«Միխայիլ Վրուբել»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: լ: → լ։ (7)
Տող 18.
| ազԴևլ է=
}}
'''Միխայիլ Ալեքսանդրովիչ Վրուբել''' ({{lang-ru|Михаи́л Алекса́ндрович Вру́бель}}, {{ԱԾ}}), [[19–րդ դար|19]]-[[20-րդ դար]]երի նկարիչ, ով ստեղծագործում էր կերպարվեստի գրեթե բոլոր ձևերում և ժանրերում՝ [[գեղանկարչություն]], [[գծանկարչություն]], [[դեկորատիվ քանդակագործություն]] և [[թատերական արվեստ]]: [[1896]] թվականից ամուսնացած էր հայտնի երգչուհի Նադեժդա Զաբելայի հետ, ում դիմանկարները բազմաթիվ անգամ է պատկերել:պատկերել։
 
== Կենսագրություն ==
Սովորել է Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում ([[1880]]—[[1884]] թվականներին), Պ․Պ․ Չիստյակովի մոտ, որտեղ Վրուբելի ստեղծագործական որոնումները գեղարվեստի Ակադեմիայի և արվեստի քննադատների կողմից աջակցություն չէին ստանում, սակայն նրա մշտական պատվիրատուն էր դարձել [[Սավվա Մամոնտով]]ը: Վրուբելին հարազատ էին դարձրել նկարիչները և քննադատները, ովքեր ավելի ուշ միացել էին «Արվեստի աշխարհ» ամսագրի շուրջը, նրա աշխատանքները սկսում են անընդհատ ցուցադրել աշխարհի արվեստագետների և դյագիլևյան ռետրոսպեկտիվների (հետադարձ) ցուցահանդեսներում, և 20-րդ դարի սկզբին Վրուբելի գեղանկարչությունը դարձել էր ռուսական մոդեռնի բնական մասը:մասը։ Վրուբելը բազմիցս եղել է [[Իտալիա]]յում և [[Ֆրանսիա]]յում, այցելել [[Գերմանիա]], [[Հունաստան]], [[Շվեյցարիա]]։
 
== Ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիր ==
 
Հետևելով Ա․ Ա․ Իվանովի և Ն․ Ն․ Գեի ավանդույթին՝ Վրուբելը իր ստեղծագործությունում արծարծել է կեցության, բարու և չարի, աշխարհում մարդու տեղի մասին բարոյա-փիլիսոփայական․ հարցեր։ Սակայն 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի ռուս, գեղարվեստական մշակույթի բարդ ու հակասական զարգացման պայմաններում այդ հարցերը լուծելու ձգտումը իր դարաշրջանի հասարակական պայքարից մի կողմ կանգնած Վրուբելը հանգեցրել են սոսկ մարդու հոգևոր կյանքում ելք գտնելու տանջալի որոնումների։ Սա Վրուբելի ստեղծագործությանը հաղորդել է սուբյեկտիվ, անհատապաշտական, երբեմն նաև միստիկ հիվանդագին գծեր։ Վրուբել դիմել է միջնադարյան և Վերածննդի ռոմանտիկ թեմաների, անտիկ դիցաբանությանն ու ռուսական հեքիաթին, նրա ստեղծագործություններում սակավ չեն նաև ռուս, վաղ սիմվոլիզմի պոեզիային բնորոշ առեղծվածային տարրերն ու խորհրդավորությունը։ Գեղարվեստական ստեղծագործության բազմակողմանիությունը որպես արվեստը կյանքին կապելու երազանքի արտահայտություն, բարձր մոնումենտալ ոճի և ազգային ձևի որոնումները, բարդացված ռիթմերով զարդանախշային լուծումների նկատմամբ հակումը Վրուբելի աշխատանքներին հաղորդել են «մոդեռն» ոճին բնորոշ գծեր, որն առանձնապես հաաուկ է նրա մի քանի պաննոներին։ Սակայն Վրուբելի ստեղծագործությունը անհամեմատ լայն է և՛ սիմվոլիզմից, և՛ «մոդեռն» ոճից։ Աշխարհի բարդ պատկերն ստեղծելու ձգտումը Վրուբելին հանգեցրել է իր գործերում մարդկային զգացումների աշխարհի և բնության աշխարհի օրգանական միահյուսմանը («Պան», [[1899]] թվական, «Եղրևանի», [[1900]] թվական, երկուսն էլ՝ Տրետյակովյան պատկերասրահում)։ [[1884]]—[[1889]] թվականներին Վրուբել ապրել է Կիևում, ուր ստեղծել է սրբապատկերներ և մի շարք որմնանկարներ Կիրիլովյան եկեղեցում։ «Նկարչության ոլորտում հայտնիության համար» [[1905]] թվականի [[նոյեմբերի 28]]-ին նրան շնորհվեց գեղանկարչության ակադեմիկոսի կոչում՝ նրա գեղանկարչական գործունեության ավարտի պահին:պահին։
[[Պատկեր:Vrubel Self Portrait 1885.jpg|250px|մինի|ձախից|Միխայիլ Վրուբել]]
Կտրուկ, բեկվող գիծը, մի քանի պլանների համադրումը առարկայի պատկերում, ծավալի մասնատումը բազմաթիվ փոխկապակցված, փոխհատվող նիստերի ու հարթությունների, լայն խճանկարչական գունաբիծը, վիտրաժ հիշեցնող վառվող գույների հուզական զուգորդումը Վրուբելի ստեղծագործության մեջ դարձել են աշխարհի տագնապալի և դրամատիկական այն ընկալման արտահայտչամիջոցները, որը շատ բանով պայմանավորում է նրա ստեղծագործության յուրօրինակությունը։ [[1899]] թվականի վերջին, փոխադրվելով [[Մոսկվա]], Վրուբել ընդգրկվել է Աբրամցեոյի գեղարվեստական խմբակում։ Այդ տարիներին Վրուբել ստեղծել է պաննոներ և հաստոցային գործեր («[[Վենետիկ]]», [[1893]] թվական, Ռուսական թանգարան, «[[Իսպանիա]]», մոտ [[1894]] թվական և «Գուշակուհի», [[1895]] թվական, երկուսն էլ՝ Տրետյակովյան պատկերասրահում), մասնակցել է ներկայացումների ձեավորման (հիմնականում Ս․ Ի․ Մամոնտովի մասնավոր ռուսական օպերայում, Մոսկվա), ստեղծել մայոլիկայից քանդակների էսքիզներ («Եգիպտուհի» են, [[1899]]—[[1900]] թվականներին, Տրետյակովյան պատկերասրահ), հանդես եկել որպես ճարտարապետ (Ս․ Ի․ Մամոնտովի տան ճակատի նախագիծ, [[1891]] թվական) են։ Այդ նույն տարիներին Վրուբել աշխատել է Մ․ Յու․ Լերմոնտովի գործերի պատկերազարդման վրա։ Վրուբելի ստեղծագործության գլխավոր թեման մոսկովյան շրջանում դարձել է Դեի թեման։ «Դե»-ում (1890, Տրետյակովյան պատկերասրահ) և Մ․ Յու․ Լերմոնտովի նույնանուն պոեմի պատկերազարդումներում (ջրաներկ, ճերմակ, 1890—91, Տրետյակովյան պատկերասրահ, Ռուս, թանգարան և այլ հավաքածուներ) Վրուբելը սիմվոլիկ ձեով արծարծել է բարու և չարի հավերժական հարցերը, ստեղծել կենցաղայինն ու իրականության անարդարությունը չընդունող, իր մենակությունը ողբերգականորեն զգացող հերոսական անհատի, ըմբոստի՝ յուրօրինակ կերպով հասկացած իր իդեալը։ Սոցիալ․ ծանր հակասությունների և հասարակական աններդաշնակությունների դարաշրջանը, նախահեղափոխական ժամանակաշրջանի խռովարարական տրամադրությունները իրենց ազդեցությունն են գործել Դեի թեմայի վրա Վրուբելի աշխատանքի ժամանակ, որն ավարտել է «Դևը գահավիժած» նկարով ([[1902]] թվական, Տրետյակովյան պատկերասրահ)․ բեկված ձեերի անսովորությունը ընդգծում է Դևի կործանումը, դատապարտվածությունը, ինչպես և արտացոլում նկարչի վիթխարի ներքին լարվածությունը, հիրավի ողբերգական ուժի տեր հերոսի նրա տենդագին որոնումները։ Վ․ ստեղծել է մի շարք դիմանկարներ, որոնք աչքի են ընկնում կերպարի փիլ․ խորությամբ, բնորդի մեջ անսովորն ընդգծելու ձգտումով («Ս․ Ի․ Մամոնտով», 1897, «Կ․ Դ․ Արցիբուշե», [[1897]] թվական, «Ն․ Ի․ Զաբելա-Վրուբել», [[1898]] թվական, բոլորը՝ Տրետյակովյան պատկերասրահում, «Որդու դիմանկարը», ջրաներկ, ճերմակ, մատիտ, 1902, Ռուս, թանգարան)։ 1900-ական թվականներին Վրուբելի ստեղծագործությունը ձեռք է բերել ողբերգական խոստովանության բնույթ, նրանում աճել են հիվանդագին ընկճվածության գծերը (1902 թվականից Վրուբելը տառապել է ծանր հոգեկան հիվանդությամբ և [[1906]] թվականին՝ կուրացել)։ Վրուբելի այդ տարիների լավագույն աշխատանքներն են գրաֆիկական դիմանկարները («Վ․ Յա․ Բրյուսով», ածուխ, սանգինա, կավիճ, 1906 թվական, Տրետյակովյան պատկերասրահ և այլն)։ Ոգեշնչվածությունը բնորոշ է նաև Վրուբելի համեմատաբար ոչ բազմաթիվ բնանկարներին, նատյուրմորտներին։ Վրուբելի մի շարք աշխատանքներ գտնվում են Հայաստանի պետական պատկերասրահում (այդ թվում՝ Հ․ Շամշինյանի դիմանկարը, [[1883]] թվական, տուշ, գրիչ) և Արամ Աբրահամյանի հավաքածուում ([[Երևան]])։
 
