«Ամանոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ամանոր''' (Նոր տարի, Նավասարդ), [[տոն]], նշվում է տարբեր [[ժողովուրդ]]ների կողմից ընդունված [[օրացույց]]ում ընթացիկ տարվա վերջին օրվա և հաջորդ տարվա առաջին օրվա գիշերը:գիշերը։ Նոր տարին նշելու սովորույթը գոյություն ուներ դեռևս մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում [[Միջագետք]]ում:

Ամանորով նշում են տարվա սկիզբը:սկիզբը։ Տարին ժամանակի սահմանն է, որը վերցրած է բնությունից:բնությունից։ Դա այն ժամանակաշրջանն է, որի ընթացքում [[Երկիր]] մոլորակը կատարում է մի լրիվ պտույտ [[Արեգակ]]ի շուրջը:շուրջը։ Երկրի կատարած շրջապտույտը հավասար է 934 միլիոն կիլոմետրի, որն անցնում է մեծ արագությամբ:արագությամբ։

[[Հունվարի 1]]-ը՝ որպես տարվա սկիզբ, սահմանվել է [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմի]] կայսր [[Հուլիոս Կեսար]]ի կողմից [[մ.թ.ա. 46]] թ.-ին:ին։ [[Հին Հռոմ]]ում այդ օրը նվիրված էր [[Յանուս]]ին՝ ընտրության, դռների և բոլոր սկզիբների աստծուն:աստծուն։ [[Հունվար]] ամիսն իր անվանումը ստացել է հենց Յանուս աստծու անունից, որին պատկերում էին երկու երեսով, որոնցից մեկը նայում էր առաջ, իսկ մյուսը՝ ետ<ref>The World Book Encyclopedia, 1984, Հ. 14, էջ 237:</ref>:

Տարվա գաղափարն առաջին անգամ ծագել է [[Հին Արևելք]]ի մշակութային կենտրոններից մեկում՝ [[Եգիպտոս]]ում: Այն կապվել է Նեղոս գետի վարարման հետ:հետ։ Դրանով էր պայմանավորված եգիպտացիների կյանքը, երկրագործական աշխատանքները:աշխատանքները։ [[Նեղոս]]ի վարարման սկիզբը համընկնում էր Սիրիուս աստղի երևալուն:երևալուն։ Եվ ահա այդ աստղի և [[Նեղոս]]ի վարարման միջև ընկած ժամանակաշրջանն էլ կոչեցին տարի:տարի։

Աշխարհի երկրների մեծ մասը (այդ թվում՝ [[Հայաստան]]ը) տոնում է Ամանորը [[հունվարի 1]]-ին, որը, ըստ [[Գրիգորյան օրացույց]]ի, տարվա առաջին օրն է:է։ Որոշ երկրներ տոնում են Ամանորը ըստ [[Լուսնային օրացույց]]ի:

Հրեական '''Ռոշ Հաշանա''' տոնը ({{lang-he|ראש השנה}}, հայերեն՝ ''տարեգլուխ'') [[Փասախ]]ից 163 օր հետո ([[սեպտեմբերի 5]]-ից [[հեկտեմբերի 5]]-ն ընկած ժամանակահատվածում):։ Այդ օրվանից սկսվում է տասնօրյա հոգևոր ինքնադիտողությունն ու ապաշխարությունը:ապաշխարությունը։ Հաջորդ 10 օրերը (մինչև դատաստանի օրը) անվանում են «թշուվայի օրեր» («վերադարձի օրեր», Աստծուն վերադառնալու օրերը):։ Այդ օրերն անվանում են նաև «ապաշխարության օրեր» կամ «վախի օրեր»: Համարվում է, որ Ռոշ Հաշանայի օրը որոշվում է մարդու հաջորդ տարվա ճակատագիրը:ճակատագիրը։ Տոնին հաջորդող դատաստանի օրը հրեաները ողջունում են միմյանց հատուկ մաղթանքով. «Թող, որ [[Կյանքի գիրք|Կյանքի գրքում]] դուք գրանցված լինեք հաջող տարում»: Հավատացյալներն հագնում են վառ գույնի հագուստ:հագուստ։ Տոնական ճաշկերույթի ժամանակ ընդունված է թաթախել [[հալա]]ն կամ [[խնձոր]]ը [[մեղր]]ի մեջ:մեջ։

Ավանդական Չինական Նոր տարին նշվում է ձմեռային գիշերահավասարից հետո լուսնի լրիվ ցիկլի ավարտին հաջորդող նորալուսնի օրը (այսինքն, [[դեկտեմբերի 21]]-ից հետո երկրորդ նորալուսնի օրը):։ Ըստ [[Գրիգորյան օրացույց]]ի, այդ օրը ընկած է [[հունվարի 21]]-ից [[փետրվարի 21]]-ի միջև:միջև։

Չինաստանի հյուսիսում Նոր տարվա օրերին տանը տեղադրում են [[դեղձ]]ի ծառի ծաղկած ճյուղեղ կամ, որպես ծաղկունքի խորհրդանիշ, տունը զարդարում են [[մանդարին]]ի ծառերով, որոնց վրա կախված են նարնջագույն պտուղներ:պտուղներ։ Այդ ժամանակահատվածում ծաղկում են [[դեղձ]]ի և [[ծիրան]]ի ծառերը, [[մանդարին]]ն ու [[նուշ]]ը: Փողոցներն զարդարում են նոր ծաղկող ճյուղերով և սովորական ծաղիկների փնջերով:փնջերով։

Չինաստանի հարավում Ամանորին բնակարանը նախընտրում են զարդարել [[ծիրան]]ի ծաղկող ճյուղերով:ճյուղերով։ Ծիրանի ծաղիկները պետք է ունենան ուղիղ հինգ թերթիկներ:թերթիկներ։ Բացի այդ, հարավային Չինաստանի բնակիչները սեղանին են դնում ձմերուկ, որի կարմիր և քաղցր միջուկը հաջողություն է խորհրդանշում գալիք տարում:տարում։

Երեկոյան, նախքան Նոր տարվա սկսելը, տեղի է ունենում վիշապի պարի մասսայական ցուցադրություն:ցուցադրություն։ Պարում են բոլորը՝ անկախ իրենց սոցիալական վիճակից, հարուստ կամ աղքատ լինելուց:լինելուց։ Առավել ուրախ երթերն ու վառ հանդիպումները տեղի են ունենում գիշերը:գիշերը։ Մթնշաղի ժամանակ փողոցներում ու այգիներում խարույկներ են վառում:վառում։

Չնայած տարի հասկացությունը ծնվել է Հին [[Եգիպտոս]]ում, այն էլ այն ժամանակվանից, երբ սկսվեց գոյություն ունենալ թվականություն, բայց տարբեր ժողովուրդներ տարբեր ամիսներ են համարել տարվա առաջին ամիսը, և տարբեր է եղել նրանց նոր տարին:տարին։

Հին պարսիկները նոր տարին նշում էին գարնան օրահավասարից հետո՝ [[մարտի 21]]-ին կամ [[մարտի 22]]-ը (որն, ըստ [[իրանական օրացույց]]ի, ընկնում է էսֆանդի 30-ից ֆարվարդինի 1-ը):։ Տոնը կոչվում էր «վարդի և գինու» օր:օր։ Հետագայում այն ընդունվեց մուսուլմանական աշխարհի կողմից և ստացավ «[[Նովրուզ]]» («Նոր օր») անվանում, որը այսօր էլ նշում են մեծ շուքով [[Իրան]]ի և այլ իսլամադավան ժողովուրդների կողմից:կողմից։

Հարևան ժողովուրդներից ռուսներն ամանորը հունվարի 1-ին սկսեցին նշել 1699-ից, Պետրոս Մեծի հրամանով:հրամանով։ Երբ 1918 թ. Խորհրդային Ռուսաստանի Ժողկոմխորհի որոշմամբ օրացուցային բարեփոխում կատարվեց, և չեղյալ հայտարարվեցին փետրվարի 1-13-ն ընկած օրերը, Ռուս ուղղափառ եկեղեցին չընդունեց այդ բարեփոխումը, որից էլ՝ նախկին խորհրդային ժողովուրդների մեջ նաև «Հին նոր տարին» նշելու սովորությունը:սովորությունը։

