«Լուգանո (լիճ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: → (4), է: → է։ (2), ը: → ը։ (3), ի: → ի։ (3), կ: → կ։, ղ: → ղ։, մ: → մ։ (2), ն: → ն։ (7), ո: → ո։, ս: → ս։, վ: → վ։, ր oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո...
Տող 32.
|կատեգորիա= Lake Lugano
}}
'''Լուգանո լիճ''' ({{lang-it|Lago di Lugano or Ceresio}}), սառցադաշտային լիճ, որը գտնվում է [[Շվեյցարիա]]յի և [[Իտալիա]]յի սահմանին:սահմանին։ Լիճն անվանվել է [[Լուգանո]] քաղաքի պատվին, գտնվում է [[Կոմո]] և [[Լագո Մաջորե|Մաջորե]] լճերի միջև:միջև։ 590 թվականին [[Գրիգոր Տուրցի]]ն լիճը հիշատակել է ''Ceresio'' անունով<ref name="hls-dhs-dss.ch">{{cite web|url=http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/i/I8661.php |work= Historic Dictionary of Switzerland |title=Lake Lugano|accessdate=2008-11-23}} (in Italian)</ref>: ''Ceresio'' բառը ծագել է [[լատիներեն]] ''cerasus'' բառից և նշանակում է «[[բալ]]», քանի որ տարածքը լի է եղել բալենիներով, որոնք զարդարել են լճի ափերը<ref>{{cite web|url=http://www.ilgommone.net/scripts/risposta.asp?Mese=Ottobre+2005 |work=Il Gommone |title=Itinerari - Il Lago dei Ciliegi|language= Italian|accessdate= 2008-11-22}}</ref>: 804 թվականի փաստաթղթերում լիճը ի հայտ է գալիս ''Laco Luanasco'' անունով<ref name="hls-dhs-dss.ch"/>:
 
Լճափի հայտնի լեռներն ու զբոսաշրջային ուղղություններն են՝ լճի արևելքում՝ Մոնտե Բրե (925 մ), արևմուտքում՝ Մոնտե Սան Սալվատորե (912մ) և հարավարևելյան ափին՝ Մոնտե Ջենեռոսո (1,701 մ):։ [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության]] արժեք հանդիսացող Մոնտե Սան Ջորջոն (1,097 մ) գտնվում է լճի հարավում: հարավում։
 
Լուգանո լճի ջրերը ներառված չեն ԵՄ ԱԱՀ տարածքում:տարածքում։
 
== Պատմություն==
Լճի ափերի քաղաքական մարմնի կառավարման մասին առաջին վկայությունը ստացվել է [[818]] թվականին:թվականին։ Ռազմավարական նշանակության տարածք զբաղեցնելով՝ լիճը եղել է Սպերիո կոմսության ֆեոդալական տիրապետության մաս:մաս։ Մոտ 1000 թվականին անցել է Կոմոյի հռոմի կաթոլիկ թեմի ենթակայության տակ:տակ։ [[1218]]-[[1227]] թվականների այն եղել է Կոմոյի և Միլանի միջև պատերազմի վայրը:վայրը։ Քանի որ լիճը և դրա ափամերձ տարածքներն աստիճանաբար ներառվեցին Միլանի դքսության կազմում, [[15-րդ դար]]ում դարձան քաղաքական և տարածքային մրցակցության առարկա:առարկա։ Լուգանո քաղաքը դարձավ տարածքի գլխավոր քաղաք<ref name="hls-dhs-dss.ch"/>:
 
[[16-րդ դար]]ի սկզբում շվեյցարական կանտոնների տրանսալպյան բեյլիվիկների ստեղծմամբ լիճը դադարել է պատկանել մեկ ինքնիշխան քաղաքական սուբյեկտի:սուբյեկտի։ Իտալա-շվեյցարական սահմանը հստակեցվել է [[1752]] թվականին Վարեզեի պայմանագրով և այդ ժամանակից ի վեր մնացել է անփոփոխ<ref name="hls-dhs-dss.ch"/>:
 
[[1848]] թվականին Մելիդեի և Բիսոնեի միջև՝ [[մորեն]]ի վրա, կառուցվել է Մելիդե ամբարտակը, որպեսզի հնարավոր լինի լճի վրա կառուցել ճանապարհ և ապահովել ուղղակի կապ Լուգանոյի և Կյասոյի միջև:միջև։ Այժմ այստեղից է անցնում Սեն Գոտհարդ երկաթգիծը և Ա2 ավտոմայրուղին:ավտոմայրուղին։
== Նավագնացություն ==
[[Պատկեր:Gandria 2012 01.jpg|thumb|ձախից|Գանդրիա ժամանող ուղևորատար նավակը]]
Լիճը [[Նավագնացություն|նավարկելի]] է:է։ Լճի վրա ծառայություններ են մատուցում Società Navigazione del Lago di Lugano-ի ուղևորատար նավակները, հիմնականում տուրիստական նպատակներով, միաժամանակ կապելով Լուգանո քաղաքը լճափնյա այլ համայնքների հետ, որոնցից մի քանիսը ճանապարհային հասանելիություն չունեն:չունեն։
 
Ձկնորսությունը լճում (նաև [[Լագո Մաջորե|Մաջորե]] լճում) կարգավորվում է [[1986]] թվականին Շվեյցարիայի և Իտալիայի միջև կնքված համաձայնագրի հիման վրա:վրա։ Նավարկելիության ներկայիս համաձայնագիրը գործում է [[1992]] թվականից:թվականից։
 
