«Ուրֆայի հերոսամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ուրֆայի հերոսամարտ''', [[Ուրֆա]]յի հայերի ինքնապաշտպանական մարտերը [[1915]]-ի սեպտեմբեր-հոկտեմբերին։հոկտեմբերին:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Ուրֆայում բնակվում էր շուրջ 35 հազար հայ։հայ: 1915 թվականի ամռան կեսին քաղաք են ժամանել «Թեշքիլաթ-ը մահսուսեի» անդամներ, [[երիտթուրքեր]] Ահմեդ և Խալիլ բեյերը՝ կազմակերպելու Ուրֆայի հայության աքսորը։աքսորը: Ձերբակալելով քաղաքի երևելիներին՝ բնակիչներից պահանջել են 48 ժամում հանձնել իրենց մոտ եղած զենքը։զենքը: [[Օգոստոսի 19]]-ին իշխանությունների սադրանքով մուսուլմանական ամբոխը դաժանորեն կոտորել է հայերին (զոհվել է 300-400 մարդ)։: Այս իրադարձությունները վկայում են, որ պատրաստվում էր դաժան հաշվեհարդար հայերի նկատմամբ։նկատմամբ: Ուրֆահայերը վճռել են դիմել ինքնապաշտհանության, այն ղեկավարելու համար ստեղծվել է զինվորական խորհուրդ, կազմում՝ [[Մկրտիչ Յոթնեղբայրյան]], Հարություն Ռասթկելենյան, Հարություն Իմիրզյան, Լևոն Էղբերլերյան, Արմենակ Աթարյան և Խորեն Քյուփելյան։Քյուփելյան: Կազմակերպվել է նաև պարենամթերքի հայթայթման և բաշխման ծառայություն, զենքի և զինամթերքի պատրաստման և վերանորոգման արհեստանոց, բուժօգնություն։բուժօգնություն: Ինքնապաշտպանների թիվը, ըստ մեկ աղբյուրի, կազմել է 800, իսկ ըստ մեկ այլ աղբյուրի՝ 2000 մարդ, հիմնականում՝ պատանիներ և աղջիկներ։աղջիկներ:

Հայերի թաղամասը, որն ուներ բարձր դիրք, ծածկվել է բարիկադներով և ամրություններով, բաժանվել 6 պաշտպանական շրջանների՝ 32 դիրքերով, փակվել են թաղամաս տանող 12 փողոցների մուտքերը։մուտքերը: Հոկտեմբերի 1-ին հակառակորդը անցել է հարձակման։հարձակման: Կատաղի կռվից հետո թշնամին, տալով 300 սպանված, նահանջել է։է: Հաջորդ հարձակումը տեղի է ունեցել հոկտեմբերի 2-ի լույս 3-ի գիշերը։գիշերը: Զգալով, որ հնարավոր չէ դիմագրավել հակառակորդի գերազանց ուժերին, զինվորական խորհուրդը վճռել է կեղծ նահանջ կատարել, թույլ տալ հարձակվողներին մտնել թաղամաս, ապա հարձակվել թիկունքից և ոչնչացնել նրանց։նրանց: Մուսուլմանական խաժամուժը, տեսնելով, որ հայերը լքել են դիրքերը, ներխուժել է թաղամաս և սկսել թալանը։թալանը: Օգտվելով հակառակորդի անհոգությունից՝ հայ ինքնապաշտպանները հարձակման են անցել և ոչնչացրել մոտ 1200 թուրքի։թուրքի: Հոկտեմբերի 6-ին [[Հալեպ]]ից Ուրֆա է բերվել մոտ 11 հազար զինվոր՝ թնդանոթներով և գնդացիրներով, թուրք, շտաբի պետը գերմանական սպա էր։էր: Սկզբում բոլոր գրոհները ինքնապաշտպանները հերոսաբար հետ են մղել, սակայն հակառակորդը, շնորհիվ հրետանու, աստիճանաբար իր ձեռքն է վերցրել նախաձեռնությունը։նախաձեռնությունը: Հերոսամարտի վերջում հայկական թաղամասի 2300 տնից միայն 50 էր կանգուն մնացել։մնացել: Թուրքական հրամանատարությունն անընդհատ ուժեղացրել է ճնշումը հայկական դիրքերի վրա, պաշարման օղակը սեղմվել է աստիճանաբար։աստիճանաբար: Հրետանին քարուքանդ էր արել հայկական բոլոր ամրությունները, և զինվորական խորհուրդը հրամայել է ամրանալ ամերիկյան բարեգործական հաստատություններում, մայր եկեղեցում և դիմագրավելու հարմար շինություններում։շինություններում: Ի վերջո [[թուրքեր]]ին հաջողվել է հոկտեմբերի 23-ին ճնշել ընդդիմության հիմնական կետերը, սակայն ինքնապաշտպանները անձնվիրաբար կռվել են մինչև նոյեմբերի կեսը, բազմաթիվ հայեր, այդ թվում՝ Մ. Յոթնեղբայրյանը, թշնամու ձեռքը չընկնելու համար ինքնասպանություն են գործել։գործել: Մոտ 15 հազար կին և երեխա աքսորվել են։են: Միայն Հալեպում սովից և վարակիչ հիվանդություններից օրական մահացել են 150-200 տարագիր հայեր։հայեր:

Ինքնապաշտպանական մարտերի ընթացքում թուրքերի կորուստները, ըստ գերմանակն աղբյուրի, կազմել են 50 սպանված և 120-130 վիրավոր, ըստ Ջ. Բրայսի՝ 7 սպա և 400 զինվոր սպանված, ըստ թուրքական աղբյուրի՝ 20 սպանված և 50 վիրավոր, անգլ. հրամանատարությանը ներկայացված տվյալներով՝ 3000 սպանված, իսկ հերոսամարտի մասնակից Օ. Թիթոյանի տվյալով՝ 2000 սպանված։սպանված:

Ուրֆայի հերոսական պաշտպաններին բարձր են գնահատել ժամանակակիցները։ժամանակակիցները: [[Ֆրիտյոֆ Նանսեն]]ը գրել է. որ Ուրֆայի հայերը զոհվեցին բազում անգամ թվով գերազանց թշնամու դեմ կատաղի պայքարից հետո, իսկ Անրի Բարբին գրել է.«... Ուրֆայում հայերը մի իսկական կռվի մեջ մտան թուրք ջարդարարների դեմ և տեղի տվեցին միայն կառավարության կողմից ուղարկված զորքերի բազմաքանակությանը»։:

{{քաղվածք|Ինչ կլիներ մեր վիճակը, եթե այս ծանր օրերին, մի քանի Ուրֆաներ մեր դեմ այսպես ծառանային։ծառանային:|Ֆահրի փաշա}}

Ուրֆայի 24-օրյա հերոսական ինքնապաշտպանությունը հայ ժողովրդի ազգ-ազատագրական պայքարի պատմության փառավոր էջերից է։է:

* Սահակյան Ա, Դյուցազնական Ուրֆան և իր հայորդիները, Բեյրութ, 1954։1954:

* Որբերյան Զ., Ուրֆայի վերջին օրերը 1915-ին (դյուցազներգություն), Բեյրութ, 1961։1961: