«Իրավական համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
map swap |
|||
Տող 1.
[[Պատկեր:Map of the Legal systems of the world (en).png|մինի|300px|Աշխարհի իրավական ընտանիքները]]
'''Իրավական ընտանիքը''' (իրավական համակարգը լայն իմաստով) ազգային իրավական համակարգերի ամբողջություն, որոնց միավորում է իրավունքի աղբյուրների, հիմնական եզրերի, իրավահամակարգի կառուցվածքի և իրավունքի պատմական ձևավորման ընդհանրությունը։ Ժամանակակից երկրների իրավական համակարգերը հիմնականում երեք իրավական ընտանիքների են պատկանում. [[Հռոմագերմանական իրավական համակարգ|հռոմագերմանական]] (կամ ''մայրցամաքային''), [[Անգլասաքսոնյան իրավական համակարգ|անգլասաքսոնյան]] (կամ ''անգլաամերիկյան'', կամ էլ ''ընդհանուր իրավունքի ընտանիք'') և կրոնական, ինչպես նաև կարելի է հանդիպել խառը իրավահական համակարգով երկրներ։ Ամեն դեպքում յուրաքանչյուր երկրի իրավական համակարգը ունի զարգացման իր յուրահատուկ ուղին և իրավունքի սեփական անկրկրնելի տարբերակը։
Այսօր աշխարհում առկա ավելի քան 195 պետություններ օգտագործում են իրավունքը, որպես հասարակական կյանքի կարգավորման միջոց: Յուրաքանչյուր պետություն ունի իր ինքնուրույն իրավական համակարգը, սակայն այդ պետությունների իրավական համակարգերն ունեն որոշակի ընդհանրություններ և տարբերություններ: Այդ ընդհանրություններում որոշիչը իրավունքի աղբյուրն է, որի հիման վրա էլ աշխարհի իրավական համակարգը կարելի է ենթարկել դասակարգման, որոնք իրավագիտության մեջ ստացել են '''իրավական ընտանիք''' անվանումը: Իրավունքի աղբյուրի հիման վրա առանձնացնելով իրավական ընտանիքները` անշուշտ պետք է հաշվի առնել նաև
1. իրավունքի սկզբունքները,
2. իրավունքի կառուցվածքը,
3. իրավական մշակույթը,
4. իրավական սովորույթները և այլն:
'''Իրավական
ընտանիքների տեսակները'''
Այս կապակցությամբ անդրադառնանք հեղինակներից մի քանիսի տեսակետներին: XX դարի 60-ական թվ. Ֆրանսիացի գիտնական Ռենե Դավիդը տվեց իրավական ընտանիքի հետևյալ դասակարգումը: Ըստ նրա գոյություն ունեին երկու տիպի իրավական ընտանիքներ: Առաջին տիպը, որը նա անվանում էր '''հիմնական''', իր մեջ ներառում էր
- Ռոմանո - գերմանական
- Անգլո - սաքսոնական
- Սոցիալիստական
Իսկ երկրորդ խմբի մեջ, որը կոչվում էր '''լրացուցիչ իրավական ընտանիք''', մտնում էին
- '''Կրոնական, այսինքն իսլամական'''
- Ավանդական, այսինքն սովորութային իրավական ընտանիքներ
Խորհրդային իշխանության փլուզումից հետո սոցիալիստական իրավական ընտանիքը որպես այդպիսին գրեթե վերացավ (Կուբա և Հյուսիսային Կորեա):
Գոյություն ունի իրավական ընտանիքների դասակարգման մեկ այլ մոտեցում: Ըստ գերմանացի գիտնականներ Կ. Ցվայգերտի և Խ. Կետցի, ովքեր առանձնացնում են ութ իրավունքի ընտանիքներ.
- Ռոմանական
- Գերմանական
- Սկանդինավյան
- Անգլո - ամերիկյան
- Սոցիալիստական
- Իսլամական
- Ինդուսական
- Հեռավոր արևելյան
Մեկ այլ դասակարգման համաձայն առանձնացվում է իրավական ընտանիքների երեք խումբ, որտեղ ընդգրկված են 13 իրավական ընտանիքներ:
''Առաջին խմբի մեջ մտնում են.''
-Ռոմանական
-Գերմանական
-Սկանդինավյան
-Անգլիական
-Ամերիկյան
-Ռուսական
-Սոցիալիստական
''Երկրորդ խմբի մեջ մտնում են.''
- Հարավ - արևելյան
- Աֆրիկյան
''Երրորդ խմբի մեջ մտնում են.''
- Մուսուլմանական
- Հրեական
- Եկեղեցական
- Ինդուսական
Սակայն հիմք կվերցնենք և կանդրադառնանք հետևյալ իրավական ընտանիքներին.
- Ռոմանո- գերմանական
- Անգլո - սաքսոնական
- Կրոնական (արաբական, մուսուլմանական)
- Աֆրիկյան (սովորութային իրավական ընտանիք)
Այս է ներկայիս ժամանակակից աշխարհի իրավական ընտանիքների հիմնական դասակարգումը:
== Տես նաև ==
| |||