== Կենդանական աշխարհ ==
Լիճը լի է ձկներով:ձկներով։ Բացի մի քանի պահպանվող տարածքներից, ինչպիսին է [[Պորլեցա]] կոմունայի Կուչո գետի բերանը, ձկնորսությունը թույլատրվում է ամենուր՝ ըստ տարբեր կանոնակարգերի:կանոնակարգերի։ Պաշտպանված տեսակներ են իտալական անգույն ու սպիտակ ճիրաններով խեցգետինները (Austropotamobius pallipes):։ Ի տարբերություն Լագո Մաջորեի՝ իտալական ճերմակը (Alburnus albidus) գրեթե հազվադեպ է հանդիպում այստեղ: այստեղ։
 
[[1895]] թվականին Ցուգ լճից ներմուծվել է ամերիկյան իշխանը, 1894 և 1897 թվականներին՝ սովորական սիգը:սիգը։ Լճում կա [[թեփուղ]], կարպ, թառ, պերկես, սուդակ, [[շերեփաձուկ]], ամերիկյան պալիա և այլ ձկնատեսակներ:ձկնատեսակներ։ Վերջին տարիներին նկատվել են նաև [[Սովորական լոքո|սովորական լոքո]] և պիգո: պիգո։
 
== Աղտոտում ==
[[Աղտոտում]]ը երկար ժամանակ խնդիր է եղել լճի համար:համար։ 1960-ական և 1970-ական թվականներին պաշտոնապես արգելվել է լողանալ լճում<ref>{{cite web| url= http://translate.google.com/translate?hl=en&sl=de&u=http://www.lakelugano.ch/de/41/lebensqualitat_des_ceresio_.aspx |title=Better quality of life on the lake - the swimming ban in the 70s |publisher= Societa Navigazione del Lago di Lugano |year= 2011 | accessdate= 31 March 2011}}</ref>: Չնայած շարունակաբար կեղտաջրերի մաքրման կայանների ներդրման, ինչպիսին առկա է Գանդրիայում, այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են լճի պահման ժամանակը և թթվածնի պակասը, աճող ֆոսֆորի կոնցենտրացիաները նշանակում է, որ պարզ չէ՝ արդյոք լիճը կվերականգնվի:կվերականգնվի։
 
Ըստ Legambiente-ի՝ միակ պատճառը, որ իտալական լճերում լողալն արգելված չէ այն է, որ Լոմբարդիայի շրջանը փոխել է օրենքը:օրենքը։ Նրանք հայտարարել են, որ լճերում աղտոտվածության մակարդակները չեն համապատասխանում եվրոպական վճիռներին:վճիռներին։
[[Պատկեր:Lago di Lugano-Mappa.png|thumb|Լճի քարտեզը]]
 
Տող 64.
[[Պատկեր:Lake Lugano.jpg|thumb|right|Լուգանո լիճը և Մելիդե ամբարտակը]]
[[Պատկեր:Lake of Lugano from Porlezza.jpg|thumb|right|Պարլեցա]]
Լճի ընդհանուր մակերեսը 48.7&nbsp;կմ<sup>2</sup> է, որից 63%-ը բաժին է ընկնում Շվեյցարիային, 37%-ը՝ Իտալիային:Իտալիային։ Առավելագույն խորությունը 288&nbsp;մետր է:է։ Լճի ջրահավաք ավազանի գագաթնակետը Պիցո դի Ջինո գագաթն է<ref>[https://map.geo.admin.ch/index.html?lang=en&bgLayer=ch.swisstopo.pixelkarte-farbe&zoom=8&topic=ech&Y=731920.50&X=109447.99 Swisstopo 1:25,000 topographic map, 2014-07-28]</ref><ref>{{cite web|url=http://www.lakelugano.ch/it/41/stato_di_salute_del_ceresio_.aspx |title= Stato di Salute del Ceresio | website= LakeLugano.ch |publisher= Società Navigazione Lago di Lugano |accessdate=2008-11-22}} (in Italian)</ref>:
 
Լճի իտալական կողմի ջրերը և [[Կամպիոնե դ’Իտալիա]]յի [[Անկլավ և էքսկլավ|էքսկլավ]]ը ըստ իտալական օրենքի ֆիսկալ նպատակների համար համարվում են ոչ-տարածքային և կիրառվում է հատուկ հարկային կարգավիճակ՝ որպես անմաքս տարածքի, ազատվելով ԵՄ ԱԱՀ-ից<ref>{{cite web|url=http://www.itint.gov.it/ice/cda/templates/doganali1_restyle.jsp |publisher= Italia Internazionale |title= Concept of Territoriality| language= Italian |accessdate= 2008-11-22}}</ref>՝ բնակիչներին առաջարկելով շահավետ հարկային արտոնություններ: արտոնություններ։
 
Մելիդե ամբարտակը տարանջատում է հյուսիսային (27.5&nbsp;կմ²) և հարավային (21.4&nbsp;կմ²) [[Գետի ավազան|ավազանները]], թեև կամուրջը թույլ է տալիս ջրի հոսք և նավարկություն: նավարկություն։
 
Շվեյցարական բնակավայրերը նշված են (Շ), իտալականը՝ (Ի) (Լուգանոյից ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ)՝
Տող 113.
{{Արտաքին հղումներ}}
{{ՎՊԵ|Lake Lugano}}
 
[[Կատեգորիա:Իտալիայի լճեր]]
[[Կատեգորիա:Եվրոպայի միջազգային լճեր]]