Ռուսաստանում Նոր տարվա գլխավոր հերոսը Դեդ Մորոզն է (Սառնամանիք պապ):։ Այժմ Դեդ Մորոզն իր թոռնիկ Ձյունանուշիկի հետ բարի և առատաձեռն պապիկ է, իսկ անցյալում նա այնքան էլ բարի չէր, ավելին՝ Դեդ Մորոզի նախատիպը հանդիսացող Տրեսկուն և Ստուդենեց «պապերը» ռուս բանահյուսության մեջ չարը մարմնավորող կերպարներ են, ռուսական անծայրածիր տափաստաններում թափառելով՝ սառեցնում են անցորդներին:անցորդներին։ Ռուս բանահյուսության մեջ Ձմեռ պապի նախատիպերից է նաև Մորոզկան, որ բարի կերպար է:է։

Ամանորը (հին հայերենում՝ «նոր տարի»), [[հայեր]]ը նշում էին տարվա առաջին ամսին՝ օգոստոսին և կոչվում էր '''[[Նավասարդ]]''': Ամանորը հայկական դիցարանում նոր տարին անձնավորող, «նոր պտուղների ամենաբեր» համարվող աստվածն էր:էր։

Բուլղարիայում, մտերիմները, ընկերները, հարազատները հավաքվում են ամանորյա սեղանի մոտ և բոլոր տներում երեք րոպեով անջատվում են լույսերը:լույսերը։ Այդ ժամանակ սեղանի շուրջ հավաքվածները համբուրում են իրար:իրար։ Ոչ ոք չի ասում թե ում է համբուրել:համբուրել։ Այդ ամանորյա համբույրները պահպանվում է ամանորյա մթության կողմից:կողմից։

Նախ և առաջ Ճապոնիայում Ամանորը դիմավորում են զանգերի 108 հարվածներից հետո:հետո։ Ըստ ավանդույթի այդ հարվածներից յուրաքանչյուրը ոչնչացնում է մարդկային թերություններից մեկը:մեկը։ Նոր տարվա առաջին րոպեներին Ճապոնացիները ծիծաղում են, ինչը ըստ նրանց հաջող տարվա գրավական է:է։ Իսկ տունը զարդարում են բամբուկներով, ինչը հավերժության և հավատարմության խորհրդանիշ է:է։ Լուսաբացին, Ճապոնացիները դուրս են գալիս տներից, որպեսզի դիմավորեն լուսաբացը:լուսաբացը։ Նոր տարվա արեգակի առաջին շողերի ներքո նրանք շնորհավորում են միմյանց և նվերներ տալիս:տալիս։

Ամանորի պարտադիր իրերից է գեղեցիկ զարդարված փոցխը:փոցխը։ Ամենայն հավանականությամբ հենց այդ փոցխի միջոցով են Ամանորի գիշերը «դիզում երջանկությունը»: Ի դեպ, Արևելքում տարածված են նաև ծննդյան տոնավաճառները, որտեղից կարելի է ձեռք բերել ոչ միայն հագուստ, կոշիկ, սնունդ և այլն, այլև երազանքներ, հույսեր և երջանկություն:երջանկություն։ Այդ տոնավաճառում, օրինակ՝ կարելի է ձեռք բերել «դարումա»՝ փայտյա կամ փափուկ մի խաղալիք, որը բուդդայական պանթեոնից է:է։ Կարելի է ձեռք բերել նաև «համայումի»՝ բութ ծայրով և սպիտակ բմբուլներով աղեղներ, որոնք կոչված են տնից վտարել չար ուժերին:ուժերին։ Կարելի է ձեռք բերել նաև «տակառա-բունե»՝ բրնձով լի նավակներ, որտեղ նստած են յոթ սրբեր:սրբեր։ Այդ իրը խորհրդանշում է բարիք և հաջողություն:հաջողություն։

