրատ., երևան, 1976
# Հնագույն Հայաստանի մշակույթի պատմությունից։ /մենագրություն /, “Լույս” հրատ., Երևան, 1986. Վերահրատարակվել է հայերեն և ռուսերեն լեզուներով “Ֆենոմեն” հրատ., Երևան, 2008
# Հնգաչափ կոնտինիումի կոորդինատների բացարձականության տեսություն։ /մենագրություն /, Երևան, 1995
# Բռնակալի ողբերգությունը։ Ապոկալիպսիս։ /դրամա 3 գործողությամբ/, Երևան, 1996
# Հայկական ռադիոն հարցնում է /անեկդոտների ժողովածու/։ Երևան, 1998
# ХХ դարի վերջի երեք ֆենոմենները։ “Մխիթար Գոշ” հրատ., Երևան, 1999
# Տարօրինակությունների և օրինաչափությունների աշխարհում։ Երևան, “Ֆենոմեն”, 2000
# Ռուսաստանի պատմություն. Հայկական հետք։ “Կռոն-պրես” հրատ., Մոսկվա, 2000
# Հայաստանի պատմության որոշ խնդիրների մասին։ /ռուսերեն և հայերեն/, Երևան, 2000
# Կյանքի պատառիկներ։ Երևան, “Ֆենոմեն”, 2001
# Այր Հայրենյաց։ /պատմավեպ հայերեն և ռուսերեն/։ Երևան, “Ֆենոմեն”, 2002։ Գիրքը նվիրված է Հայաստանի հերոսական զինված ուժերին։
# Փառանձեմ թագուհին և իշխան Կամսարականը։ /պատմավեպ/, Երևան, 2006
# Երկու բռնապետեր. Ստալինի հանելուկները։ /դրամա/, Երևան, “Ֆենոմեն”, 2006
# Հայաստանը և Աստվածաշնչյան պատումները։ Երևան, 2006
# Հայաստանի և տիեզերքի իմ ընկալումները։ Երևան, “Ֆենոմեն”, 2008
# 1980 թ. Ս. Այվազյանը կազմել է “Հայաստանի պատմական քարտեզները”։ Քարտեզներին կցված են մեկնաբանություններ հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն լեզուներով։ Ատլասը հրատարակվել է 2002 թ., վերահրատարակվել է 2003 թ.։
 
{{DEFAULTSORT:Այվազյան, Սուրեն Միխաիլի}}
 
[[Կատեգորիա:Գիտությունների թեկնածուներ]]
[[Կատեգորիա:1933 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:2009 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Օգոստոսի 4 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Սեպտեմբերի 11 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Թբիլիսի քաղաքում ծնվածներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Սուրեն_Այվազյան_(երկրագետ)» էջից