«Ռուսական թատրոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ռուսական թատրոն''', թատրոնը [[Ռուսաստան]]ում: Թատերարվեստի բազմազան տարրեր են բովանդակել ռուսական ժողովրդակական թատերական խաղերը, ծեսերը:ծեսերը։ Այդ խաղերը թատերական ներկայացման վերածվելու գործընթացին նպաստել են ռուս թափառաշրջիկ դերասանները՝ սկոմորոխները:սկոմորոխները։

Դերասանական գործունեությունը, որը Ռուսաստանում հայտնի է վաղուց, կապված էր կրոնական տոնախմբությունների կամ էլ հեթանոսական ծիսակատարությունների հետ:հետ։

Միջնադարյան ռուս դերասանները՝ [[խեղկատակ]]ները (скоморохи), հայտնի են [[11]]-րդ դարից:դարից։ Նրանց շարքում էին [[երաժիշտ]]ներ, [[երգիչ]]ներ, պարողներ, հումորիստներ, վայրի [[կենդանի]]ներ վարժեցնողներ (հատկապես արջեր վարժեցնողներ):։ Նրանք աղքատ մարդիկ էին, ովքեր չունեին տունուտեղ, հագուստ և կարիքն էր ստիպում նրանց զբաղվել այդ գործով:գործով։ Հաճախ նրանք համախմբվում էին և խմբով ճամփորդում էին [[Ռուսաստան]]ով և ողորմություն խնդրում՝ փոխարենը ցուցադրում էին իրենց տաղանդը:տաղանդը։ Շուտով նրանք քաղաքային հրապարակներում սկսում են փոքր թատերաշինություններ՝ [[բալագան]]ներ կառուցել՝ ապրելու և հանդիսատեսներին ընդունելու համար:համար։ {{Քաղվածք|Բալագանյան ներկայացումները տեղի էին ունենում ուղիղ սահմանված ամսաթվերի, որպես կանոն, [[Բարեկենդան]]ին, [[Զատիկ]]ին և այլն:<ref name="balagan">[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/teatr_i_kino/BALAGAN.html Բալագան]</ref>|}}Թեև պաշտոնապես [[Ռուսաստան]]ում առաջին բալագանը կապված է [[Պյոտր I]] արքայի անվան հետ, ժողովրդական ներկայացումները [[Ռուսաստան]]ում վաղուց էին հայտնի:հայտնի։

Թատերական իրերից ռուս դերասանները օգտագործում էին [[տիկնիկ]]ներ, [[դիմակ]]ներ, [[պատկերարկղ]]եր, առաջին երաժշտական գործիքներ՝ [[տավիղ]]ներ, [[շվի]]ներ, [[դուդուկ]]ներ և այլն:այլն։ Սակայն բալագանները դեռ երկար ժամանակ շարունակում էին գոյություն ունենալ որպես տոնավաճառային ներկայացումների վայրեր և հենց այդ տոնավաճառներում, քաղաքային և շուկայական հրապարակներում ցուցադրվող ներկայացումներն էլ ստացան այդ բալագանների անվանումները:անվանումները։ Բալագանյան ելույթների սյուժեն և հումորը կոպիտ էին՝ հիմնականում ֆիզիոլոգիական թեքումով էին. դրանք ներկայացումներ էին ժողովրդի համար և թեմաներն այնպես էին ընտրվում, որ հասանելի լինեին հասարակության ամենացածր խավերին:խավերին։ Այդ իսկ պատճառով «բալագան» բառը ժամանակի ընթացքում ձեռք բերեց այլ երանգ և սկսեց նշանակել «անճաշակ մարդկանց աղմկոտ հավաքատեղի»: Սակայն բալագանյան ելույթների նշանակալիությունը ռուսական թատերական արվեստի մեջ հաշվի չառնելը անհնարին է:է։

Առաջին արքայական [[թատրոն]]ը [[Ռուսաստան]]ում պատկանում էր [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]] արքային և գոյատևել է [[1672]]-[[1676]] թթ.: [[Թատրոն]]ի սկզբնավորումը կապված է կալվածատեր [[Արտամոն Մատվեև]]ի հետ՝ կրթված մի անձնավորության, ով ընդունում էր արևմտյան մշակույթը, և խորհուրդ տվեց ռուս արքային, ով զվարճանքի բազմազան միջոցներ էր փնտրում, եվրոպական թատրոնի օրինակով մի թատրոն ստեղծել:ստեղծել։ Արտամոն Սերգեևիչը հենց ինքն էլ հանձն առավ իր առաջարկի ի կատար ածումը՝ հրամայելով [[Մոսկվա]]յում ապրող գերմանական սլոբոդայի քահանա [[Յոհան Գոտֆրիդ Գրեգորի]]ին զբաղվել թատերախմբի դերասանների հավաքագրմամբ:հավաքագրմամբ։<ref>[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-25118/Татьяна Маркинова, Как возник русский придворный театр?]</ref> Քահանան ոչ միայն հանձն առավ նորեկ դերասանների (64 երիտասարդների, որոնց հավաքել էր և համոզել դերասան դառնալ), այլև աստվածաշնչյան սյուժեով մի պիես գրեց՝ Եթերի մասին, ով փրկել է հրեաներին Ամանի վայրագություններից:վայրագություններից։ Պիեսը ստացավ «Արտաքսերքսյան գործողություն» անվանումը, որը գրված էր հեղինակի մայրենի լեզվով՝ գերմաներենով, սակայն որոշվեց բեմականացնել ռուսերեն լեզվով:լեզվով։ Այդ իսկ պատճառով հավաքագրեցին բոլոր թարգմանիչներին Պոսոլսկի գերատեսչությունից, պիեսի տեքստը բաժանեցին մի քանի անհավասար մասերի և բաժանեցին նրանց:նրանց։ Երբ ամբողջ ստեղծագործությունը թարգմանվեց, պարզվեց, որ տեքստը զուրկ է ամբողջականությունից:ամբողջականությունից։ «Էսֆիրի» սկիզբը գրված էր շատ մանրակրկիտ ձևով՝ բանաստեղծական ոճով, իսկ տեքստի մեջտեղի մասը հանկարծ վերածվում էր [[արձակ]]ի:

Հնարավոր է, որ ոչ բոլոր թարգմանիչներն էին գերազանց տիրապետում գերմաներեն լեզվին, այդ իսկ պատճառով տեքստը մոտավորապես էին թարգմանել:թարգմանել։ Սակայն բացառված չէ նաև այն, որ առանձին թարգմանիչներ այնպես էին կառուցել պիեսը, որ գերմաներեն տեքստը առավելագույնս մոտեցնեին ռուսական իրողությանը:իրողությանը։ Համենայն դեպս հեղինակն ինքը չէր պնդում, որպեսզի ամեն ինչ մանրակրկտորեն թարգմանվեր:թարգմանվեր։ [[Քահանա]]յի համար դա նշանակություն չուներ, քանի որ պիեսը «պատվիրել» էր արքան:արքան։ Արքան շատ էր ցանկանում բարելավել հարաբերությունները [[Պարսկաստան]]ի հետ և հենց այդ երկրի մասին էր պիեսը:պիեսը։<ref name="Москаленко">[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-10045/ Юрий Москаленко. Кто и когда поставил первую пьесу в России?]</ref>

Սկզբում ներկայացումը նախատեսված էր բեմադրել արքայական իշխաններից մեկի տանը, սակայն գործը լուրջ մոտեցում էր պահանջում և շուտով արքայի մերձմոսկովյան բնակավայրում՝ Պրեոբրաժենսկի գյուղում, կառուցվեց իսկական թատերական շինություն:շինություն։

[[1672]] թ [[հոկտեմբեր]]ի [[17]]-ին կայացավ այդքան սպասված [[թատրոն]]ի բացումը և առաջին ներկայացումը:ներկայացումը։ Այդ կարևոր իրադարձությանը ներկա էին ինքը արքան և նրա բոլոր մոտիկ կալվածատերերը:կալվածատերերը։ Հատուկ օթյակում գտնվում էր թագուհին և նրա պալատական տիկնայք:տիկնայք։ Ներկայացումը տևել է [[10]] ժամ, արքան նայեց ողջ ներկայացումը և շատ գոհ մնաց:մնաց։ Երբ ներկայացումը ավարտվեց, հանդիսականները անմիջապես գնացին բաղնիք, քանզի կարծում էին, որ այդպիսի «գործողությունից» հետո անհրաժեշտ էր մաքրել բոլոր մեղքերը:մեղքերը։ [[Թատրոն]]ը այդ ժամանակ համարվում էր ամոթալի:ամոթալի։ [[1673]] թ. որոշ փոփոխություններ տեղի ունեցան:ունեցան։ Թատրոնը տեղափոխեցին մեկ այլ շինություն, որը գտնվում էր [[Կրեմլ]]ի Ապտեկարսկի պալատի վրա:վրա։ Թատերախմբի դերասանական կազմը նույնպես համալրվեց:համալրվեց։<ref name="markinova">[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-25118/ Как возник русский придворный театр?]</ref> Ինչպես իր հոդվածում պատմում է [[Յուրի Մոսկալենկո]]ն.<ref name="Москаленко"/> «Հայտնի է նաև Յոհան Գրեգորիի հոնորարը: Առաջին ներկայացման համար, որը այդքան դուր եկավ արքային, գերմանացի [[քահանա]]ն ստացել է [[100]] [[ռուբլի]]անոց [[40]] սամույր (соболь, ռուս. դրամական միավոր) և մի քանի հատ էլ [[8 (թիվ)|8]] [[ռուբլի]]անոց: Բացի այդ արքան ցանկացավ նայել բոլոր դերասանների աչքերի մեջ, և նրանք բոլորն էլ ներկայացան», իսկ ինքը՝ դրամատուրգը, սկսեց նոր ստեղծագործություն գրել:գրել։ {{Քաղվածք| Արդեն [[1673]] թ Յոհանը երկրորդ ներկայացումը բեմադրեց: Այն կոչվեց «Հուդայի գրքից մի կատակերգություն» (Комедия из книги Иудифь) կամ «Օլոֆերնյան գործողություն», որտեղ կրկին աստվածաշնչյան սյուժե էր հրեա մի կնոջ՝ Հուդայի մասին, ով հասավ թշնամու ճամբար և կտրեց ասորի զորապետ Օլոֆերնի գլուխը:<ref>[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-10045/ Кто и когда поставил первую пьесу в России?]</ref> |}}