Իսպանիայում ցանկացած տեղ գնալիս պայուսակի մեջ պետք է լինի մի քիչ նուգա և շամպայն:շամպայն։ Նոր տարին իսպանացիների համար հանրային տոն է և հենց այդ տոնական գիշերը բոլորը շտապում են կենտրոնական հրապարակ՝ այնտեղի մեծ տոնածառի մոտ Ամանորը դիմավորելու և խաղող ուտելու համար:համար։ Ժամացույցի ղողանջների ընթացքում հրապարակում հավաքվածները փորձում են հասցնել ուտել խաղողի 12 գիլա:գիլա։ Յուրաքանչյուր գիլան խորհրդանշում է տարվա ամիսը, իսկ եթե հասնում են ուտել բոլոր 12 գիլաներն, ապա դրանով գրեթե «երաշխավորվում» է բաղձալի երազանքի կատարումը:կատարումը։ Ի դեպ, այս ավանդույթը տարածվում է նաև նրանց վրա, ով Նոր Տարին դիմավորում է տանը:տանը։ Խաղողի գիլաներ դրվում են բոլոր ամանների մեջ:մեջ։

Նոր տարվա նախորեին Կոլումբիայի մայրաքաղաք Բոգոտայում անց է կացվում տիկնիկների շքերթ:շքերթ։ Հազարավոր տիկնիկներ, կախարդներ և այլ հեքիաթային արարածներ մեքենաների տանիքներին ամրացված անցնում են Բոգոտայի փողոցներով:փողոցներով։ Իսկ ահա ամանորյա խրախճանքի գլխավոր հերոսը անցնող տարին է:է։ Նա ծիծաղելի շորերով բարձր ոտքերի վրա շրջում է սրահում և երեխաերին զվարճալի պատմություններ պատմում:պատմում։

Շոտլանդիայում Ամանորյա գիշերը, զանգերից անմիջապես հետո բացվում են տան դուռը, որպեսզի հին տարին գնա և գա նորը:նորը։ Շոտլանդացիները կարծում են, թե ամբողջ տարվա երջանկությունն ու հաջողությունը կախված է այն մարդուց ով առաջինը կմտնի տուն և կշնորհավորի ամանորը:ամանորը։ «Հաջողակ հյուրեր» են համարվում մուգ մազերով տղամարդիկ, ովքեր նվերներ են բերում տուն:տուն։ Հյուրերը պարտադիր իրենց հետ տուն պետք է բերեն ածուխի կտոր, որպեսզի գցեն բուխարիի մեջ:մեջ։

Անգլիայում ամանորյա գիշերը երեխաների համար բեմադրում են ներկայացում հին անգլիական հեքիաթների հիման վրա:վրա։ Քնելուց առաջ երեխաները սեղաններին դնում են ափսեներ նվերների համար, իսկ կոշիկների մեջ՝ Սանտա Կլաուսի եղնիկների համար կեր:կեր։ Ամանորյա զանգերի ներքո սիրահարները համբուրվում են, որպեսզի ողջ տարին լինեն միասին:միասին։

Էկվադորում անցած տարվա դժբախտությունները հեռանալու համար ամանորյա զանգերից հետո լուսամուտից դուրս են շպրտում ջրով լի բաժակ:բաժակ։ Եթե Էկվադորցին ցանկանում է ողջ տարին ճանապարհորդել, ամանորյա զանգերը խփելու ժամանակ ճամպրուկը ձեռքին պետք է վազի տան շուրջը:շուրջը։ Եթե ցանկանում է հարստանալ, ամանորյա զանգերի խփելուն պես պետք է հագնի դեղին երանգներով ներքնազգեստ, իսկ եթե ցանկանում է երջանիկ լինել՝ հագնում է կարմիր երանգներով ներքնազգեստ:ներքնազգեստ։

Ամանորյա գիշերը Իտալիայում լուսամուտից դուրս են շպրտում հին իրերը՝ փոխարինելով դրանք նորերով:նորերով։ Իտալացիները մեծ ուշադրություն են դարձնում, թե ում առաջինը կհանդիպեն Նոր տարում:տարում։ Հոգևորական կամ երեխա տեսնելը ցանկալի չէ, իսկ ահա ծեր, կուզիկ պապիկի հանդիպելը համարվում է հաջողության նշան:նշան։

Դանիացիները կեսգիշերին սեղանին են դնում բրնձե քաղցր շիլա:շիլա։ Այն ևս անակնկալով է:է։ Շիլայի առանձնահատկությունն այն է, որ այնտեղ թաքնված է ընկույզ կամ նուշ:նուշ։ Այս ավանդույթը հատկապես դուր է գալիս չամուսնացած աղջիկներին:աղջիկներին։ Եթե նրանցից որևէ մեկին բաժին հասնի ընկույզ, ապա Նոր տարում ամուսնությունից խուսափել այլևս չի լինի:լինի։ Ամուսնացածների համար շիլայի անակնկալը խոստանում է պարզապես հաջող տարի:տարի։ Դա ևս վատ չէ:չէ։

Մեծ Բրիտանիայում նվերները պատվիրում են «Father Christmas»-ն (բառացի նշանակում է Ծննդյան Հայր):։ Նրան գրում են նամակ՝ մանրամասն թվարկելով և բացատրելով, թե ինչ են ցանկանում:ցանկանում։ Նամակն այնուհետև գցում են բուխարիի մեջ:մեջ։ Ծխնելույզից դուրս եկող ծուխը ճիշտ տեղը կհասցնի ուղարկված նամակը:նամակը։ Ի դեպ, բրիտանացիների նվերները գրեթե նույն արժողության են, իսկ կարգի համաձայն, դրանք բաժանվում են վիճակահանության միջոցով:միջոցով։

Գերմանիայում Սուրբ Ծնունդը ընտանեկան տոն է:է։ Բոլորը պետք է հավաքվեն տոնական սեղանի շուրջը:շուրջը։ Այդ օրը տեղի ունեցող նվերների փոխանակման արարողությունը կոչվում է Բեշերունգ:Բեշերունգ։ Ամանորի ճաշկերույթի ամենակարևոր մասը կոչվում է «der Lebekuchen»՝ մեղրաբլիթ-քաղցրաբլիթը:քաղցրաբլիթը։ Ալյուրից, շաքարից և չամիչից պատրաստված այդ «իսկական հրաշքը» 16-րդ դարում երբեմն կարող էր մեկ երկար նստարանի չափ լինել:լինել։ Անկախ նրանից, թե չինական հորոսկոպով ինչ կենդանու տարի է լինելու, մարդիկ շատ հաճախ իրար նվիրում են ապակյա կամ ճենապակյա խոզուկներ, որոնք հիմնականում գանձանակ են լինում:լինում։

Հնդկաստանի բնակիչները Ամանորին գերադասում են հագուստը զարդարել վարդագույն, կարմիր, մանուշակագույն կամ սպիտակ ծաղիկներով:ծաղիկներով։ Հնդիկ մայրերը քաղցրավենիքները, ծաղիկները և փոքրիկ նվերները դնում են առանձին սկուտեղի վրա, իսկ առավոտյան երեխաները աչքերը փակում են և սպասում, որ իրենց մոտեցնեն սկուտեղի մոտ՝ նվերը ստանալու համար:համար։

Ֆինլանդիայում տոնական ճաշկերույթի պարտադիր բաղադրիչներից է սալորի կիսելը և բրնձի շիլան:շիլան։ Իսկ Ծննդյան տոնի գլխավոր դերակատարներից է «Joulupukki»-ն:ն։ Ֆիններն այդպես են կոչում Ձմեռ պապին:պապին։ Նախկինում նա բացի նվերներից իր հետ բերում էր նաև ճիպոտներ, իսկ իր այցը սկսում էր հետևյալ խոսքերով. «Կա՞ն, արդյոք, այս տանը խելոք երեխաներ»: Այսօր դաստիարակության գործոնը գրեթե վերացել է և բոլոր երեխաները ստանում են նվերներ:նվերներ։

Շվեդներն ավանդաբար միմյանց նվիրում են մոմեր:մոմեր։ Այդ նվերը պայմանավորված է նրանով, որ ձմռանը Բևեռային շրջանում շուտ է մթնում, իսկ լույսը ընկերության, բարյացակամության և ուրախության խորհրդանիշն է:է։ Շվեդական տներում Ամանորի տոնակատարությունը սկսվում է նրանից, որ հայրիկները տնից դուրս են բերում աղբը, իսկ վերադառնում են Յուլ Տոմտենի՝ Ձմեռ պապու կերպարանքով:կերպարանքով։ Երբ ժամացույցը սկսում է ազդարարել կեսգիշերը բոլորը սկսում են սերպանտին շաղ տալ, շվիներով աղմկել, իսկ Յուլ Տոմտենն էլ նվերներ բաժանել:բաժանել։ Այդպիսի աղմուկ-աղաղակի պայմաններում Նոր Տարին մուտք է գործում Շվեդիա:Շվեդիա։

Ֆրանսիայում մարդիկ կարող են նվիրել միմյանց ամեն ինչ, չնայած կան որոշակի կանոններ:կանոններ։ Օրինակ՝ օծանելիք կարող է նվիրել միայն ամուսինը իր տիկնոջը:տիկնոջը։ Այլ տղամարդուց նմանատիպ նվերը համարվում է «կանոններից դուրս»:

Հունգարիայում ընդունված է ամանորյա գիշերը սուլել:սուլել։ Մարդիկ սուլում են ոչ թե մատների օգնությամբ, այլ մանկական խաղալիքներով:խաղալիքներով։ Ընդունված է, որ հենց դա է տնից քշում չար ուժերին և դեպի տուն ուղեկցում հաջողությանն ու երջանկությանը:երջանկությանը։

Նման բազմազանությունը ժողովուրդների տնտեսական ու կուլտուրական փոխհարաբերություններում դժվարություններ էր առաջացնում:առաջացնում։ Ուստի [[XVI դար]]ի վերջերից սկսած ([[1582]] թվականին), որոշվեց նոր տարվա սկիզբը համարել [[հունվար]]ի մեկը:մեկը։ Հենց այդ բանն էլ դրվեց մեր ներկա օրացույցի հիմքում:հիմքում։

Նոր տոմարը մտցվել է [[Հռոմի պապ]] Գրիգոր 13-րդի կողմից, Հուլյան օրացույցի փոխարեն:փոխարեն։ Այդ երկու տոմարների միջև եղած տարբերությունը կազմում է տասներեք օր:օր։

Այսպիսով, հունվարի մեկը Նոր տարվա սկիզբը համարելը բնավ էլ պատմական իրադրության հետ չի կապվում և ընդունված է պայմանականորեն:պայմանականորեն։ Բայց ժամանակի ընթացքում այն ավանդույթի ուժ ստացավ:ստացավ։ Այդ օրը, որը այսօր մեզ համար այնքան հարազատ ու անփոխարինելի է դարձել, ունի համեմատաբար նոր պատմություն:պատմություն։

Չնայած միջազգային մասշտաբով հունվարի 1–ը պաշտոնապես ընդունված է Նոր տարի, բայց Միջին և Մերձավոր Արևելքի մի շարք երկրներում ([[Իրան]]ում, [[Աֆղանստան]]ում, Արաբական մի քանի երկրներում) շարունակում են պահպանել իրենց ավանդական նոր տարին:տարին։

* Տարեգրության մեջ, ժամանակի ընթացքում ստեղծվել էին երկու տոմարներ, որոնք հիմնվում էին աստղաբաշխական հաշիվների վրա:վրա։ Դրանցից մեկը կոչվում էր Հին կամ Հուլյան, մյուսը՝ Նոր կամ Գրիգորյան:Գրիգորյան։

* Նոր տոմար Սովետական Ռուսաստանում մտցվել է [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն]]ից հետո՝ [[1918]] թվականին [[Վլադիմիր Իլյիչ Լենին|Վ Ի. Լենինը]] դեկրետ ստորագրեց Սովետական Ռուսաստանում Գրիգորյան օրացույց մտցնելու մասին:մասին։ Այդտեղ որոշված էր [[1918]] թվականի հունվարի չորեքշաբթի օրվան հաջորդող հինգշաբթի օրը հաշվել ոչ թե [[փետրվարի 1]]-ը, այլ [[փետրվարի 13]]-ը:ը։

Հին Նոր տարին դա Նոր տարին է ըստ հուլյան՝ [[հին տոմար]]ի: Հին և նոր տոմարների միջև [[20-րդ դար|XX]] և [[21-րդ դար|XXI]] դարի առաջին կեսին տարբերությունը 13 օր է:է։ [[Հունվարի 13]]-ը համարժեք է [[դեկտեմբերի 31]]-ին:ին։ [[Նոր տոմար|Նոր՝ Գրիգորյան տոմարը]], հաստատվել է [[1582]] թվականի հոկտեմբերին:հոկտեմբերին։ Մի շարք երկրներում ըստ ավանդույթի, ոչ պաշտոնական նշվում է հին տոմարով Նոր տարին:տարին։

* [[Իտալիա]]յում Ամանորին ազատվում են հին իրերից, որպեսզի նոր տարուն մոռացության տան անցած տարվա անհաջողությունները և ամեն ինչ սկսեն նորից:նորից։

* [[Ֆրանսիա]]յում Ձմեռ պապը, կամ, ինչպես իրենք են անվանում, Պեր Նոյելը, նոր տարվա գիշերը հյուր է գալիս երեխաներին և նվերներ է թողնում նրանց կոշիկներում:կոշիկներում։ Ամանորյա թխվածքի մեջ ընդունված է տեղադրել լոբու հատիկ:հատիկ։ Նա, ով իր թխվածքի մեջ գտնում է այդ լոբու հատիկը, ստանում է «լոբու արքա» անվանումը:անվանումը։ Ամանորի գիշերը բոլորը պետք է կատարեն նրա հրամանները:հրամանները։

* [[Շվեդիա]]յում, Ամանորից առաջ, երեխաներն ընտրում են լույսի թագուհուն՝ Լյուցիային:Լյուցիային։ Նա սպիտակ շոր է հագնում և գլխին վառվող մոմերով թագ է դնում:դնում։ Լյուցիան նվերներ է բերում երեխաներին:երեխաներին։

* [[Կոլումբիա]]յում ամանորյա դիմակահանդեսի գլխավոր հերոսը՝ Հին տարին, քայլում է երկար ոտքերի վրա և երեխաներին հետաքրքիր ու ծիծաղելի պատմություններ է պատմում:պատմում։ Պապա Պասկուալը (կոլումբիական Ձմեռ պապը) հհրավառություններ է կազմակերպում:կազմակերպում։

* [[Կուբա]]յում Ամանորից առաջ բոլոր դույլերն ու անոթները ջրով են լցնում և կեսգիշերին այդ ամբողջ ջուրը թափում են պատուհանից:պատուհանից։ Այսպես նրանք անցնող տարուն մաղթում են ջրի նման պարզ ճանապարհ:ճանապարհ։ Ժամացույցի 12 զանգերի հետ պետք է ուտել 12 խաղողահատիկ, որպեսզի բարությունը, համաձայնությունն ու խաղաղությունը ամբողջ նոր տարուն ուղեկցեն մարդուն:մարդուն։

* [[Մեքսիկա]]յում Ամանորը դիմավորում են տոնական հրավառությունով:հրավառությունով։ Գիշերը երեխաներին նվիրում են շոկոլադե տիկնիկներ:տիկնիկներ։

* [[Ճապոնիա]]յում Ամանորի գիշերը զանգերը 108 անգամ են խփում:խփում։ Դրանցից յուրաքաչյուրը համապատասխանում է մեկ չարիքի:չարիքի։ Չարիքները ընդամենը վեցն են՝ ժլատությունը, հիմարությունը, բարկությունը, թեթևամտությունը, անվճռականությունն ու նախանձը, սակայն դրանցից յուրաքանչյուրն ունի 18 տարբեր երանգներ:երանգներ։ Դրանց գումարն էլ հենց հավասար է 108-ի:ի։

