«Էրիթրոցիտներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Էրիթրոցիտներ''', արյան կարմիր բջիջներն, որոնց գլխավոր ‎ֆունկցիան թթվածնի և [[ածխաթթու գազ]]ի փոխադրումն է։է: Էրիթրոցիտներն իրենց թաղանթի վրա փոխադրում են նաև կրեատոր [[մակրոմոլեկուլներ]], [[հորմոն]]ներ, [[ամինաթթուներ]], [[նուկլեոտիդ]]ներ և այլն։այլն: Էրիթրոցիտենրի գլխավոր ֆունկցիաներից մեկը արյան [[Արյան բուֆերային համակարգ|թթվահիմնային հավասարակշռության]] պահպանումն է, որին իրականացվում է նրանցում պարունակվող [[հեմոգլոբին]]<nowiki/>ով։ով: Էրիթրոցիտների քանակությունը հասուն տղամարդում մոտ 4, 5-5 միլիոն է 1 մմ³-ում, իսկ հասուն կանանց մոտ՝ 3, 8-4, 5 մլն՝միլիոն՝ 1 մմ³-ում։ում:

Էրիթրոցիտները (''erythrocytus'') մարդու և կաթնասունների (բացառությամբ՝ ուղտերի, լամաների) մոտ կորիզազուրկ են, որոնք օնտո- և ֆիլոգենեզի ընթացքում կորցրել են նաև օրգանոիդների մեծամասնությունը։մեծամասնությունը:

Էրիթրոցիտները տեղափոխում են նաև ամինաթթուներ, հակամարմիններ, թույներ, դեղանյութեր՝ կլանելով և պահելով դրանք բջջաթաղանթի մակերևույթի վրա։վրա:

Թաղանթը պարունակում է [[սիալաթթու]], որն ապահովում է թաղանթի բացասական լիցքավորումը և արյան կախույթային վիճակը։վիճակը: Էրիթրոցիտները մասնակցում են նաև արյան մակարդմանը, պայմանավորում են [[Արյան խումբ|արյան խմբային]] պատկանելիությունը։պատկանելիությունը:

Մարդու և կաթնասունների էրիթրոցիտները արյան հոսքում ունեն երկգոգավոր սկավառակների տեսք և կոչվում են դիսկոցիտներ։դիսկոցիտներ: Նման ձևի շնորհիվ ձեռք են բերում ճկունություն և կարողանում են անցնել տրամագծով մոտ 2 անգամ փոքր [[մազանոթ]]ներով։ներով: Սկանավորող էլեկտրոնային մանրադիտակով հայտնաբերվել են նաև էրիթրոցիտների այլ ձևեր՝ պլանոցիտներ (տափակ մակերևույթով), գմբեթաձև, թամբաձև, երկփոսային, սֆերոցիտներ (գնդաձև) էխինոցիտներ (փշաձև)։: Վերջին երկուսը վերաբերում են էրիթրոցիտների ծերացող ձևերին։ձևերին: Դիսկոցիտները կազմում են էրիթրոցիտների 80%-ը։ը: Դիսկոցիտի դեֆորմացիան էխինոցիտի նկատվում է ԱԵՖ-ի քանակության պակասելու դեպքում։դեպքում:

Էրիթրոցիտների բջջաթաղանթի արտաքին մակերևույթի վրա կան [[ֆոսֆոլիպիդ]]ներ, [[սիալաթթու]], [[հակածին]]ներ, [[պրոտեին]]ներ, իսկ ներքին մակերևույթի վրա՝ գլիկոլիտիկ [[ֆերմենտ]]ներ, [[գլիկոպրոտեին]]ներ, [[նատրիում]], [[կալիում]], [[ԱԵՖ]]-եր, հեմոգլոբին։հեմոգլոբին: Էրիթրոցիտի ներքին պարունակությունը էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ երևում է որպես էլեկտրոնախիտ, պարունակում է 4-5 նմ չափեր ունեցող հեմոգլոբինի հատիկներ։հատիկներ: Էրիթրոցիտներում պարունակվում է մոտ 60% ջուր և մոտ 40% չոր նյութ։նյութ: Չոր նյութի 95%-ը կազմում է [[հեմոգլոբին]]ը։ը:

Մարդու էրիթրոցիտներ տրամագիծը 7,1-7,9 մկմ է, հաստությունը եզրային գոտում՝ 1,9-2,5 մկմ, կենտրոնում՝ 1 մկմ։մկմ: Նորմալ արյան մեջ այս չափերն ունեն էրիթրոցիտների մոտ 75%-ը (նորմոցիտներ, normocytus), ավելի մեծ չափեր (8,0 մկմ-ից ավելի)` 12,5%-ը (մակրոցիտներ, macrocytus), մնացած էրիթրոցիտների քանակը կարող է լինել 6 մկմ-ից պակաս (միկրոցիտներ, microcytus)։: Մեկ էրիթրոցիտի մակերեսը կազմում է մոտ 125 մկմ², ծավալը՝ 90 մկմ³։: Եթե մարդու արյան միջին ծավալը 5,5 լիտր է, ապա արյան բոլոր էրիթրոցիտների ընդհանուր մակերեսը կկազմի 3500-3700 մ²։:

Էրիթրոցիտներում էներգիայի փոխանակության հիմնական ուղին գլիկոլիզն է, որի ընթացքում կատարվում է ԱԵՖ-ի և ՆԱԴH2-ի առաջացում։առաջացում: Գլիկոլիզի էներգիան ապահովում է կատիոնների ակտիվ տեղաշարժը բջջաթաղանթի միջով, նատրիումի և կալիումի իոնների օպտիմալ հարաբերակցությունը պլազմայում և էրիթրոցիտներում։էրիթրոցիտներում: ՆԱԴH2-ն ապահովում է [[հեմոգլոբին]]ի ակտիվ ֆունկցիոնալ վիճակը, կանխելով նրա [[օքսիդացում]]ը և վերածումը [[մեթհեմոգլոբին]]ի։ի: [[Երկաթ]]ի առկայությունը [[հեմոգլոբին]]ում ապահովում է թարմ արյան էրիթրոցիտների դեղին գունավորումը, իսկ էրիթրոցիտների մեծ քանակությունը [[արյուն|արյանը]] տալիս է կարմիր գույն։գույն:

Արյան պատրաստուկների ներկման ժամանակ հասուն էրիթրոցիտները ցուցաբերում են օքսիֆիլիա։օքսիֆիլիա: Հասուն ձևերի հետ մեկտեղ նորմալ արյան մեջ պարունակվում են 1-5% էրիթրոցիտներ, որոնք աղքատ են հեմոգլոբինից։հեմոգլոբինից: Դրանք պոլիքրոմատոֆիլ են, այսինքն՝ ներկվում են թթվային և հիմնային ներկանյութերով։ներկանյութերով: Ադամանդային կրեզիլային կապույտով սուպրավիտալ ներկման ժամանակ դրանց ցիտոպլազմայում հայտաբերվում են հատիկացանցային կառույցներ, այդ պատճառով երիտասարդ ձևերը կոչվում են ռետիկուլոցիտներ։ռետիկուլոցիտներ:

Էրիթրոցիտներն ապրում են մոտավորապես 120 օր։օր: Օրգանիզմում օրական քայքայվում են մոտ 200 միլիոն էրիթրոցիտներ։էրիթրոցիտներ: Էրիթրոցիտների ծերացման ժամանակ նկատվում է մի շարք ֆերմենտների, մասնավորապես՝ հեքսոկինազայի, գլիկոզո-6-ֆոսֆոդեհիդրոգենազայի ակտիվության անկում, ինչը բերում է գլիկոլիզի և պենտոզային ցիկլի ռեակցիաների ակտիվության և ինտենսիվության նվազմանը։նվազմանը: Նվազում է նաև սիալաթթվի, ԱԵՖ-ի և լիպիդների քանակը, որի հետևանքով մեծանում է զգայնությունը օսմոսային լուծման նկատմամբ։նկատմամբ:

Ծեր էրիթրոցիտները կորցնում են ճկունությունը, որի հետևանքով ենթարկվում են [[հեմոլիզ]]ի։ի: Տարբերում են էրիթրոցիտների ֆիզիոլոգիական և ախտաբանական հեմոլիզներ։հեմոլիզներ: Ֆիզիոլոգիական հեմոլիզը կատարվում է [[լյարդ]]ի կուպֆերյան բջիջներում, փայծաղում և արյունատար անոթների ներսում։ներսում:

[[Նորածին]]ների մոտ նրանց քանակը հասնում է 7,5 մլնմիլիոն-ի, ինչը կապված է երեխայի թթվածնային պակասի հետ, հատկապես ծնվելու պահին։պահին: Թթվածնի մատակարարման պորտալարային ձևից թոքային շնչառության անցնելիս երեխայի էրիթրոցիտների քանակն աստիճանաբար կանոնավորվում է։է: Մեծ քանակությամբ էրիթրոցիտների քայքայումը պատճառ է դառնում [[հեմոգլոբին]]ի վերածմանը [[բիլիռուբին]] գունակի, որն էլ դեղնացնում է երեխայի մաշկը։մաշկը: Մեկ շաբաթական երեխայի 1մմ3-ում մոտ 1 միլիոնով այն պակասում է, վեց ամսականում հասնում է 4,5 մլնմիլիոն-ի։ի: Նորածնի արյան մեջ սկզբնական շրջանում հայտնաբերվում են մեծ քանակությամբ կորիզավոր էրիթրոցիտներ։էրիթրոցիտներ: Ծնվելուց մեկ օր անց նման էրիթրոցիտների թիվը 1մմ3-ում հասնում է 600-ի։ի: Մեկ շաբաթականների մոտ 160-ի, 30-40 օրական երեխաների մոտ սրանք արդեն գրեթե չեն հանդիպում։հանդիպում: Էրիթրոցիտների քանակի ավելացումը ([[էրիթրոցիտոզ]]) կարող է լինել ցածր մթնոլորտային ճնշման պայմաններում, ‎ֆիզիկական աշխատանքի ժամանակ, հղիության ընթացքում, քաղցած ժամանակ։ժամանակ:

*Մարդու ֆիզիոլոգիայի հիմունքներ։հիմունքներ: Դասագիրք բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների համար։համար: Դ.Ն.Խուդավերդյանի և Վ.Բ.Ֆանարջյանի խմբագրությամբ։խմբագրությամբ: Երևան, 1998։1998: