«Ավետ Տերտերյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։, → (7) |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ երաժիշտ
| Name = Ավետ Տերտերյան
Տող 32 ⟶ 31՝
== Կյանքը ==
Ավետ Տերտերյանը ծնվել է [[Բաքու|Բաքվում]]։ Հայրը եղել է բժիշկ, հանդես է գեկել նաև որպես երգիչ։ Մայրը, չունենալով պրոֆեսիոնալ երաժշտական կրթություն, հանդես է եկել որպես երգչուհի<ref>http://www.terterian.org/index.php?option=com_content&task=view&id=28&Itemid=46</ref>
1985 թվականից Տերտերյանը դասախոսել է կոնսերվատորիայում։
Վախճանվել է 1994 թվականին։ Հուղարկավորված է [[Կոմիտասի անվան պանթեոն|Երևանի Կոմիտասի անվան պանթեոն]]ում։
Տող 39 ⟶ 38՝
Տերտերյանի երաժշտությունը բազմազան չէ։ Նա առավելապես հայտնի է իր [[սիմֆոնիկ երաժշտություն|սիմֆոնիկ երաժշտությամբ]]։ Նրա սիմֆոնիաները իրենց նորարարական մեծ խիզախությամբ և [[հայկական հոգևոր երաժշտություն|հայկական հոգևոր երաժշտության]] [[մոնոդիա]]ների ինքնատիպ կիրառմամբ նոր խոսք էին ոչ միայն հայկական կոմպոզիտորական արվեստում, այլև սովետական և համաշխարհային երաժշտության մեջ (որոշ սիմֆոնիաներում Տերտերյանը օգտագործել է [[դուդուկ]], [[զուռնա]], [[թառ]] ևն)։
Կոնսերվատորիայում սովորելու տարիներին Ավետ Տերտերյանը ստեղծել է հիմնականում վոկալ և գործիքային ստեղծագործություններ, թավջութակի սոնատ, որը բարձր գնահատվեց մոսկովյան երիտասարդ կոմպոզիտորների ստուգատեսում։
=== Տերտերյանի երաժշտական մտածողությունը ===
Տերտերյանը սիմֆոնիստ էր իր երաժշտական մտածողությամբ։ Իր սիմֆոնիաներում
=== Սիմֆոնիաները ===
Գրել է 8 սիմֆոնիա։ Այստեղ նա կիրառել է ժամանակակից գրելաոճեր՝ ալեոտորիկա, սոնորայնություն, ատոնալություն, ձայնագրման մեխանիկական միջոցների օգտագործում և այլն։
1969 թվականին ստեղծեց իր առաջին սիմֆոնիան, որն իր մտահղացման ու իրականացման սկզբունքներով յուրատիպ ուղի բացեց հայկական երաժշտության մեջ։ Սիմֆոնիան գրված է անսովոր նվագախմբային կազմի համար՝ պղնձյա փողայիններ, տարբեր [[հարվածային գործիքներ]], երգեհոն և բաս կիթառ։ Կիրառվող արտահայտչամիջոցները ստեղծում են անսովոր այլ հնչողություն։
1972 թվականին գրեց '''2-րդ սիմֆոնիան'''՝ մեծ նվագախմբի, չմշակված արական ձայնի և խառը երգչախմբի համար։ 2-րդ սիմֆոնիայի դրամատուրգիական կենտրոնը արդեն իր մեջ բովանդակում էր հայացք դեպի անցյալը, ներկան և ապագան։
1975 թվականին՝ '''3-րդ սիմֆոնիա'''։ Այստեղ նվագախմբի կազմում նա մտցրել էր [[զուռնա]] և [[դուդուկ]]։ Այս սիմֆոնիան մարդկային կյանքի ունայնության, լինել-չլինելու հավերժ հարցի շուրջ մտորումների ամբողջություն է։
Այս 3 սիմֆոնյաներում նա պահպանել է եռամաս և քառամաս կառուցվածք։
'''4-րդ սիմֆոնիայում''' Տերտերյանը կիրառել է ալեոտորիկայի սկզբունքը, որի համաձայն հնչյունների տևողությունը, դինամիկան կատարման ժամանակ որոշում է դիրիժորը։ 4-րդ սիմֆոնիան ձայնային այնպիսի համակարգ ունի, որտեղ միաձուլվում են կիստոնային ձայնաշարեր, որոնք բացում են ճանապարհ դեպի քառորդ տոներ, դեպի նորագույն ժամանակի պարամետրեր։ Այս սիմֆոնիայում է, որ Տերտերյանը անցնում է այն գիծը, որը Մալերի և նրա հետնորդների ուղղությունն էր։ Կոմպոզիտորի ասելով այս սիմֆոնիան "отставляет слушателя наедине с самым собой и здесь наинается познания собствинного "я" ерез звук и тактику, музыку космоса и земли".
