«Ֆիզիկական օրենք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{խմբագրում եմ|Albero}}
'''Ֆիզիկական օրենք''', մասնավոր փաստերից ածանցված տեսական սկզբունք, որը կիրառելի է որոշակի խմբի կամ դասի երևույթնրի համար և միշտ տեղի ունի որոշակի պայմանների առկայության դեպքում<ref>{{OED| "Law of Nature}}". Oxford English Dictionary (3rd ed.). Oxford University Press. September 2005.</ref>։ Սովորաբար ֆիզիկական օրենքները տարիների ընթացքում բազմիցս ստուգվում և հաստատվում են դիտումների և փորձերի միջոցով, մինչև ընդունվում են գիտական հասարակության կողմից։
Որպես կանոն, ֆիզիկական օրենքները ձևակերպվում են խիստ և հակիրճ բառային կամ մաթեմատիկական տեսքով։ Ըստ [[Պոլ Դիրակ]]ի, «Ֆիզիկական օրենքը պետք է օժտված լինի մաթեմատիկական գեղեցկությամբ»<ref>[ http://scisne.net/a-1402?pg=14 Иэн Стюарт. Истина и красота. Всемирная история симметрии. Пер. с англ. Алексея Семихатова. — М.: Астрель, Корпус, 2010. — 461 с. — Серия: Элементы.]</ref>։
Ֆիզիկական գիտության հիմնական խնդիրը ֆիզիկական օրինաչափությունները բացահայտելն է։
 
== Նկարագրություն ==
Ֆիզիկական օրենքների մի քանի հիմնական հատկություններ են սահմանվել<ref name="davies">Davies, Paul (տես1992) Դեյվիս,The 1992Mind of God. (ISBN 0-671-79718-2)</ref><ref ևname="feynman">Feynman, ՖեյնմանRichard (1965) The Character of Physical Law. (ISBN 0-679-60127-9)</ref>, սակայն այդ բնութագրերից ամեն մեկը անհրաժեշտաբար չի վերագրվում դրանց։ Ֆիզիկական օրենքները
 
* Ճիշտ են նվազագույնը իրենց օրինավորության սահմաններում։ Ըստ սահմանման, նրանք երբեք տեղի չունեն իրար հակասող դիտումների դեպքում<!--concept pre-existing in article-->
* Տիեզերական են։ Նրանք տիեզերքում ամենուր նույնը պիտի լինեն<ref (Davies, 1992:82)name="davies"/>։
* Պարզ են։ Սովորաբար արտահայտվում են միակ մաթեմատիկական ձևակերպումով<ref (Davies)name="davies"/>։
* Բացարձակ են։ Տիեզերքում ոչինչ չի ազդում նրանց վրա<ref (Davies, 1992:82)name="davies"/>։
* Կայուն են։ Հայտնաբերվելուց ի վեր նրանք չեն փոփոխվում (չնայած կարող է պարզվել, որ ավելի ճշգրիտ օրենքների մոտավորություններ են)։
* Ամենազոր են։ Տիեզերքում ամեն ինչ է պետք է ենթարկվի նրանց (համաձայն դիտումների)<ref (Davies, 1992:83)name="davies"/>։
* Սովորաբար մեծությունները [[պահպանման օրենքներ|պահպանվում են]]<ref (Feynman, 1965:59)name="feynman"/>։
* Հաճախ տարածության և ժամանակի գոյություն ունեցող համասեռությունների (սիմետրիաների) արտահայտություն են(Feynman)<ref name="feynman"/>։
* Սովորաբար տեսականորեն շրջելի են ժամանակի մեջ (եթե [[քվանտային մեխանիկա|քվանտային չեն]]), չնայած ժամանակի սլաքն ինքնին անշրջելի է։
 
Ֆիզիկական օրենքները [[գիտական տեսությու]]ներից տարբերվում են իրենց պարզությամբ։ Գիտական տեսությունները սովորաբար ավելի բարդ են, քան օրենքները, ունեն բազմաթիվ բաղադրիչ մասեր և կարող են փոխվել մատչելի փորձարարական տվյալների և վերլուծությունների հետևանքով։ Սրա պատճառն այն է, որ ֆիզիկական օրենքը խստորեն փորձարարական նյութի դիտարկումների հանրագումարն է, մինչդեռ տեսությունը մոդել է, որը հաշվի է առնում դիտումները, բացատրում է դրանք, կապում է այլ դիտումների հետ և դրանց հիման վրա փորձով ստուգելի կանխատեսումներ է անում։ Պարզ ասած, մինչ '''օրենքը''' նշում է, ''որ'' ինչ-որ բան է տեղի ունենում, '''տեսությունը''' բացատրում է, թե ''ինչու'' և ''ինչպես'' է դա տեղի ունենում։
 
 
== Օրինակներ ==
Ֆիզիկայի ամենահայտնի օրենքներից են<ref name="o100" />:
{{ռուսերեն գիրք
| заглавие = 100 великих научных открытий
| ответственный = Д. К. Самин
| место = М.
| издательство = Вече
| год = 2002
| страниц = 480
| isbn = 5-7838-1085-1
| тираж = 25 000
}}
</ref>
* [[Արքիմեդի օրենք]]ը
* [[Բոյլ-Մարիոտի օրենք]]ը
Տող 50 ⟶ 60՝
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
<ref name="o100">
{{ռուսերեն գիրք
| заглавие = 100 великих научных открытий
| ответственный = Д. К. Самин
| место = М.
| издательство = Вече
| год = 2002
| страниц = 480
| isbn = 5-7838-1085-1
| тираж = 25 000
}}
</ref>
 
 
== Գրականություն==