== Վրուբելի մասին ==
[[Նինա Դմիտրիևա]]ն Վրուբելի ստեղծագործական կենսագրությունը համեմատում էր երեք գործողությամբ նախաբանով և վերջաբանով դրամայի հետ, ընդ որում նոր փուլին անցումը ամեն անգամ կատարվում էր կտրուկ և անսպասելի:անսպասելի։ «Նախաբան» ասելով հասկանում են ուսումնառության վաղ տարիները և իր դերի ընտրությունը:ընտրությունը։ Առաջին գործողություն՝ 1880-ական թվականներ, [[Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիա|գեղարվեստի ակադեմիայում]] ուսումնառությունը և [[Կիև]] տեղափոխությունը, բյուզանդական արվեստով և եկեղեցական գեղանկարչությամբ զբաղվելը:զբաղվելը։ Երկրորդ գործողություն՝ 1903-1906 թվականներ, որոնք կապված են հոգեկան հիվանդության հետ, որն աստիճանաբար սրում էր գեղանկարչի ֆիզիկական և ինտելեկտուալ ուժերը:ուժերը։ Վերջին չորս տարիները՝ կորցնելով տեսողությունը, Վրուբելն արդեն ապրում էր միայն ֆիզիկապես{{sfn|Дмитриева|1990|էջ=20}}:
 
== Ծանոթագրություններ ==