«Մշո ճառընտիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

|հեղինակ = [[Վարդան Կարնեցի]]

'''«Մշո ճառընտիր»''' կամ '''«Տօնական»''', հայերեն ամենամեծ մագաղաթյա[[մագաղաթ]]յա [[ձեռագիր]]ը, գրվել և ծաղկվել է [[1200]] - [[1202]]-ին, [[Երզնկա]]յի Ավագ վանքում, [[Բաբերդ]]ի տանուտեր Աստվածատուրի պատվերով։ Գրիչ՝ Վարդան Կարնեցի, ծաղկող՝ Ստեփանոս, որին օգնել է նաև գրիչը։ Ձեռագիրն այժմ ունի 601 մագաղաթյա թերթ (55, 3X70, 5 սմ), յուրաքանչյուրը պատրաստված է մի երնջի կամ արջառի կաշվից։ Բաժանված է երկու մասի, կազմ չունի, քաշը 28 [[Կիլոգրամ|կգ]] է։ Ձեռագիրը ճառերի, վարքերի, վկայաբանությունների, պատմական քաղվածքների և ներբողների ժողովածու է, որոնք դասավորված են ըստ տարվա տոների, որից էլ՝ ժողովածուի «Տօնական» անունը։ Ձեռագիրը ճոխ զարդարված է լուսանցազարդերով, գլխազարդերով և զարդագրերով։ Պահպանվել են տերունական երկու նկարներ, մի էջում «Ծնունդը»՝ կից նկարներով և մի այլ թերթի 1/3-ում՝մեկ երրորդում՝ «Մուտքը»։ Վառ և ինքնատիպ են գլխազարդերը, որոնք շքեղ գորգեր են հիշեցնում. երկրաչափական, բուսական և կենդանական մոտիվներով լուսանցազարդերը զարդարում են ամեն մի միավորի սկիզբ։

Ձեռագիրը սկզբում ունեցել է 660 թերթ, 17 թերթ պահվում է Վենետիկում[[Վենետիկ]]ում, 1 թերթ՝ Վիեննայում[[Վիեննա]]յում, իսկ [[1977-ին]] Երևանիթվականին [[Երևան]]ի [[Մեսրոպ ՄաշտոցիՄաշտոց]]ի անվան Մատենադարանը[[Մատենադարան]]ը Մոսկվայի[[Մոսկվա]]յի Լենինի[[Լենին]]ի անվան գրադարանից ստացել է 2 թերթ, որոնք անջատվել էին 1918-ին։

«Մշո ճառընտիրը» [[1202-ին]] թվականին հափշտակվում է Բաբերդի այլազգի դատավորի կողմից, 2 տարի թաքցնելուց հետո Խլաթում, [[1204-ին]] թվականին վաճառում է Մշո Առաքելոց վանքին՝ 4000 արծաթե[[արծաթ]]ե դրամով, որը հավաքվել էր շրջակայքի բնակիչների և վանքի միաբանների միջոցներով։ Մինչև [[1915-ը]] թվականը ձեռագիրը գտնվում էր այդտեղ, [[Մեծ եղեռնիեղեռն]]ի օրերին ձեռագրի երկու մասերը տարբեր ուղիներով հասել են Թիֆլիսի[[Թիֆլիս]]ի Հայոց ազգագրական ընկերություն, ապա՝ Երևան։ Այժմ պահվում է Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում։