«Ֆրեդերիկ Ֆեյդի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ֆրեդերիկ Արման Ֆեյդի''' ([[ապրիլի 15]], [[1908]], [[Փարիզ]] - [[մայիսի 11]], [[1991]]), ֆրանսիացի հայագետ, [[Սուրբ Ղազար կղզի|Սուրբ Ղազարի]] ճեմարանի անդամ (1937), բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1973), Փարիզի ԱրևելյանԱրեւելյան լեզուների բարձրագույն ուսումնարանի պրոֆեսոր։

Միջնակարգ կրթությունն ստացել է Վերսալում։ 1931-33 թթ. սովորել է ԱրևելյանԱրեւելյան կենդանի լեզուների դպրոցում՝ աշակերտելով Ֆ.Ֆրեդերիկ ՄակչերինՄակլերին, Կաթոլիկական ինստիտուտում՝ Լ.Լուի Մարիեսին, Բարձրագույն ուսմանց դպրոցում՝ [[Անտուան Մեյե]]ին։ 1941 թվականին ավարտել է Սորբոնի համալսարանը։ 1930-ական թթ. [[ֆրանսերեն]] է դասավանդել [[Սևր|Սեւր]]ի ևեւ [[Վենետիկ]]ի [[Մխիթարյան միաբանություն|Մխիթարյան]] դպրոցներում։ 1935 թվականին արժանացել է Սուրբ Ղազարի Կաճառի անդամության աստիճանին։ 1941 թվականին-ին Ֆրեդերիկ Ֆեյդին ընդունվելավարտել է Սորբոնի համալսարանը Գիտականհետազոտություններիեւ ընդունվել՝ Գիտական հետազոտությունների ազգային կենտրոն, ուր նա շարունակել է իր հայագիտական հետազոտությունները և եւ 1948 թվականին հրապարակել «Հայերեն լեզվի ձեռնարկ. Արևմտահայերեն» գիրքը, զբաղվել է նաևնաեւ գիտահետազոտական աշխատանքով (հայոց լեզու, գրականություն, պատմություն)։ 1944 թվականին նա դարձել է Լեզվաբանների և Ասիական հետազոտությունների ընկերությունների անդամ։ 1949-77 թթ. եղել է Արևելյան կենդանիԱրեւելյան լեզուների դպրոցիու ևքաղաքակրթությունների [[Սորբոնիինստիտուտի համալսարան]]ի(նախկին արևելյանԱրեւելյան կենդանի լեզուների ու քաղաքակրթությունների ինստիտուտիդպրոց) հայագիտության ամբիոնի վարիչը։ Տիրապետել է գրական [[արևմտահայերեն|արեւմտահայերեն]]ին։ 1970-1980 թվականներինթթ. նա կատարել է ՍևրիՍեւրի Սամուել-Մուրադյան վարժարանի տնօրենի պարտականությունները։ 1973 թվականին պաշտպանել է բանասիրության ևեւ հասարակական գիտությունների գծով դոկտորական ավարտաճառ։

Ֆրեդերիկ Ֆեյդիի գիտական ժառանգությունը բաղկացած է վեց գրքից ևեւ շուրջ քառասուն հոդվածից։

1964 թվականին Փարիզում հրատարակվել է հայ ժողովրդական էպոսիէպոսի՝ «Սասունցի Դավթի» թարգմանությունը, որը նա կատարել է Հովսեփ Օրբելու համահավաք խմբագրությունից և եւ բազմաթիվ հղումներով լուսաբանել այդ ստեղծագործության հիմնական տարբերակները։

[[1935]] թվականին լույս է տեսել Ֆեյդիի «Հայոց լեզվի քերականություն, արևմտյան խոսվածք», իսկ 1948 թվականինթվականին՝ «Հայոց լեզվի ձեռնարկ (արդի արևմտահայերեն)» աշխատությունները։ Հետազոտություններ է կատարել [[Հայոց լեզու|հայոց լեզվի]] պատմության բնագավառում՝ «Դասական հայերենի բայական համակարգը» (1969), «Դասական հայերենի հոլովական համակարգը» (1976)։ 1986 թվականին հրատարակվելհրատարակել է «Քրիստոնեական Հայաստանի հմայիլները» աշխատությունը։

Ֆեյդին մի շարք աշխատություններում անդրադարձել է [[հայերենի բարբառներ]]ին, ըստ նրա հայոց լեզուն բարբառներ է ունեցել V դարից առաջ։ Մի շարք ուսումնասիրություններ է նվիրել նաևնաեւ ժամանակակից արևմտահայերենիարեւմտահայերենի խոնարհման ու հոլովման համակարգերին, ընդհանուր լեզվաբանական խնդիրներին ևեւ այլն։ Պատմաբանասիրական բնույթի ուսումնասիրություններից առավել կարևորկարեւոր են [[Փավստոս Բուզանդ]]ի «Պատմութիւն Հայոց»-ին նվիրված գործերը։ «Խոհեր ս. Մեսրոպի այբուբենի մասին...» (1964, 2-րդ վերամշկ. հրտ.՝ 1982) աշխատության մեջ Ֆեյդին [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ի գործունեությունը գնահատել է V դարի սկզբում [[Հայաստան]]ում տիրող քաղաքական կացության խոր վերլուծության հիման վրա։

Ֆեյդին նշանակալից ավանդ ունի հայ ժողովրդի բանահյուսության ևեւ գրականության ուսումնասիրման ասպարեզում («Հայ ժողովրդական դյուցազնավեպը», 1957)։ Նա անդրադարձել է նաև [[Հակոբ Պարոնյան]]ի ևեւ [[Երվանդ Օտյան]]ի երգիծանքի հարցերին, [[Դանիել Վարուժան]]ի, [[Արշակ Չոպանյան]]ի գրական գործունեությանը։ Ֆրանսերեն է թարգմանել «[[Սասնա ծռեր|Սասունցի Դավիթ]]» էպոսի համահավաք բնագիրը (1964), Երվանդ Օտյանի «Ընկեր Բ. Փանջունի» երգիծավեպի առաջին գիրքը («ԻԱռաքելութիւն մը ի Ծապլվար», 1961), կազմել է քրիստոնեական Հայաստանի հմայիլների ժողովածու։։ Գրել է հայագիտական բազմաթիվ հոդվածներ, թղթակցել «ԲազմավեպԲազմավէպ», «ՀանդեսՀանդէս ամսօրյաամսօրեայ», «ԶվարթնոցԶուարթնոց», ինչպես նաևնաեւ եվրոպական լեզուներով հրատարակվող գիտական պարբերականների։ Բազմիցս այցելել է Հայաստան։

* Հեթում պատմիչ, հեղինալհեղինակ «Ծաղիկ պատմութեանց» ԱրևելյանԱրեւելեան Աշխարհի» գրքին, «Անահիտ», Փարիզ, 1939

* ՖրանսերենիցԺան-Պիեռ թարգմանել է Ա. ԲոզոյանըՄահե, «Հարգանքի տուրք Ֆրեդերիկ Ֆեյդիի (1908-1991) հիշատակին» (ՀԳԱ արտասահմանյան անդամ Ժան Պիեռ Մահե(Փարիզ)), պատմաբանասիրականՊատմաբանասիրական հանդես, №1, 1991, էջ 79-84