«Կենի հատապտղային»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{Տաքսոտուփ | regnum = Բույսեր | image file = If à L'Hôpital (Moselle).jpg | image title = | image descr = Կենի հատապտղային |divis...»: |
No edit summary |
||
Տող 30.
}}
'''Կենի հատապտղային''' ({{lang-la|Táxus baccáta}}), [[կենի]]ների [[Ցեղ (կատեգորիա)|ցեղ]]ի ծառատեսակ ''Taxaceae'' [[Ընտանիք (կենսաբանություն)|ընտանիք]]ից։
== Կենսաբանական նկարագիր ==
{{Ֆոտոշարք|Cleaned-Illustration Taxus baccata.jpg|color=#BBDD99|align=left}}
Ծառի բարձրությունը 10—20 մ է, առանձին դեպքերում մինչև 28 մ։ Խոշոր բաց շագանակագույն սերմը կիսով չափ շրջապատված է հյութալի, վառ կարմիր գույնի պտղամսով։ Ծառն ունի կարմրամոխրագույն բուն մինչև 1 մ տրամագծով, հարթ կամ թիթեղիկավոր: Տերևները պահպանվում են 5–8 տարի։ Տերևները երկարանշտարաձև են, տափակ, ելուստային ջղերով, սուր, կարճ կոթուկով, փայլուն:
== Տարածում ==
Աճում է [[Արևմտյան Եվրոպա|Արևմտյան]], [[Կենտրոնական Եվրոպա|Կենտրոնական]] և [[Հարավային Եվրոպա]]ներում (հյուսիսում հասնում է մինչև Արևմտյան [[Նորվեգիա]]յի սահման, որտեղ գտնվում են աշխարհում կենում ցեղի ամենահյուսիսայինները։ Աճում են Հյուսիս-արևմտյան Աֆրիկայում, Հյուսիսային Իրանում և [[Հարավարևմտյան Ասիա]]յում, միջերկրածովյան ավազանի երկրներում։ Նախկին [[ԽՍՀՄ]]-ի տարածքում կենու անտառներ պահպանվել են Կարպատներում և Ղրիմի լեռներում, Հյուսիսային Կովկասի արևմտյան շրջաններում։ Կենու առանձին նմուշներ և խմբեր հանդիպում են [[Բելառուս]]ում ([[Բելովեժյան թավուտ]]), [[Կալինինգրադի մարզ]]ում, [[Լիտվա]]յի արևմուտքում և [[Էստոնիա]]յում։
[[Հայաստան]]ում հանդիպում է միայն [[Իջևան]]ի (Ախնաբադի և Ոսկեպարի կենու պուրակներում և հարակից անտառներում) և [[Զանգեզուր]]ի ([[Շիկահողի արգելոց|«Շիկահող» պետական արգելոց]]) ֆլորիստիկական շրջաններում:
== Կարգավիճակը Հայաստանում ==
Վտանգված տեսակ է: Երրորդական դարաշրջանի ռելիկտային տեսակը տարածված է Իջևանի և Զանգեզուրի ֆլորիստիկական շրջաններում՝ առաջացնելով մի քանի համեմատաբար խոշոր պուրակներ և հանդիպելով առանձին ծառերի ձևով հաճարի և կաղնու անտառներում: Տեսակի աճման պայմանների փոփոխությունը կարող է հանգեցնել բնակության շրջանի կրճատմանը: Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր 2 կարգավիճակով՝ հազվագյուտ տեսակ: CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ:
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Աղբյուրներ ==
* Թախթաջյան Ա.Լ., 1954; Հայաստանի ԽՍՀ Կարմիր գիրք, 1989; Մենիցկի Յ.Լ., 2003
[[Կատեգորիա:Ծառեր]]
| |||