* [[Թուրքիա]]յում շատ ընտանիքներ դիմավորում են Նոր տարին ըստ քրիստոնեական ([[Գրիգորյան օրացույց|գրիգորյան]]) օրացույցի և ուրախանում են [[Սանտա Կլաուս]]ի (Նոել Բաբայի) հետ:հետ։ Սակայն մուսուլմանական հոգևորականությունը քննադատորեն է մոտենում այդպիսի տոնակատարություններին:տոնակատարություններին։<ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=why-muslim-culture-needs-more-fun-2009-12-29 Why Muslim culture needs more fun]{{ref-en}}</ref>

* [[Իսպանիա]]յում կեսգիշերին ընդունված է ուտել 12 խաղողահատիկ:խաղողահատիկ։

* [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում [[1976]] թվականից սկսած հատուկ ավանդույթ կա:կա։ Այդ օրը բոլորը հրաժարվոում են [[Ալկոհոլային ըմպելիքներ|ալկոհոլից]]:

Ամանորի տոնակատարություններին հաճախ օգտագործվում են տարբեր պայթուցիկ և ուղղակի կրակ արձակող նյութեր՝ բենգալյան կրակներ, հրավառություններ, հրթիռներ, հռոմեական մոմեր և այլն:այլն։

Այսօր աշխարհի տարբեր երկրների մայրաքաղաքները և, նույնիսկ, որոշ երկրներ միլիոնավոր դոլլարներ են ծախսում Ամանորին հրարվեստի շոուների ցուցադրության համար:համար։

Տարբեր երկրներում ամենից հայտնի ամանորյա ավանդույթը [[հրավառություն]]ն է:է։ Այն ծագել է սնահավատությունից:սնահավատությունից։ Օրինակ, Չինաստանում հրավառության և պայթյունի ձայները ամբողջ ամանորյա գիշերվա ընթացքում չեն դադարում:դադարում։ Չնայած [[վառոդ]]ը և հրավառության համար անհրաժեշտ նյութերը ոչ այնքան վաղուց են հայտնագործվել, Ամանորը ձայներով ու աղմուկով դիմավորելու ավանդույթը գոյություն է ունեցել դեռևս հազարամյակներ առաջ:առաջ։ Ամեն ինչ սկսվել է այն լեգենդից, որի համաձայն Ամանորի նախօրյակին չար ոգիները, որոնց վռնդել են աշխարհի տարբեր ծայրերից, իրենց համար նոր ապաստան են փնտրում:փնտրում։ Գտնելով իրենց համար հարմար տուն, նրանք ամբողջ տարի ապրում են այդ տանը և տանտերերին տարբեր անհաջողություններ են բերում:բերում։ Այդ իսկ պատճառով Ամանորը դիմավորելիս պետք է մեծ աղմուկ հանել, որպեսզի չար ոգիները վախենան և հեռանան:հեռանան։

Ամանորը պայթուցիկ նյութերով ու հրավառությամբ դիմավորելու ավանդույթը եկել է [[Ասիա]]յի ժողովուրդներից, առաջին հերթին՝ [[Չինաստան]]ից: Այնտեղ կարծում էին, որ վառոդի պայթյունի բարձր ձայնն ու արձակած պայծառ լույսը վանում են չար ոգիներին:ոգիներին։ Ավելի ուշ այս ավանդույթը տարածվեց ամբողջ աշխարհում:աշխարհում։

Մեծ քանակներով պայթուցիկ նյութերի օգտագործումը, այդ թվում՝ անչափահասների կողմից, ստեղծում է հրդեհավտանգ իրավիճակ:իրավիճակ։ Այդ իսկ պատճառով, Ամանորի գիշերը հակահրդեհային և փրկարարական աշխատանքների համար տարվա ամենալարված օրն է համարվում:համարվում։