«Ծիծաղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 50.
Ծիծաղի ուսումնասիրման այս մոտեցումը մատնացույց է անում ծիծաղի նմանությունը կենդանիների շարժողական ակտիվության հետ: Այս տերմինով էլ վարքաբանները նշում են վարքի ոչ ադեկվատ ռեակցիաները, որոնք կոնֆլիկտերի շարժառիթներով են առաջանում <ref name="Կոզ">Козинцев А.Г. Человек и смех, Санкт-Петерург, Алтейа, 2007.</ref>
Սովորական, նորմալ պայմաններում մարդկանց ծիծաղը չափազանց կարծրատիպային է և վարակիչ: Այդ գծերը բնորոշ են բնազդներին, որոնք ունեն ազդանշանային գործառույթ, որոնք էթոլոգիայում կոչվում են սոցիալական ռելիզեր (releaser): <ref>http://psychology.academic.ru/7025/%D0%A0%D0%95%D0%9B%D0%98%D0%97%D0%95%D0%A0
Ինչպես հաճախ պնդում են, խուտուտը «հաճելի խթանում» չէ, այլ` խաղային ագրեսիա: Կապիկները գիտեն, որ «խաղային դեմքը» սոցիալական ռելիզոր է: Դրա համար էլ նրանք իրենց բերանը ձեռքով ծածկում են, երբ չեն ցանկանում այլևս խաղալ: Մարդկային ծիծաղն էլ է չափազանց սոցիալական և, շատ դեպքերում, գործում է ինչպես խաղային ազդանշան: Մարդիկ, ի տարբերություն կապիկների, ընդունակ են հսկել իրենց միմիկան և ծիծաղել «շինծու» ծիծաղով, սակայն նորմայում մարդկային ծիծաղը ակամայից է և ոչ պակաս ինստինկտիվ, քան կապիկների «ծիծաղը»: Ինքն իրենով ծիծաղը վարակիչ է նույնիսկ առանց հումորի: Բացի այդ ապացուցված է, որ հումորը և ծիծաղը հասարակության մեջ գործում են որպես «մեղմացնող երևույթ»` նվազեցնելով ագրեսիայի և թշնամանքի մակարդակը վերաձևավորելով կոնֆլիկտային իրավիճակը` խաղայինի: Ելնելով էթոլոգիական փաստերից, թվում է, թե ծիծաղի առաջնային ֆունկցիան կայանում է ագրեսիայի կանխման մեջ: Բայց կապիկների համար ներխմբային ագրեսիայի խնդիրը ոչ պակաս կարևոր է, քան մարդկանց մոտ: Ստացվում է, որ ծիծաղը միայն մարդկային որակ չէ, կապիկների մոտ ևս գտնում ենք դրա սաղմերը:
Տող 59.
Ընդհանրապես արխայիկ գիտակցությունը «խուսափում է» ամեն վերացականից և ձգտում է կոնկրետության: Հատկապես սխալ վարքը պետք է ոչ միայն ժխտվեր, այլ պետք է ցուցադրվեր գոնե դիտավորյալ, որը ստեղծում էր [[դրդապատճառ]]ների կոնֆլիկտ, որը փոփոխված ակտիվության, այսինքն` ծիծաղի ազատ արձակման նախադրյալ է: Հակավարքային ծիսակատարությունների համընկնումը տարբեր [[ազգ]]երի մոտ առաջացել է մարդու [[հոգեկան]]ի ընդհանուր օրինաչափություններով, ինչպես օրինակ` եվրոպական պարահանդեսը, [[բարեկենդան]]ը: Անհատական մակարդակով հակավարքը ցուցադրվում է ծիսական [[ծաղրածու]]ներով, որոնց դերը հասարակությունում հակասական է: Նրանք ընկալվում էին որպես գերբնական էակներ: Համապատասխանաբար առաջացնում են և ծիծաղ, և [[վախ]]:
=== Փիլիսոփայական մոտեցում ===
Ծիծաղի, համապատասխանաբար հումորի, մշակութային բովանդակության վերլուծությանն անդրադարձել են շատ փիլիսոփաներ: Տարբերելով կատակերգականը և ողբերգակը` [[Արիստոտել]]ը նշել է, որ կատակերգությունը ձգտում է պատկերել վատ մարդկանց, իսկ [[ողբերգություն]]ը` հակառակը: Նա նշում է, որ կատակերգությունը վատ մարդկանց կրկնօրինակումն է, քանի որ ծիծաղելին բացասական վարքի մասն է կազմում` ծիծաղելին սխալմունք է և տգեղություն, որ ոչ ոքի ցավ չի պատճառում: Ըստ [[Թոմաս Հոբս]]ի, ով «գերազանցության տեսության» հեղինակն է, համարում էր, որ ծամածռությունները, որոնք անվանվում են ծիծաղ, ոչ թե չարի դեմ տարած հաղթանակի վեհությունն են արտահայտում, այլ մարդկության էգոիստական և փառասիրության հպարտությունը: Բացասականի նկատմամբ հաղթանակը նշանակում է, որ միայն մարդկային հաճույքի համար են գրվում կարակերգությունները: Ծիծաղելու համար անհրաժեշտ է անցնել մետամակարդակի և եզրակացություն անել, ոչ թե նկարագրվածը, այլ պատմվածքի բուն բնույթը: Գրվածքը հասկանալու և ծիծաղելու համար չի պահանջվում հումորի զգացում <ref>Гоббс Т. Человческая природа, М. 1989, с. 507-514</ref>:
| |||