Սկզբնական շրջանում պալատական զվարճանք լինելով՝ [[թատրոն]]ը տարածում գտավ պալատին մոտ գտնվող կալվածատերերի շրջանում:շրջանում։ Արդեն իսկ [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]]ի օրոք կալվածատեր Մատվեևը իր տանը կազմակերպեց արքայական [[թատրոն]]ի նման մի [[թատրոն]]: Նրա օրինակին հետևեցին նաև կալվածատեր Միլոսլավսկին, ով ստացավ «զվարճալի» մականունը, Սոֆյա թագուհու սիրելի [[Վասիլի Գոլիցև]]ը: Թագուհու մոտիկ կալվածատերերից մեկը իր տանը թատերական ներկայացումներ էր կազմակերպում, որտեղ որպես դերասաններ հանդես էին գալիս կալվածատիրուհիները:կալվածատիրուհիները։ Պետերբուրգում [[Ելիզավետա]]յի օրոք [[թատրոն]]ներ էին գործում կոմսեր Յագուժինսկու և [[Պյոտր Շերեմետև]]ի տներում:տներում։ Հարուստ իշխանների սեփական տներում մշտական տնային թատրոններ ունենալու ավանդույթը պահպանվեց շատ երկար ժամանակ:ժամանակ։

Տնային [[թատրոն]]ները խթանում էին բեմում կանանց հայտնվելուն:հայտնվելուն։

Նշանավոր ռուս [[ճորտ]] [[դերասան]]ուհիների շարքին կարելի է դասել [[Պրասկովյա Ժեմչուգովա-Կովալևա]]յին՝ նախկին ճորտ դերասանուհուն, ով դարձավ կոմսուհի Շերեմետևա:Շերեմետևա։

Որպես կանոն, այս [[թատրոն]]ի [[խաղացանկ]]ը կազմված էր եվրոպական հեղինակների և երաժիշտների՝ առաջին հերթին ֆրանսիացի և իտալացի [[կոմպոզիտոր]]ների՝ [[Պիեռ Մոնսիսի]], [[Անդրե Գրետրի]], [[Նիկոլո Պիչինի]], [[Ջովաննի Պաիզիելլո]], [[Մոցարտ]], ինչպես նաև ֆրանսիացի դասականների՝ [[Ժան Ժակ Ռուսո]], [[Դենի Դիդրո]], գրական դրամաներից:դրամաներից։ Սակայն արդեն ի հայտ էին գալիս նաև ռուս հեղինակներ:հեղինակներ։ Դերերից մեկը, որը փայլուն կատարեց Ժեմչուգովան, դա Զելմիրան էր «[[Զելմիրան և Սմելոնը]]» [[օպերա]]յում, որի [[կոմպոզիտոր]]ն էր [[Օսիպ Կոզլովսկի]]ն, ով գրել է [[օպերա]]ն՝ հիմնվելով հայրենի պատմության վրա:վրա։

Օտարերկրացի հյուրախաղորդները՝ գալով [[Ռուսաստան]], բերում էին իրենց հետ ոչ միայն մասնագիտական վարպետություն, այլև դառնում էին հոգևոր մտքի սոցիալական և ստեղծագործական զարգացման աղբյուր:աղբյուր։ Ի դեմս [[Ռուսաստան]]ի՝ հաճախ թատերախմբերը, դերասանները, երաժիշտները ձեռք էին բերում երկրորդ հայրենիք, որը նրանց ստեղծագործությունների կարիքն ուներ:ուներ։ Իտալական, գերմանական և ֆրանսիական թատերախմբերը լայնորեն տարածված էին [[17]]-րդ դարում:դարում։

[[Պետրոս I]]-ը արդեն ինքն էր հրավիրում օտարերկրացիների՝ հասկանալով կրթված եվրոպացիների կարևորությունը [[Ռուսաստան]]ի զարգացման գործում:գործում։ Պալատի թատերական գործունեությունը, որը դադարել էր [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]]ի մահվամբ, վերսկսվեց Պետրոս I-ի կողմից:կողմից։ Նախ և առաջ նա թատրոնը պալատականից դարձրեց ժողովրդական:ժողովրդական։ Թատրոնը արքայական տնակներից տեղափոխեցին Կարմիր հրապարակ, որտեղ կառուցված էր հատուկ «կատակերգական» շենք:շենք։

Պետրոսը ցանկանում էր թատրոնը դարձնել իր հաղթանակների արտացոլումը, սակայն նրա գերմանացի կատակերգակները այդ գործի համար անպիտան դուրս եկան:եկան։ Պետրովյան թատրոնի տնօրեն [[Յագան Կունշտ]]ը ([[Յոհան Կունստ]]) դժվարացավ բեմականացնել Պետրոսի պատվիրած կատակերգությունը՝ նվիրված իր հաղթանակին, և արքան ստիպված եղավ դիմել Զայիկոնոսպասկի ակադեմիա, որտեղ բարգավաճում էր [[Կիև]]ից բերված հոգևոր [[դրամա]]ն և կրոնական [[դրամա]]ն:

[[1702]] թ Պետրոս I Մեծը իր նախկին հունգարացի կատակերգակ [[Յագան Սպլավսկի|Յագան Սպլավսկուն]] ուղարկեց [[Դանցիգ]], որպեսզի այնտեղից թատերախումբ հավաքագրի:հավաքագրի։ Սպլավսկին Կունշտի ղեկավարությամբ [[Մոսկվա]] բերեց [[9]] կատակերգակների:կատակերգակների։<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/biograf2/7667 Биографический словарь]</ref> [[Յոհան Կունստ]]ը դարձավ ռուսական [[թատրոն]]ի առաջին թատերական ձեռնարկատերը:ձեռնարկատերը։

Պետրոս I-ը դժգոհ էր թատրոնի ժամանակակից խաղացանկից:խաղացանկից։ Բերխգոլցը դերասաններից պահանջում էր պիեսներ՝ բաղկացած ոչ ավել քան [[3]] գործողությունից, որոնք չպետք է ներառեին ոչ մի սիրային ինտրիգներ, չլինեին շատ լուրջ, ոչ էլ շատ ծիծաղելի:ծիծաղելի։ Նա ցանկանում էր, որ ներկայացումները բեմադրվեին ռուսերեն լեզվով և այդ պատճառով կատակերգակների էր հրավիրում մեծամասամբ [[Լեհաստան]]ից և ոչ թե [[Գերմանիա]]յից:

Պետրոս I արքայի ժամանակաշրջանում թատերական արվեստը զարգանում էր նաև գյուղերում:գյուղերում։ [[1705]] թ հիշատակվում է [[Տոբոլսկ]]ում բեմադրված ներկայացումների մասին, որտեղ որպես թատրոնի քարոզիչ հանդես էր գալիս տեղի միտրոպոլիտ [[Ֆիլոֆեյ Լեշչինսկի]]ն:

Պետրոս I Մեծի և նրա քրոջ՝ [[Նատալյա Ալեքսեևնա]]յի մահվանից հետո, ով [[թատրոն]]ի սիրահար էր, թատերական արվեստը [[Ռուսաստան]]ում սկսեց անկում ապրել, որը բացատրվում է [[Պետրոս II]]-ի և [[Եկատերինա I]]-ի ղեկավարման ժամանակաշրջանում թատրոնի հանդեպ անտարբերությամբ. պալատական ներկայացումները միանգամայն հազվագյուտ երեևույթ դարձան:դարձան։ Սլավոնահունալատինական ակադեմիայում շարունակվում էին դասական [[դրամա]]ների ներկայացումները, որոնք հետագայում ևս զարգացան՝ հեռանալով նախկին հոգևորական թատրոնի գիտական ուղղվածությունից:ուղղվածությունից։

Պետրոս I-ի օրինակին հետևեցին և հետագա արքաները:արքաները։

Կայսրուհի [[Աննա Իվանովնա]]յի գահ բարձրանալուն պես վերսկսվեցին պալատական ներկայացումները, դիմակահանդեսները և զվարճանքի այլ միջոցները:միջոցները։ Ներկայացումները մեծամասամբ երգիծական բովանդակություն ունեին. կայսրուհին նախընտրում էր «այն գյուղացիական և գերմանական կատակերգությունները, որտեղ դերասանները արարի վերջում անպայման ծեծում էին իրար»:

Պետերբուրգյան հասարակությունը չբավարարվեց միայն իտալական օպերայով կամ [[Լեյպցիգ]]ից ժամանած գերմանական կատակերգակներով և սկսեց հետաքրքրվել ռուսական կատակերգություններով և դրանց բեմադրմամբ պալատներում:պալատներում։ Այդ նպատակի համար նախատեսված կառույցը կոչվում էր «կատակերգության» անունով:անունով։

Պալատական ներկայացումներին մասնակցում էր ամբողջ պետերբուրգյան ազնվականությունը:ազնվականությունը։ [[Աննա Իվանովնա]]յին ծիծաղեցնում էր բեմի վրա իր արարքներով հատկապես [[Դմիտրի Շեպելև]]ը. թատերական պիեսներ էին բեմականացնում նաև Բիրոնի որդիները, Վորոնցովները, Ապրակսինները, կոմս Բրյուսովը, Երմակովը, Ստրուգովշչիկովը և այլք:այլք։ Պալատական ներկայացումներին մասնակցում էին Շլյախետնու կադետական դպրոցի սաները:սաները։ [[1735]] թ. հատուկ շքեղությամբ բեմադրվեց «Իոսիֆի մասին գործողությունը» (действо о Иосифе):։ [[Ռուսաստան]]ում առաջին թատերական ուսումնարան բացելու ծրագիր կար՝ ներկայացված բալետմեյստեր [[Ժան Բատիստ Լանդե]]ի կողմից, և որոշ տեղեկություններ վկայում են, որ ծրագիրը իրականացվել է:է։

[[19]]-րդ դարում նույնպես շարունակվեց և ողջունվեց օտարերկրյա հյուրախաղորդների (գաստրոլյոր) գործունեությունը, որոնցից շատերը մնում էին [[Ռուսաստան]]ում ընդմիշտ դառնալով ռուսական կայսրության հպատակներ:հպատակներ։ Շատ հաճախ նրամց նույնիսկ անվանափոխում էին՝ անգլիացի ձեռնարկատերեր [[Մայքլ Մեդոքս]]ին անվանում էին Միխայիլ Եգորովիչ կամ Միխայիլ Գեորգիևիչ, գերմանացի [[կոմպոզիտոր]] [[Ֆրիդրիխ Շոլց]]ին՝ Ֆեոդոր Եֆիմովիչ:Եֆիմովիչ։

Իտալացի երաժիշտ [[Կատերինո Կավոս]]ը, ով եկել էր Ռուսաստան [[Անտոնիո Կազասսի|Անտոնիո Կազասսու]] գլխավորած մի թատերախմբի հետ, շուտով մտավ կայսերական թատրոնների կազմի մեջ և դարձավ ռուսական [[օպերա]]յի իսկական «հայրը»: Նրան են պատկանում առաջին [[օպերա]]յին ստեղծագործությունները, որոնք հիմնված էին ռուս պատմության վրա:վրա։ Նրա ստեղծագործությունները opera comique ոճով էին գրված:գրված։ Հենց [[Կատերինո Կավոս]]ն է առաջինը ստեղծել ռուս գյուղացի [[Իվան Սուսանին]]ի սխրագործությունների մասին [[օպերա]]: Ստեղծագործության սյուժեն որոշ չափով պարզեցված էր, երաժշտության գեղեցկությունը գերազանցում էր սյուժեի բովանդակությունը, որին այդ ժամանակ պատշաճ ուշադրություն չէին դարձրել:դարձրել։ Եվ երբ մի քանի տարի անց ստեղծվեց [[Գլինկա]]յի համանուն օպերան, հենց [[Կատերինո Կավոս]]ը ի վնաս իր ստեղծածի՝ ընդունեց երիտասարդ տաղանդավոր կոմպոզիտորի ստեղծագործությունը՝ այդպիսով նրա համար ճամփա բացելով:բացելով։ Երաժշտական քննադատ [[Վիկտոր Կորշիկով]]ը գրել է. {{Քաղվածք| [[32]]ամյա [[Գլինկա]]ն տանում է պարտիտուրան Պետերբուրգի [[օպերա]], որտեղ մի քանի տարի բեմադրվում էր [[Կատերինո Կավոս]]ի [[օպերա]]ն, իսկ [[թատրոն]]ի գեղարվեստական խորհուրդը գլխավորում էր [[Կատերինո Կավոս]]ը, ով ոչ միայն համաձայնվեց բեմադրել [[օպերա]]ն, այլև որոշեց դառնալ դրա առաջին [[դիրիժոր]]ը: Կավոսը իր ժամանակի լավագույն դիրիժորն ու երաժիշտն էր և իր երիտասարդ մրցակցի տաղանդը չտեսնել չէր կարող: Որպես իսկական բեմադրող նա ընտրեց այն, ինչը ամենալավն էր համարում և չէր պատրաստվում խաղացանկից հանել իր ստեղծագործությունը: [[2]] օպերաներն էլ, չխանգարելով մեկը մյուսին, բեմադրվեցին միևնույն բեմի վրա: Ավելին, որոշ դերասաններ կատարում էին նույն դերերգերը տարբեր ստեղծագործություններում:|}}

Կատերինո Կավոսի անունը երկար ժամանակ մոռացության էր մատնվել և նրա հիշատակը վառ էին պահում միայն պրոֆեսիոնալ երաժիշտները:երաժիշտները։

Ռուսական երաժշտական մշակույթի զարգացման վրա նշանակալի ազդեցություն ունեցավ հոլանդացի կոմպոզիտոր [[Ջոն Ֆիլդ]]ը, ով դաստիարակել է ռուս երաժիշտների հսկայական բանակ, այդ թվում՝ [[Միխայիլ Գլինկա]], [[Ալեքսեյ Վերստովսկի]], [[Ալեքսանդր Գուրիև]], [[Նիկոլայ Դևիտտե]], Շառլ (Կարլ) Մայեր, [[Ալեքսանդր Դյուբյուկ]]՝ ֆրանսիացի պալատական, ով դարձավ Ռուսաստանի հպատակը, իսկ [[Ջոն Ֆիլդ]]ի որդի [[Լեոն Լեոնով]]ը դարձավ հայտնի ռուս երգիչ, իր հոր աշակերտ [[Միխայիլ Գլինկա]]յի օպերաների դերերգերի կատարողը (Սոբինին՝ «[[Իվան Սուսանին (օպերա)|Իվան Սուսանին]]» և Ֆինն՝ «[[Ռուսլան և Լյուդմիլա]]»):։

Ռուսաստանում երգել են վոկալի հայտնի եվրոպացի վարպետներ [[Լուիջի Լուբլաշ]]ը, [[Կամիլլո Էվերարդ]]ին, որոնց աշակերտները իրենց հերթին դաստիարակել են բազմաթիվ վոկալիստների, գերմանացի և ֆրանսիացի արտիստներ, բալետմեյստերներ [[Շառլ Դիդլո]]ն, [[Մորիս Պետիպա]]ն և այլք:այլք։

Գալով Ռուսաստան, օտարերկրյա կատակերգակների շատ թատերախմբեր հրավիրվում էին պալատ, այնուհետև դառնում պալատական:պալատական։

Ռուսական [[թատրոն]]ների շարքում հատուկ տեղ էին գրավում կայսերական [[թատրոն]]ները, որոնք գտնվում էին Պալատի նախարարության, ինչպես նաև [[Վարշավա]]յի կառավարական [[թատրոն]]ների տնօրինության ներքո:ներքո։ Կայսերական թատրոնների, ինճպես նաև [[Ռուսաստան]]ում թատրոնի պաշտոնական ստեղծման ամսաթիվը [[1756]] թվականի [[օգոստոսի 30]] է համարվում, երբ կայսրուհի [[Ելիզավետա Պետրովնա]]ն հրաման արձակեց [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում ռուսական [[թատրոն]] ստեղծելու մասին՝ [[թատրոն]]ի ղեկավարումը հանձնարարելով [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ին: Արդյունքում պալատական [[թատրոն]]ի կազմի մեջ բացի ռուսական դրամատիկական թատերախմբից, մտավ նաև բալետը, կամերային և պարահանդեսային երաժշտությունը, իտալական օպերան, ֆրանսիական և գերմանական թատերախմբերը:թատերախմբերը։

[[Ելիզավետա Պետրովնա]]յի թագավորության ժամանակ երաժշտական և թատերական գործը վերելք ապրեց:ապրեց։ Ոչ մի անգամ Պետերբուրգը այդքան բազմազան ներկայացումներ չէր բեմադրել:բեմադրել։ Օտարերկրյա թատերախմբերի հետ համատեղ սկսեցին ելույթ ունենալ ռուս արտիստները:արտիստները։ [[1751]] թ. [[Ձմեռային պալատ]]ում պետերբուրգյան պալատական իտալական թատերախմբի կազմի մեջ հանդես էր գալիս [[Ելիզավետա Բելոգրադսկայա]]ն, ով համարվում է [[Ռուսաստան]]ի առաջին պրոֆեսիոնալ [[երգչուհի]]ն:

Պրոֆեսիոնալ արտիստների և երաժիշտների օտարերկրյա թատերախմբերի կողքին կազմավորվեց թատրոն Շլյախետսկի կորպուսում, որտեղ [[1749]] թ. առաջին անգամ բեմադրվեց [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ի առաջին [[ողբերգություն]]ը, իսկ [[Յարոսլավլ]]ում կազմավորվեց [[Ֆեոդոր Վոլկով]]ի պրոֆեսիոնալ [[թատրոն]]ը: [[1752]] թ. [[Ելիզավետա Պետրովնա]]յի պահանջով Վոլկովի թատերախումբը ժամանեց Պետերբուրգ, որտեղ կայսրուհու համար բեմադրեց սուրբ Դմիտրի Ռոստովսկու կրոնական [[դրամա]]ն: Շուտով թատերախումբը մտավ կայսրուհու հրամանով կազմավորված կայսերական [[թատրոն]]ների կազմի մեջ:մեջ։

[[1756]] թվականի [[օգոստոսի 30]]-ը ռուսական պատմության մեջ մտավ իբրև [[Ռուսաստան]]ում կայսերական թատրոնների ստեղծման օր:օր։ Հրաման արձակվեց Պետերբուրգում ռուսական [[թատրոն]] կառուցելու մասին (այժմյան Ալեքսանդրինսկի թատրոն):։ Թատերախմբի կազմի մեջ են մտնում յարոսլավցիներ՝ 2 Վոլկովները, Դմիտրիևսկիները և Պոպովները:Պոպովները։ Կայսերական թատրոնների կազմում սկսեցին աստիճանաբար ստեղծվել ինչպես նոր, այնպես էլ միավորվեցին արդեն գոյություն ունեցող ձեռնարկատերերը:ձեռնարկատերերը։

[[Բրոքհաուսի և Եփրոնի հանրագիտական բառարան]]ի համաձայն հենց այդ ժամանակ են պրոֆեսիոնալ դերասանուհիները ռուսական բեմ ելել կանացի դերեր կատարելու համար. մինչ այդ կանանց դերերը խաղում էին տղամարդիկ:տղամարդիկ։ Միայն դրանից հետո Ճորտային թատրոններում ևս ի հայտ եկան կանայք. «Հասարակական թատրոնում կանացի դերերը առաջին անգամ սկսեցին խաղալ կանայք [[1757]] թ.՝ մշտական ռուսական [[թատրոն]]ի ստեղծվելուց անմիջապես հետո: Ռուս առաջին դերասանուհիներն են եղել [[Մարիա Անանին|Մարիա]] և [[Օլգա Անանին]]ները և [[Ագրաֆենա Մուսինա-Պուշկինա]]ն, որոնցից առաջինը ամուսնացավ [[Գրիգորի Վոլկով]]ի հետ, երկրորդը՝ [[Յակով Շումսկի|Յակով Շումսկու]] հետ, երրորդը՝ [[Իվան Դմիտրիևսկի|Իվան Դմիտրիևսկու]]: [[18]]-րդ դարի նշանավոր դերասանուհիներից էին [[Ավդոտյա Միխայլովա]]ն և [[Տատյանա Տրոեպոլսկայա]]ն»: Տեղեկություններ կան, որ դերասանուհիները կանացի դերեր էին խաղում դեռևս [[Սոֆյա Ալեքսեևնա]]յի տնային [[թատրոն]]ում:

[[Մոսկվա]]յում ռուսական բեմական արվեստը սկսվեց [[1756]] թ. [[Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարան|Մոսկվայի համալսարանին]] կից բացված [[թատրոն]]ից, որը գլխավորեց [[Միխայիլ Խերասկով]]ը: Թատերախումբը մշտական չէր. ուսումն ավարտած ուսանողները միաժամանակ ավարտում էին նաև դերասանական գործունեությունը համալսարանական բեմում:բեմում։ [[1757]] թ Պետերբուրգում բացվեց հայտնի ձեռնարկատեր [[Ջովաննի Բատիստա Լոկատելլի]]ի իտալական [[օպերա]]ն, [[1759]] թվականին նա [[թատրոն]] է բացում [[Մոսկվա]]յում, գոյատևում է մինչև [[1762]] թվականը:թվականը։

[[Եկատերինա II]]-ի գահ բարձրանալու ժամանակ Պետերբուրգում կար պալատական [[3]] թատերախումբ՝ իտալական [[օպերա]]յին, [[բալետ]] և ռուսական դրամատիկական, որպես կամավոր գերմանական թատերախումբը հանդես գալու թույլատրություն ուներ:ուներ։ [[1762]] թ. կազմավորվում է ֆրանսիական դրամատիկական թատերախումբը:թատերախումբը։ [[1766]] թ կազմավորվում է ֆրանսիական դրամատիկական թատերախումբը:թատերախումբը։ [[Թատրոն]]ին միջոցների հատկացումը հասնում էր 138410 ռուբլու, այդ թվում ռուսական թատրոնին՝ 10500 ռուբլի, մինչդեռ ֆրանսիական [[թատրոն]]ին հատկացվել էր [[2]] անգամ քիչ:քիչ։ Թատերական գերատեսչությունը [[Եկատերինա II]]-ի օրոք մշտական պակասորդ ուներ:ուներ։ [[1783]] թ առաջին անգամ առաջնելույթներ հաստատվեցին դերասանների համար:համար։ Այդ ժամանակ էլ քաղաքային թատրոններում սկսեցին վճարովի ներկայացումներ բեմադրել հասարակության համար:համար։ Կարևոր իրադարձություն էր արքայական թատերական մենաշնորհի չեղյալ համարելը ներկայացումների և զվարճանքների ձեռնարկատիրության մեջ ազատության հաստատումը:հաստատումը։

Բացի պալատական թատերախմբերից [[Եկատերինա II]]-ի պալատում հաճախ բեմականացնում էին սիրողական ներկայացումներ Էրմիտաժի թատրոնում:թատրոնում։ Մեծ տարածում գտավ բարձր խավի ներկայացուցիչներից կազմված սիրողական ներկայացումները:ներկայացումները։ Պալատական ներկայացումներում հաճախ հանդես էին գալիս նաև դերասաններ. դրանք հիմնականում կադետներ էին, պաժական դպրոցի և Սմոլնու վանքի սաներ:սաներ։

[[Մոսկվա]]յում [[թատրոն]]ի սկիզբը համարվում է [[1757]] թ, երբ բացվեց [[Ջովաննի Բատիստա Լոկատելլի]]ի իտալական [[օպերա]]ն: [[1759]] թ այնտեղ կազմավորվեց հասարակական ռուսական [[թատրոն]], սակայն շուտով փակվեց:փակվեց։ [[Մոսկվա]]յի [[թատրոն]]ը հատկապես աշխույժ էր [[1762]] թ [[Եկատերինա II]]-ի թագադրման կապակցությամբ:կապակցությամբ։ «[[Մոսկվա]]յի համալսարանին կից բացված առաջին մոսկովյան [[թատրոն]]ից հետո [[1766]] թ բացվեց Ռուսական [[թատրոն]]ը, որը գլխավորեց գնդապետ Ն. Ս. Տիտովը:Տիտովը։ Նրա ներկայացումների համար կայսրուհի [[Եկատերինա II]]-ը տրամադրեց մոսկովյան պալատի [[թատրոն]]ի տարածքը՝ Գոլովինսկի օպերային տունը (Լեֆորտովում):։ [[1769]] թ [[մարտի 1]]-ին Տիտովը հրաժարվեց [[թատրոն]]ի ղեկավարի պաշտոնից և [[հուլիս]]ին [[թատրոն]]ն անցավ Ջ. Մելմոնտին ու Ջ. Չինտուն, ովքեր ներկայացումների համար վարձեցին կոմս [[Ռոման Վորոնցով]]ի տունը Զնամենկա փողոցի վրա:վրա։

[[1771]] թ [[ժանտախտ]]ի ժամանակ Բելմոնտին մահացավ, իսկ Չինտին անհետացավ և մոսկովյան ձեռնարկության հիմնական տերը դարձավ Պ. Վ. Ուրուսովը, ով [[1776]] թ [[օգոստոս]]ին հյուրընկալեց անգլիացի ձեռնարկատեր և մեխանիկ Միխայիլ Եգորովիչ Մեդոքսին:Մեդոքսին։ [[1780]] թ [[փետրվար]]ին Զնամենսկի թատրոնը այրվում է և շուտով Ուրուսովը դուրս է գալիս ձեռնարկությունից, որի միակ տերը մնում է Մեդոքսը, ով կառուցեց [[Պետրովսկի թատրոն]]ը: Պետրովսկի թատրոնի թատերախումբը կազմված էր ինչպես կամավոր դերասաններից, այնպես էլ [[ճորտ]]երից. երբեմն կալվածատերերը վարձով էին տալիս կամ էլ ամբողջությամբ վաճառում էին թատերախմբերը:թատերախմբերը։<ref>[http://slovari.yandex.ru/dict/mos/article/mos/19000/52378.htm Л. М. Старикова, М. П. Рахманова, Петровский театр]</ref> Սակայն [[19]]-րդ դարում [[Միխայիլ Մեդոքս]]ը սնանկացավ և նրա թատերական բոլոր ձեռնարկությունները անցան պետությանը:պետությանը։