4-րդ սիմֆոնիայում արմատապես փոխվում է ժամանակի և տարածության ձայնատարբերումը։ 4-րդ սիմֆոնիան դարձավ այն սահմանագիծը, որտեղ առաջին անգամ լսվում է տիեզերքի վիբրացիան։ Տերտերյանն այսպես է ասել. "Творество- особый дар, отражение сверхуственного мира. Это погружениен в некое состаяние, в котором человек, обладающий даром принимать звуки, начинает слушать неслышимое- вибрацию Земли и Космоса".
Այստեղից է գալիս սիմֆոնիայի
'''5-րդ սիմֆոնիան''' մեկմասնի է։ Գրված է սիմֆոնիկ նվագախմբի, քամանչայի և զանգերի համար։ Այս սիմֆոնիայում քամանչայի հնչողությունը հակադրվում է սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ։ Սիմֆոնիայի կառուցողական հիմքում ընկած է շերտային պոլիֆոնիան՝ ինտերվալային, ակորդային, կլաստերային, մագնիտոֆոնային և ռիթմային։ Սիմֆոնիան
'''6-րդ սիմֆոնիա'''ն հորինվել է կամերային նվագախմբի և կամերային երգչախմբի համար, որտեղ հնչում է նաև ֆոնոգրամի միջոցով մեծ սիմֆոնիկ նվագախմբի հնչողությունը։
Դրամատուգիայի հիմքում ընկած է տամ-տամի հարվածները։ Լարայինների, վալտորնայի, չեմբոլայի, ֆլեյտայի, կլառնետի հնչյունները միաձուլվում են զանգերի ղողանջների, խորալի հետ։ Խորալը երգում է հայկական այբուբենը, որտեղ իր ասկետիկ զսպվածությամբ առանձնանում է տենորի մեներգը։
7-րդ սիմֆոնիան
'''7-րդ սիմֆոնիան''' ամենաինքնակենսագրականն է։ Դա է հաստատում ինքը՝ կոմպոզիտորը. "В творческом процессе рождается содержание- это и есть воплащенная в звуках идеа, свазенная с мировоззрением, эстетикой, жизненным опытом художника.В процессе создания произведения вряд ли можно сказать что-то о его содержании, то есть предсказать явление. Творчество- это самовыражение, а не звуковая живопись и по этому музыка будет наполнина тем содержанием, которым наполнена личность композитора".
Տող 77 ⟶ 76՝
Սեկունդաները, որոնք առաջանում են հայկական մոնոդիայի դիատոնիկ ձայնաշարում, կիրառվել են հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործությունների մեջ՝ Կոմիտասի, Ն. Տիգրանյանի, Ռ. Մելիքյանի, Ա. Խաչատրյանի, Էդ. Միրզոյանի, հարմոնիկ ինտերվալների ձևով, ակորդային գոյացուներով։
Իսկ Տերտերյանի մոտ այդ սեկունդաները «քարացած» են։ Հեղինակն արտահայտչամիջոցների համակարգում լայնորեն օգտագործել է մարդկային ձայնը՝ շշունջից մինչև ճիչ, ասերգից մինչև հուզական մեղեդի։
Օպերայի պեմիերան տեղի է ունեցել
Խուսափելով կայունացած բալետային ձևերից՝ կոմպոզիտորն առաջին հերթին հրաժարվել է տիպական պարային ռիթմաբանաձևային գոյացումներից։
Ավետ Տերտերյանին չվիճակվեց իրակացնել հաջորդ մեծ մտահղացումը։ Անավարտ մնացին 9-րդ սիմֆոնիան և «Վարդանանք» միստերիան։ Նա վախճանվեց 1994 թ-ին Եկատերինբուրգում։
| |||