«Էնդոպլազմային ցանց»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Տեղեկաքարտ Օրգանոիդ

| անվանում = Էնդոպլազմային ցանց

| հաստություն =

| երկարություն = 500 մկմ

| տեսակներ = Հարթ և հատիկավոր էնդ. ցանց

}}

(1) [[Բջջակորիզ]]<br />

(2) [[Կորիզաթաղանթ]]<br />

'''Էնդոպլազմային ցանց''' (նաև` '''ցիտոպլազմային ցանց''') — [[էնդոպլազմա]]յի կոմպոնենտ: Կազմված է բազմաթիվ խոռոչներից: Համարվում է յուրաքանչյուր բջջի պարտադիր օրգանոիդը և հայտնաբերված է բոլոր կենդանիների, բույսերի բջիջներում, բոլոր միաբջիջ օրգանիզմներում: Էնդոպլազմային ցանցի ծավալը կազմում է [[բջիջ|բջջի]] ծավալի միջինը 30%-50%: <ref> Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 116-117 </ref>

 

 

Հայտնագործվել է [[1945]] թ. ամերիկացի [[գիտնական]] Ք. [[Պորտեր]]ի կողմից

 

[[Պատկեր:Clara cell lung - TEM.jpg|thumb|left|Հատիկավոր էնդոպլազմային ցանցը բջջի կորիզի մոտ, մանդրադիտակի տակ]]

Էնդոպլազմային ցանցը խողովակների, խորշերի կամ բշտաձև մանր հատիկների մի բարդ համակարգ է` կազմված լիպոպրոտեիդների 75 մկմ տրամագծով երկու շերտերի թաղանթից: Էնդ. ցանցը ունի մինչև 500 մկմ երկարություն: Խողովակներն ու խորշերը խորշերը կազմում են մի ճյուղավոր, ամբողջ բջջապլազմայի մեջ ներթափանցված ցանց, որը պայմանավորում է նրա անվանումը: Նա առավել զարգացած է այն [[բջիջ]]ներում, որոնցում [[սպիտակուց]]ի սինթեզը ավելի ակտիվ է ընթանում (երիտասարդ բջիջներում, գեղձերի բջիջներում), և, ընդհակառակը, թույլ է զարգացած այն [[բջիջ]]ներում, որոնցում ոչ մեծ քանակությամբ սպիտակուց է սինթեզվում (լիմֆատիկ հանգույցների բջիջներում, փայծաղի բջիջներում): Էնդոպլազմային ցանցը լինում է հարթ կամ ողորկ և հատիկավոր: Հարթ էնդ. ցանցի արտաքին շերտը հարթ է, այսինքն զուրկ է [[ռիբոսոմ]]ներից, իսկ հատիկավոր էնդ. ցանցի արտաքին շերտը գրանուլյար է` հատիկավոր: Այդ հատիկները, որոնց տրամագիծը հասնում է մինչև 150 մկմ, հարուստ են ՌՆԹ-ով և կրում են ռիբոսոմներ անվանումը: Հարթ էնդ. ցանցի վրա կան ճարպեր և մոնոսախարիդներ սինթեզող [[ֆերմենտ]]ային համակարգեր, իսկ [[ռիբոսոմ]]ներ կրող էնդոպլազմային ցանցի վրա` սպիտակուցներ սինթեզող համակարգեր: <ref> Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 116-117</ref>

 

Հարթ էնդ. ցանցի ֆունկցիաներն են`

 

Էնդ. ցանցից անջատված բշտերը, խտանալով և իրար վրա դասավորվելով, առաջացնում են հատուկ կառուցվածք` [[Գոլջիի համալիր]]:<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 50 </ref>

 

 

* Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 116-117

[[kn:ಎಂಡೊಪ್ಲಾಸ್ಮಿಕ್‌ ರೆಟಿಕ್ಯುಲಮ್‌]]

[[ko:소포체]]

[[lb:Endoplasmatescht Retikulum]]

[[lt:Endoplazminis tinklas]]