Կայսերական (պետական) [[թատրոն]]ների զարգացման հետ մեկտեղ [[Եկատերինա II]]-ի օրոք կալվածքներում զգալիորեն ավելացան ճորտական թատրոնները:թատրոնները։ Հայտնի էին Ռումյանցևի, Վոլկոնսկու [[թատրոն]]ները: Կոմս [[Նիկոլայ Շերեմետև]]ը [[4]] [[թատրոն]] ուներ Պետերբուրգում, [[Մոսկվա]]յում, Կուսկովո կալվածքում և Օստանկինոյում:Օստանկինոյում։ [[1790]]-ական թթ Մոսկվայում հաշվվում էր մոտ 15 մասնավոր թատրոն՝ [[160]] դերասաններով ու դերասանուհիներով և [[226]] երաժիշտներով ու [[երգիչ]]ներով: Տնային այս [[թատրոն]]ներում կային ճորտերից կազմված նվագախմբեր, [[օպերա]]յին և [[բալետ]]ային թատերախմբեր:թատերախմբեր։ Նմանատիպ կալվածքային թատերախմբեր կային նաև գյուղերում:գյուղերում։ [[18]]-րդ դրում հայտնի էին կոմս Վոլկենշտեյնի, Սումարոկովի, Յուսուպովի, Շչեբատովի թատերախմբերը:թատերախմբերը։ Ավանատիպ քաղաքներից [[Խարկով]]ում մշտական [[թատրոն]] ստեղծվեց [[1812]] թ, [[Վորոնեժ]]ում՝ [[1787]] թ, [[Տամբով]]ում [[1786]] թ, [[Նիժնի Նովգորոդ]]ում՝ [[1798]] թ, [[Տվեր]]ում՝ [[1787]] թ.:

[[Բրոքհաուսի և Եփրոնի հանրագիտական բառարան|Ֆ. Բրոկհաուզի և Ի. Եֆրոնի հանրագիտարանային]] բառարանում նշվում է. «Ռուսական [[թատրոն]]ի առաջին իսկ ժամանակաշրջանում բեմում դերասանները ցույց էին տալիս ոճի, տոնի, թատերական ընդհանուր հնարքներ: Դա եվրոպական՝ մասնավորապես ֆրանսիական [[դպրոց]]ն էր: Որպես օրինակ ծառայում էին այն ժամանակվա Պետերբուրգի օտարերկրյա թատրոնները, մասնավորապես Սերինայի ֆրանսիական թատերախումբը, որը ժամանակակիցների վկայությամբ, բաղկացած էր տաղանդավոր դերասաններից: Այդ թատերախմբին մոտ լինելը, ինչպես նաև առաջին տարիների խաղացանկի նմանությունը, բացի [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ի պիեսը, [[Ժան Բատիստ Մոլիեր]]ի, Դետուշի և [[Ժան Ռենյար]]ի [[կատակերգություն]]ների թարգմանությունները էլ ավելի ընդհանրացրեցին ֆրանսիական և ռուսական թատերախմբերի արտիստական նմանությունը:» <ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/139717 Энциклопедический словарь Ф. А. Брокгауза и И. А. Ефрона]</ref> Ռուսական [[թատրոն]]ի գեղարվեստական ղեկավար է նշանակվում [[Իվան Դմիտրևսկի]]ն, ով սովորել էր այդ ժամանակների եվրոպական լավագույն ողբերգակների ոճը և խաղաձևը և այդ ոճով էլ դաստիարակում է ռուս դերասանների մի ամբողջ բանակ:բանակ։ [[Անտոն Կրուտիցկի]]ն, [[Կոզմա Գամբուրով]]ը, Սանդունովը, [[Պյոտր Պլավիլշչիկով]]ը, [[Անդրեյ Կարատիգին]]ը, [[Ալեքսեյ Յակովլև]]ը, [[Եկատերինա Սեմյոնովա]]ն և այլք տաղանդավոր աշակերտներ էին և Դմիտրիևսկի ուղղվածության, այսինքն՝ բեմային խաղի ֆրանսիական դպրոցի հետևորդները և ժառանգները:ժառանգները։

Մյուս կողմից դերասանների զգալի մասի ճորտ լինելը (դեռևս [[19]]-րդ դարի սկզբներին [[Մոսկվա]]յի կայսերական թատերախումբը կազմավորվել էր կալվածատիրական թատերախմբերի գնման միջոցով) չէր կարող նպաստել դերասանների հասարակական դիրքի բարձրացմանը:բարձրացմանը։ Հայտնվելով կայսերական թատրոններում՝ [[ճորտ]]երը ազատագրվեցին ճորտային կախվածությունից:կախվածությունից։ Ճորտատիրությունից ազատվել է նաև դերասան [[Միխայիլ Շչեպկին]]ը:

[[Եկատերինա II]]-ը [[թատրոն]]ին տալիս էր բարձր դաստիարակչական և կրթական նշանակություն, սակայն այդ գիտակցությունը միայն տեսական էր. [[թատրոն]]ը բարոյական զվարճանք էր մնում, որտեղ [[բալետ]]ը, [[օպերա]]ն և դրամատիկական ներկայացումը միանգամայն նույն դերն էին խաղում:խաղում։ [[Թատրոն]]ը [[Ռուսաստան]]ում ժողովրդականության առաջին ուղեկիցն էր ([[Վլադիմիր Լուկին]], [[Ալեքսանդր Աբլեսիմով]], [[Դենիս Ֆոնվիզին]]):։

Ռուսական դրամատուրգիայի պատմության առաջին սոցիալ-քաղաքական կատակերգությունը դա [[Դենիս Ֆոնվիզին]]ի «[[Դեռահասը]]» էր, որտեղ հեղինակը բացեիբաց ծիծաղում էր իր կերպարների վրա, ովքեր [[18]]-րդ դարի [[Ռուսաստան]]ի տարբեր սոցիալական դասակարգերի տիպիկ ներկայացուցիչներ էին՝ պետական գործիչներ, պալատականներ, ճորտատերեր, ինքնակոչ ժամանակակից ուսուցիչներ:ուսուցիչներ։ Ոչ միանգամից, սակայն պիեսը բեմադրվեց կայսերական թատրոններում:թատրոններում։ Կատակերգության առաջին բեմադրությունը տեղի ունեցավ Պետերբուրգում [[1782]] թ [[սեպտեմբերի 24]]-ին, [[Մոսկվա]]յում՝ [[1783]] թ [[մայիսի 14]]-ին Մեդոքսի Պետրովյան Մեծ թատրոնում:թատրոնում։ Կատակերգության դրական հերոսի՝ Ստարոդումի առաջին դերակատարը դարձավ [[Իվան Դմիտրիևսկի]]ն:

[[19-րդ դար]]ի սկզբին՝ [[1803]] թվականին, [[Ալեքսանդր I]]-ի օրոք կայսերական [[թատրոն]]ները առաջին անգամ բաժանվեցին դրամատիկականի և երաժշտականի, որն էլ իր հերթին բաժանվեց [[օպերա]]յի և [[բալետ]]ի: Այսպիսի բաժանման գաղափարը պատկանում էր [[Կատերինո Կավոս]]ին, ով ինքն էլ ղեկավարեց [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ի օպերան:օպերան։ [[Մոսկվա]]յում, թեև բաժանումը պաշտոնապես տեղի էր ունեցել, երաժշտական և դրամատիկական մասերը երկար ժամանակ միավորված էին ընդհանուր [[բեմ]]ով, մինչև [[1824]] թ չբացվեց դրամատիկական բեմը, որը ավելի ուշ ստացավ [[Փոքր թատրոն]] անունը:անունը։ Մոսկովյան Փոքր և [[Մեծ թատրոն]]ները երկար ժամանակ անբաժան էին, քանի որ ունեին միևնույն ղեկավարությունը, վարչությունը, հանդերձարանը և այլն:այլն։

Կայսերական թատերական գրասենյակի կազմի մեջ մտնող թատրոնների թիվը աստիճանաբար ավելացավ:ավելացավ։ Դրանք Պետերբուրգյան և Մոսկովյան պետական թատրոններ էին, որոնց թատերախմբերը աշխատում էին Մեծ և Փոքր թատրոններում:թատրոններում։ Կայսերական և թատրոնների դերասանները և մնացած այլ աշխատողները մի թատերախմբի չէին պատկանում, այլ բոլոր թատրոններին և գրասենյակի պաշտոնյաները հեշտորեն տեղափոխում էին դերասաններին մի թատրոնից մյուսը:մյուսը։ Հաճախ Ալեքսանդրինսկի թատրոնի դերասաններից մեկին գործուղում էին Մոսկովյան Փոքր թատրոն, իսկ Պետերբուրգցի երաժիշտներին՝ Մեծ թատրոն և հակառակը:հակառակը։ Կայսերական գրասենյակի պաշտոնյաներին չէր հուզում իրենց հպատակ դերասանների ընտանիքները և այլ հարցեր:հարցեր։ Պաշտոնյաները վերահսկում էին նաև խաղացանկը. նրանցից էր կախված կբեմադրեն տվյալ պիեսը, թե ոչ:ոչ։ Դա խոչընդոտում էր ստեղծագործական ազատությանը և այդ պատճառով ռուսական թատրոնի պատմության մեջ գնալով ավելի էին շատանում մասնավոր թատերախմբերը:թատերախմբերը։

Ռուսական թատրոնի պատմության հաջորդ փուլի ընթացքում գերիշխում է արևմտաեվրոպական, հատկապես ֆրանսիական դրամատիկական արվեստը:արվեստը։ Սա շարունակվեց մոտ [[100]] տարի:տարի։ Խաղի ֆրանսիական դպրոցը, որն արդեն ընտելացել էր ռուսական բեմին, համապատասխանելով խաղացանկի ներքին բնույթին, ծնունդ տվեց բազմաթիվ բեմադրիչների:բեմադրիչների։ Արտաքին հնարքների գեղեցկությունը, խաղի մանրամասնությունների հղկումը, խաղաոճը ռուս դերասաններին հնարավորություն տվեցին քայլել [[Արևմուտք]]ի հայտնի դերասանների կողքին:կողքին։ Ռուսական հայտնի դեմքերից էին [[Միխայիլ Շչեպկին]]ը, [[Սերգեյ Շումսկի]]ն, [[Պավել Մոչալով]]ը, [[Պրով Սադովսկի]]ն, [[Իվան Սամարին]]ը, [[Պյոտր Ստեպանով]]ը, [[Սերգեյ Վասիլև]]ը, [[Եկատերինա Վասիլևա]]ն, [[Նիկոլայ Նիկիֆորով]]ը, [[Նադեժդա Մեդվեդևա]]ն, [[Ալեքսանդր Մարտինով]]ը, [[Իվան Սոսնիցկի]]ն, [[Վերա Սամոյլովա|Վերա]] և [[Նադեժդա Սամոյլովա]]ները, նրանց եղբայր [[Վասիլի Սամոյլով]]ը, նրանց ծնողներ [[Վասիլի Միխայլովիչ]]ը և [[Սոֆյա Սամոյլովա]]ն:

[[19-րդ դար]]ը [[Ռուսաստան]]ի համար դարձավ իր տաղանդների բացահայտման դարաշրջան:դարաշրջան։ Ռուսական թատրոնը, լինելով ընդունակ աշակերտ և ընդունելով արևմտաեվրոպական մշակույթի հիմքերը, սկսեց փնտրել զարգացման իր սեփական ուղիները՝ միաժամանակ չհեռանալով իր ուսուցիչներից՝ արևմտաեվրոպական մշակույթի գործիչներից:գործիչներից։

Այս ժամանակաշրջանը բնութագրվում է ռուսական երաժշտական արվեստի վերելքով. սկսեցին հայտնվել բազմաթիվ ինքնօրինակ ռուս երաժիշտներ, կոմպոզիտորներ, վոկալիստներ, պարողներ, բալետմեյստերներ, հաջողության հասավ հատկապես ռուսական օպերան:օպերան։ Երաժշտության մեջ հայտնավեց ռուսական ուղղություն, որի զարգացման մեջ մեծ դեր խաղացին «[[Հզոր խմբակ]]ի» (Могучая кучка) կոմպոզիտորները:կոմպոզիտորները։

Առաջին ռուսական թատերական պատմագիրը [[Պիմեն Արապով]]ն էր, ով հրատարակման պատրաստեց հանրագիտարանային «Ռուսական թատրոնի տարեգրությունը» ([[1861]] թ.), որտեղ ընդգրկված էր ռուսական թատրոնի ամբողջ պատմությունը՝ [[1673]] թ.-ից մինչև [[1825]] թ. [[նոյեմբերի 26]]-ը:ը։ Ռուսաստանում հայտնվեց թատերական և երաժշտական քննադատություն, որի ամենավառ ներկայացուցիչներից էր [[Վլադիմիր Ստասով]]ը: [[1808]] թ.-ին [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում հրատարակվում է առաջին ռուսական թատերական ամսագիրը ռուսերեն լեզվով՝ «Դրամատիկական լրաբերը», որը լույս էր տեսնում շաբաթը երկու անգամ:անգամ։ Երկրորդ ռուսական թատերական ամսագիրը լույս տեսավ [[Մոսկվա]]յում [[1811]] թ.-ին և կոչվում էր «Դրամատիկական ամսագիր»:<ref>Театральная энциклопедия</ref> Մի քանի տարի անց Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում նմանատիպ ամսագրերի քանակը հասավ մի քանի տասնյակի:տասնյակի։

Թատերական բեմում դասական եվրոպական դրամայի կողքին իրենց տեղն ունեին հայրենական ստեղծագործությունները՝ ռուս գրողներ [[Ալեքսանդր Պուշկին]]ի, [[Նիկոլայ Գոգոլ]]ի, [[Միխայիլ Լերմոնտով]]ի, Խմելնիցկու, Տարնովսկու, [[Դմիտրի Լենսկի|Դմիտրի Լենսկու]], [[Ալեքսեյ Պոտեխին]]ի ստեղծագործություններն իրենց ուրույն տեղն էին գրավում եվրոպացի դրամատուրգների ստեղծագործությունների կողքին:կողքին։

[[19-րդ դար]]ում ռուսական թատրոնն աստիճանաբար դառնում է բացառապես ռուս սոցիալ հասարակական գաղափարների արտահայտողը:արտահայտողը։ Դրամատուրգների, ռեժիսորների և դերասանների նոր սերունդն արդեն ամբողջովին կենտրոնացած էր Ռուսաստանի պատմական և սոցիալական իրադարձությունների վրա:վրա։

Դերասանների խաղը դեռևս արհեստական էր և քիչ էր համապատասխանում թատերական մշակույթի մասին այդ ժամանակվա պատկերացումներին:պատկերացումներին։ Սակայն ժամանակը պահանջեց փոփոխություններ այդ բնագավառում:բնագավառում։

Ռուսական ռեալիստական թատրոնի հաստատման մեջ մեծ դեր խաղացին [[Ալեքսանդր Օստրովսկի|Ալեքսանդր Օստրովսկու]] ստեղծագործությունները:ստեղծագործությունները։ Նրա նորարական թատերական գաղափարները առաջին հերթին բեմադրվում էին Մոսկվայի Փոքր և Սանկտ Պետերբուրգի Ալեքսանդրինսկի թատրոններում:թատրոններում։

Օստրովսկու ի հայտ գալով նրա ինքնօրինակ ստեղծագործությունները գտան իրենց կատարողներին և մեկնաբաններին դերասանների շրջանում, ովքեր հասկացան, յուրացրեցին և մարմնավորեցին ամենատարբեր կերպարներ:կերպարներ։

Սակայն Օստրովսկուց հետո ռուսական կայսերական թատրոնում բոլոր նորարարությունները վերջացան:վերջացան։ Բարձրաստիճան պաշտոնյաների գրասենյակը, որի ենթակայության տակ էին գտնվում կայսերական թատրոնները, վախենում էր որևէ համակործանումից:համակործանումից։ Բոլոր նորարարությունները կայսերական դրամատիկական թատրոններում խստորեն արգելվում էին. դերերը փոխանցվում էին դերասաններից հաջորդ սերունդներին առանց որևէ փոփոխությունների:փոփոխությունների։ Իսկ նոր ներկայացումները բեմադրվում էին նախապես հաստատված թույլատրելի շրջանակներում:շրջանակներում։

Զինվորական թատրոնները ստեղծվել են [[18-րդ դար]]ում և գոյություն են ունեցել խոշոր կայազորներում:կայազորներում։ [[18-րդ դար]]ում ներկայացումներ են բեմադրվել սպաների համար՝ ղեկավարության ցուցումով:ցուցումով։

[[19-րդ դար]]ում [[ներկայացում]]ները բեմադրվում էին «սեփական հաճույքի և հասարակ ժողովրդի զվարճանքի համար»: Զինվորական [[թատրոն]]ների ներկայացումները հաճախում էին ցածրաստիճան զինվորականները, քաղքենիները, ոչ հարուստ առևտրականները, տարատոհմիկ մտավորականները, գյուղացիները:գյուղացիները։

Խաղացանկը ավանդույթային, ժողովրդական էր:էր։ Որպես կանոն բեմադրվում էր 3-4 [[Պիես (թատրոն)|պիես]]: Ամենատարածված [[կատակերգություն]]ներից էին՝ «Մակսիմիլիան արքա», «Իրոդ արքա», «Նավակ»: Առաջին կրոնական պիեսները առանց փոփոխության էին բեմադրվել, իսկ «Նավակ»-ում իդեալականացվել էր ավազակային կյանքը:կյանքը։

Կանտոնիստները (զինվորների զինապարտ որդիները) ունեին իրենց թատրոնները:թատրոնները։<ref>''Куприянов А. И.'' «Городская культура русской провинции. Конец XVIII - первая половина XIX века». Новый хронограф. М. 2007 стр. 129-132</ref>

[[19-րդ դար]]ում կայսերական [[թատրոն]]ների զարգացման հետ մեկտեղ լայն տարածում գտան մասնավոր թատրոնները:թատրոնները։ Դրանց ղեկավարները, որպես կանոն, պրոֆեսիոնալ [[դերասան]]ներ և [[ռեժիսոր]]ներ էին, որոնք կրթություն էին ստացել կայսերական թատրոնների համակարգի մեջ մտնող թատերական ուսումնարաններում և փնտրում էին իրենց ճանապարհը արվեստում՝ հեռանալով կայսերական թատրոնների պետական ուղղվածությունից, որտեղ երկար ժամանակ թույլ չէր տրվում նորարարություններ, և դերերն էլ փոխանցվում էին դերասաններից երիտասարդ սերնդի դերասաններին նույն կատարողական մեկնաբանությամբ:մեկնաբանությամբ։

