«Ցիտոպլազմա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ցիտոպլազման կամ բջջապլազման բջջի կիսահեղուկ կենդանի պարունակությունն է` բացի կորիզից[[կորիզ]]ից ու կիսահեղուկ ներքին միջավայրը:Ցիտոպլազման կարծես հանքային աղերի[[աղ]]երի և տարբեր օրգանական նյութերի ջրային լուծույթ է:<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 44 </ref>

Ցիտոպլազման հայտնաբերել է Յա Պուրկինյեն [[1830]] թ.: §Ցիտոպլազմա¦ տերմինը առաջացել է [[հունարեն]] §ցիտոս¦-զետեղարան, բջիջ և §պլազմա¦-կերտված, ծեփած բառերից:<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 44 </ref>

Ցիտոպլազման անգույն, լույսի ճառագայթները ուժեղ բեկող սպիտակուցների և այլ օրգանական նյութերի կոլոիդային լուծույթ է և իր խտությամբ հիշեցնում է թանձր հեղուկ` իր մածուցիկությամբ մոտ գլիցերինին[[գլիցերին]]ին: Կազմված է մեմբրաններից և օրգանոիդներից[[օրգանոիդներ]]ից, որոնց միջակա տարածությունը լցված է ցիտոպլազմայի մատրիքսով` հիալոպլազմայով: Վերջինս որոշակի պայմաններում կարող է փոխակերպվել ավելի պինդ, կարծր վիճակի` հել և նորից վերափոխվել հեղուկի` զոլ:<ref> Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 108-110 </ref> <ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 20-21

* օրգանոիդների[[օրգանոիդներ]]ի միջև ստեղծում է ֆիզիկոքիմիական և ֆերմենտային[[ֆերմենտ]]ային կապեր:

* 75%-85% [[ջուր]]

* 10%-12% [[սպիտակուց]], [[ամինաթթու]]

* 4%-6% [[ածխաջրեր]]

* 2%-3% [[լիպիդներ]]

Հիալոպլազմայի կազմի մեջ նաև մտնում են տարբեր ներառուկներ` պահեստային սննդանյութեր, նյութափոխանակության արգասիքներ, մանրագույն սպիտակուցային[[սպիտակուց]]ային թելիկներ:<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 20-21</ref>

Ի տարբերություն էլեկտրոնային մանրադիտակի[[մանրադիտակ]]ի, սովորական լուսային մանրադիտակի[[մանրադիտակ]]ի տակ հնարավոր չէ տարբերել էկտոպլազման էնդոպլազմայից: Ցիտոպլազմայի հիմնական զանգվածն ունի մանրահատիկավոր կազմություն, և նրանում գտնվում են շատ բարակ թելիկներ` ֆիբրիլներ, որոնք ստեղծում են ցանցանման գոյացություններ: էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ երևում են թիթեղանման կառուցվածքներ կամ 30-40 մկմ հաստությամբ զույգերով դաասավորված թաղանթներ, որոնք առաջացնում են տափակ ճյուղավորված խողովակներ` ռետիկուլում: Դա էնդոպլազմային ցանցն է:<ref> Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 108-110 </ref>

Ցիտոպլազման արտաքինից սահմանազատված է բջջային մեմբրանով` պլազմոլեմայով, իսկ ներսից կորիզաթաղանթով: Բուսական բջիջներին հատուկ է նաև ներքին` բջջահյութը սահմանազատող մեմբրանը, որն առաջացնում է [[վակուոլ]]: Ցիտոպլազման ընդունակ է շարժման: Ցիտոպլազմայում կարող են կուտակվել տարբեր նյութեր:ԴրանխԴրանք կոչվում են [[ներառուկներ]], որոնք ցիտոպլազմայի ոչ մշտական կառուցվածքներ են: Ցիտոպլազման ունի որոշակի ռեակցիա, բջջիջների[[բջիջ]]ների մեծ մասում այն թույլ հիմնային է:<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 44 </ref>

* օրգանոիդների[[օրգանոիդ]]ների միջև ստեղծում է ֆիզիկոքիմիական և ֆերմենտային կապեր<ref> Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 20-21 </ref>