Գավառական թատերական ձեռնարկությունները մեծ դեր են խաղացել ռուսական գավառների մշակութային կյանքում:կյանքում։ [[19-րդ դար]]ում դրանց թիվը անհամեմատ աճեց:աճեց։ Դրանք սկզբում հյուրախաղերով հանդես եկող թատերախմբերն էին:էին։ Դրանցից մի քանիսը աստիճանաբար ստացիոնար տարածքներ ձեռք բերեց (հատուկ ձեռնարկատեր [[Պյոտր Սոկոլով]]ի համար [[1843]]-[[1845]] թթ [[Ուրալ]]ում և [[Եկատերինբուրգ]]ում կառուցվեցին առաջին թատերական կառույցները):։ Շրջիկ թատերախմբերի մասին վկայում է Շոլոմ-Ալեյխեմի «[[Թափառական աստղեր]]» վեպը, որը նվիրված է հրեա թատերախմբերին:թատերախմբերին։ Ի տարբերություն մայրաքաղաքային թատրոնների, այս թատրոնները լուսավորչակրթական գործառույթ ունեին:ունեին։ Գավառներում նրանցից սկսվեց թատերական [[մշակույթ]]ը: Բայց դրա հետ մեկտեղ նրանք ցույց տվեցին [[Ռուսաստան]]ին հատուկ կենտրոնացման արատավոր քաղաքականությունը. գավառը համարվում էր երկրորդ կարգի վայր:վայր։ «Գավառական» բառն ինքը ռուսերեն լեզվում ստացավ ատելի երանգ՝ դառնալով թերի կրթության, ոչ բարձր մշակութային և հոգևոր մակարդակի հոմանիշերը:հոմանիշերը։ [[19-րդ դար]]ի ռուսական գավառների ամենացածր դասակարգերը հաճախ անգրագետ էին, նույնիսկ ճորտատիրության վերացումից հետո:հետո։

Գավառական թատերական ձեռնարկություններում աշխատում էին ականավոր այնպիսի դերասաններ, ինչպիսիք էին [[Նիկոլայ Ռիբակով]]ը, ում Օստրովսկին տվեց Նեսչասլիվցևի դերը «[[Անտառ]]» [[պիես]]ում: Վերջիններս ցատկահարթակ էին հանդիսանում դերասանների և ռեժիսորների համար, որտեղ նրանք կարող էին փորձ ձեռք բերել «իսկական» մայրաքաղաքային թատրոններում հանդես գալուց առաջ (օրինակ [[Փոքր թատրոն]]ի դերասան [[Սերգեյ Շումսկի]]ն [[1847]] թ. մեկնեց գավառական Օգեսսկի թատրոն, որպեսզի գլխավոր դերերի փորձ ձեռք բերի և որոշակի փորձ ձեռք բերելով վերադարձավ [[Մոսկվա]]):։ Այդտեղից շատերը սկսեցին իրենց կարիերան և արդյունքում դարձան ռուսական մշակույթի հայտնի գործիչներ:գործիչներ։ Հետագայում այն դերասանները, որոնք հանդես էին գալիս կայսերական թատրոններում, ստանում էին արտոնություններ, մասնավորապես պետական դերասանները, ծերունական տարիքում հեռանալով բեմից, ապահովվում էին ցմահ թոշակով:թոշակով։ Նման տարանջատումը մայրաքաղաքների և գավառների միջև ազդում էր ոչ միայն, այլև երկրի զարգացման ամբողջ պատմության վրա:վրա։

[[19-րդ դար]]ի վերջի և [[20-րդ դար]]ի սկզբների մոսկովյան մասնավոր երաժշտական [[թատրոն]]ներից հարկ է նշել [[Սավվա Մամոնտով]]ի թատրոնը և [[Սերգեյ Զիմին]]ի օպերային թատրոնը:թատրոնը։

Այդ ժամանակ աշխատում էին նաև մի քանի դրամատիկական մասնավոր թատրոններ՝ Կորշի թատրոնը, Սոլովցովի և այլն:այլն։ Նախահեղափոխական տարիներին ի հայտ եկան Ստանիսլավսկու և Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի մոսկովյան գեղարվեստական թատրոնը, Թաիրովի Կամերային թատրոնը, իսկ [[1901]] թ. [[Մոսկվա]]յում բացվեց «Նոր թատրոն»-ը Լիդիա Յավորսկու ղեկավարությամբ, որն աշխատեց մի քանի տարի; Պետերբուրգում աշխատում էր [[Նիկոլայ Եվրեինով]]ը: Այս բոլորը թատերական նոր երևույթներ էին, որոնք տարբերվում էին կայսերական թատրոններից:թատրոններից։

Ռուս դրամատիկական մշակույթում և թատրոնում ռեալական ուղղվածության զարգացման մեջ հատուկ տեղ էին գրավում Ստանիսլավսկու տեսական մշակումները, որոնք դարձան համաշխարհային թատերական շարժման սեփականությունը:սեփականությունը։

[[19-րդ դար]]ի վերջին և [[20-րդ դար]]ի սկզբին ի հայտ եկան նոր թատերական գեղագետներ:գեղագետներ։

[[Միխայիլ Լենտովսկի]]ն [[թատրոն]]ը տեսնում էր հրապարակային արվեստի ավանդույթների զարգացման մեջ, որը սկիզբ էր առնում խեղկատակությունից՝ որպես գալա ներկայացում և վերածվում էր զանգվածային տոնախմբության:տոնախմբության։

Ստանիսլավսկին և Նեմիրովիչ-Դանչենկոն [[Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոն]]ում դարձան հոգեբանական թատրոնի հիմնադիրները՝ յուրաքանչյուր բեմական կերպար մշակելով և հավելելով հանդիսատեսին ոչ տեսանելի նախապատմությամբ, որը խթանում էր կերպարի այս կամ այն արարքները:արարքները։

[[Վսևոլոդ Մեյերխոլդ]]ը մշակում էր թատերական ձևերը, մասնավորապես բեմական շարժումը:շարժումը։ Նա հանդիսանում է թատերական կենսամեխանիկայի համակարգի հեղինակը:հեղինակը։ Նա միանգամից ընդունեց հեղափոխական նորարությունները՝ փնտրելով նորարարական ձևեր և դրանք ներմուծեց թատերական արվեստ՝ կոտրելով ակադեմիական դրամատիկական կարծրատիպերը:կարծրատիպերը։

[[Ալեքսանդր Թաիրով]]ը աշխատում էր թատրոնի՝ որպես համադրական ժանրի զարգացման վրա:վրա։

[[Նիկոլայ Ֆորեգեր]]ը աշխատում էր թատերական պայմանականությունների, թատերական պլաստիկայի և ռիթմի, բեմական նմանակումների զարգացման վրա:վրա։ Կենսաշարժման վերաբերյալ նրա մշակումները մոտ էին «Կապույտ բլուզ»-ի գեղագիտությանը, որոնց ներկայացումներին Ֆորեգերը մասնակցում էր:էր։

Դրամատիկական դասական հիմնակմախքը անսասանորեն պահպանում էր Փոքր թատրոնը՝ շարունակելով պատմական ավանդույթները նոր սոցիալական պայմաններում:պայմաններում։

[[1917]] թվականի հեղափոխությունից հետո բոլոր թատրոնները հայտարարվեցին պետական սեփականություն:սեփականություն։ Սոցիալական և տնտեսական քայքայումը բերում էին նրան, որ թատրոնները մարդկանց համար էական չէին:չէին։ Մշակույթի շատ գործիչներ, այդ թվում կոմպոզիտորներ, գրողներ, արտիստներ, վոկալիստներ, հեռացան երկրից:երկրից։ Թատրոնները կորցրեցին նաև հանդիսատեսի զգալի մասին:մասին։

Թատրոնը ուղիներ էր փնտրում նոր պայմաններում գոյատևելու համար:համար։ Օգնեցին ՆԷՊ-ի տարիները:տարիները։ Ռուսական արվեստը սկսեց քիչ-քիչ վերածնվել, սակայն նոր պայմաններում:պայմաններում։ Դա թատրոն-կաբարեների ծաղկման ժամանակաշրջանն էր:էր։

Թեև դրամատիկական թատրոններն էլ գրավելով «բերում» էին այդ ժամանակների գործարարներին հանդիսասրահներ, բեմադրում թեթև ժանրերի ներկայացումներ՝ հեքիաթներ և վոդևիլներ:վոդևիլներ։ Նոր ստեղծված Վախթանգովի ստուդիայում բեմադրվում է «[[Արքայադուստր Տուրանդոտը]]» ներկայացումը՝ գրված [[Կարլո Գոցցի]]ի հեքիաթի հիման վրա, որի թեթև ժանրի ետևում թաքնված էր սուր սոցիալական երգիծանք:երգիծանք։ Թեպետ այսպիսի ներկայացումները բացառություններ էին:էին։ Հիմնականում նոր սովետական պիեսները նոր իշխանության հռչակումն ու նշանաբաններն էին:էին։

Մեծ թատրոնում բեմադրվում էին բացառապես սովետական սյուժեներով ներկայացումներ: Ստեղծվեց դասական բալետի բարձրորակ դպրոց, դրամատիկական բեմերում բեմադրվում էին սովետական տաղանդավոր հեղինակների պիեսները, ռուսական թատրոնի պատմության մեջ բարձր տեղ գրավեցին նորանուն դերասանները, ռեժիսորները, պարողները, էստրադային կատարողները, բալետմեյստերները, երգիչները: Ստեղծվեց սովետական թատերական վերլուծությունը, թատերագիտությունը, լույս տեսավ «Թատրոն» ամսագիրը:ամսագիրը։ Երկրի պատմության մեջ ընդմիշտ մնացին [[Մայա Պլիսեցկայա]]յի, [[Դավիթ Բորովսկի|Դավիթ Բորովսկու]], [[Յուրի Գրիգորովիչ]]ի, [[Արկադի Ռայկին]]ի, [[Ինոկենտի Սմոտկունովսկի|Ինոկենտի Սմոտկունովսկու]], դրամատուրգներ [[Միխայիլ Բուլգակով]]ի, [[Ալեքսեյ Արբուզով]]ի, [[Վիկտոր Ռոզով]]ի, [[Ալեքսանդր Վոլոդին]]ի, դրամատիկական ռեժիսորներ և դերասաններ [[Կոնստանտին Ստանիսլավսկի|Կոնստանտին Ստանիսլավսկու]], [[Վլադիմիր Նեմիրովիչ-Դանչենկո]]յի, [[Եվգենի Վախթանգով]]ի, [[Ալեքսանդր Թաիրով]]ի, [[Ալիսա Կոոնեն]]ի, [[Սոլոմոն Միխոէլս]]ի, [[Ալեքսեյ Դիկի]]ի, [[Ռուբեն Սիմոնով]]ի, [[Գեորգի Տովստոնոգով]]ի, [[Անատոլի Էֆրոս]]ի, [[Յուրի Լյուբիմով]]ի և սովետական թատրոնի այլ ականավոր գործիչների անունները:անունները։ Բոլոր այս գործիչները ստիպված էին գոյատևել սովետական գրաքննության խեղդող մթնոլորտում:մթնոլորտում։

[[1924]] թ. երկրում հատուկ որոշմամբ արգելվեցին բոլոր պլաստիկական և ռիթմոպլաստիկական ստուդիաները:ստուդիաները։ Միակ գաղափարախոսական ճիշտ գեղագիտական ուղղվածությունը համարվում էր Ստանիսլավսկու մշակած ուղղվածությունը:ուղղվածությունը։ Հետագա մի քանի տարիների ընթացքում թատրոնների մի մասը փակվեցին (Մաստֆորը՝ [[1924]] թ., «Կապույտ բլուզ» թատերական շարժումը՝ [[1933]] թ., Մեյերխոլդի թատրոնը՝ [[1938]] թ., Հրեական թատրոնը (Մոսկվայի պետական հրեական թատրոն) Սոլոմոն Միխոէլսի հետ (սպանվեց [[1948]] թ.)՝ [[1949]] թ., Թաիրովի կամերային թատրոնը՝ [[1950]] թ.), իսկ մշակույթի շատ գործիչներ գնդակահարվեցին կամ բանտարկվեցին:բանտարկվեցին։

[[1930]]-ական թթ. դրամատիկական թատրոններում ժամանակակից օտարերկրյա հեղինակների ստեղծագործությունները բեմադրել արգելվում էր:էր։ Բացառությունները քննարկվում էին ամենաբարձր մակարդակում. [[1930]] թ. Թաիրովի կամերային թատրոնը բեմադրեց Բերտոլտ Բրեխտի «Երեքգրոշանոց օպերան»: [[1946]] թ. [[օգոստոսի 26]]-ի «դրամատիկական թատրոնի խաղացանկի» մասին որոշումը ամրապնդեց այս դրությունը:դրությունը։<ref>[http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/USSR/theatre.htm 1946 թ. օգոստոսի 26-ի որոշումը]</ref>. Որոշման մեջ մասնավորապես ասվում էր.

Մի քանի տասնամյակ շարունակ սովետական պիեսների գլխավոր դրական հերոսը պրոլետարն էր՝ «հասարակ սովետական մարդու» հավաքական կերպարը:կերպարը։ Բոլոր թատրոնների խաղացանկում նշանակալի տեղ զբաղեցրեց լենինիանան:լենինիանան։ Թատերական Լենինը իմաստուն, բարի, դրական հերոս էր:էր։

Էստրադայում միայն հարբեցողների, պորտաբույծների, գործալիքների և նման այլ անբարեխիղճ աշխատավորների կերպարներ էին:էին։ Ծաղրի էր ենթարկվում այն ամենը, ինչ կատարվում էր Արևմուտքում:Արևմուտքում։ Բարձր պաշտոնյաների և կուսաշխատողների նմանակումները կտրականապես արգելվում էին. թույլատրվում էր միայն հայտնի երգիչների և երգչուհիների ընկերական նմանակումները, որոնց էլ իրենց հերթին թույլատրվում էր կատարել միայն այն երգերը, որոնք անցել էին գրականության և հրապարակության հարցերով զբաղվող գլխավոր ղեկավար մարմնի գրաքննությունը:գրաքննությունը։

«Ձնհալի» ժամանակաշրջանում թատերական մշակույթ մտավ վաթսունականների սերունդը:սերունդը։ Մշակույթի նախարար [[Եկատերինա Ֆուրցևա]]յի որոշմամբ [[Տագանկա]]յում բացվեց հայտնի [[Տագանկայի թատրոն|մոսկովյան թատրոնը]]՝ [[Յուրի Լյուբիմով]]ի գլխավորությամբ:գլխավորությամբ։ Դա մի թատրոն էր, որը միանգամից հանդես բերեց ընդդիմադրական տրամադրվածություն թատերական սոցիալիզմի նկատմամբ:նկատմամբ։ Տագանկայի թատրոնը, երկար տարիներ դառնալով ոչ միայն Մոսկվայի, այլ ամբողջ երկրի ամենահայտնի թատրոնը, պաշտոնապես սահմանվեց որպես ամենացածր կատեգորիայի թատրոն. դրանից ցածր գտնվում էին ինքնագործ խմբակները:խմբակները։

Այդ ժամանակի ևս մեկ նորարարությունը [[1963]] թ. Մոսկվայի Իզմայլովո շրջանում բացված Միմիկայի և ժեստի թատրոնն էր՝ խուլուհամրերի համար նախատեսված աշխարհում առաջին ստացիոնար թատրոնը:թատրոնը։ Բեմական արտահայտման միջոցները այս թատրոնում հիմնված էին պլաստիկայի, մնջախաղի տարրերի, երաժշտության և պարի վրա:վրա։ Կատարելության հասցված ժեստը ներկայացումը հասանելի է դարձնում խուլուհամր հանդիսատեսին:հանդիսատեսին։ Գործողությունը ուղեկցվում էր հաղորդավարի ելույթով, ով միաժամանակ մեկնաբանում էր ներկայացումը:ներկայացումը։

Սովետական Միությունում բացվում էին մանկական թատրոններ, պատանի հանդիսատեսի թատրոններ, [[1965]] թ. [[նոյեմբերի 21]]-ին հանդիսավոր կերպով բացվեց [[Նատալյա Սաց]]ի անվան Մոսկվայի պետական ակադեմիական մանկական երաժշտական թատրոնը հենց իր՝ Սացի գլխավորությամբ:գլխավորությամբ։

Մայրաքաղաքում թատերական կյանք գոյություն ուներ, սակայն գավառներից և գյուղերից մայրաքաղաք հասնելը հեշտ չէր:չէր։ Գավառների ամենատաղանդավոր դերասաններին ու ռեժիսորներին տեղափոխում էին Մոսկվա, իսկ գավառական բեմերը «դատարկվում» էին:էին։ Ռուսական գավառական քաղաքներում թատրոններ կառուցվում ու գոյատևում էին, սակայն նրանց մակարդակը չէր կարելի համեմատել Մոսկվայի և Լենինգրադի թատրոնների մակարդակի հետ:հետ։

Սակայն մայրաքաղաքի թատրոններում գոյություն ունեին կարգեր. «Ձնհալի» տարիներից հետո պետական կառավարման համակարգը խստացավ:խստացավ։ Գրաքննական կոմիտեն կայսերական թատրոններից շարունակում էր ներկայացումներ հանելը, սովետական կուսակցական ղեկավարությունը (ԽՍՀՄ մշակույթի նախարարությունը, շրջանային և քաղաքային կուսակցական աշխատողները, շրջկոմները և քաղկոմները) նույն գաղափարախոսական հիմունքներով չէր թույլատրում շատ դրամատիկական ստեղծագործությունների բեմադրությունը սովետական բեմի վրա, իսկ որոշ թատերական գործիչների էլ մղում էր տարագրության, օրինակ՝ Յուրի Լյուբիմովին:Լյուբիմովին։

Գորբաչովյան և Ելցինյան վերակառուցումը հանգեցրեց մի շարք փոփոխությունների, այդ թվում նաև թատերական:թատերական։ Սակայն [[20-րդ դար]]ի [[1980]]-ական թվականների սկզբում տիրող տնտեսական քայքայումը բերեց նրան, որ թատրոններով սկսեցին քիչ հետաքրքրվել:հետաքրքրվել։