«Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (11), →
Տող 24.
| դոկտորներ =
| պրոֆեսորներ =
| դասախոսներ =37.610 (2013),<ref name="estadistica.unam.mx">[http://www.estadistica.unam.mx/series_inst/index.php] DGPL-UNAM.</ref>
11.889 de tiempo completo (2013)<ref>[http://www. name="estadistica.unam.mx"/series_inst/index.php] DGPL-UNAM.</ref>
[http://www.estadistica.unam.mx/series_inst/index.php] DGPL-UNAM.</ref>
11.889 de tiempo completo (2013)<ref>[http://www.estadistica.unam.mx/series_inst/index.php] DGPL-UNAM.</ref>
| տեղագրություն =
| կամպուս =
Տող 33 ⟶ 32՝
}}
 
'''Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան''', ({{lang-es|Universidad Nacional Autónoma de México}}, հանրային գիտահետազոտական համալսարան [[Մեքսիկա]]յի [[Մեխիկո]] քաղաքում, ամենամեծ համալսարանը [[Լատինական Ամերիկա]]յում<ref name="uno" />: ։
 
== Պատմություն==
ՄԱԻՀ հիմնադրվել է [[1910]] թվականի [[սեպտեմբերի 22]]-ին Ջուստո Սիերայի կողմից<ref name="foundationDate">{{cite web|url = http://www.unam.mx/acercaunam/en/unam_tiempo/unam/1910.html | author = Universidad Nacional Autónoma de México | title = UNAM Through Time | quote = Later, on April 26, [1910] he set the National University's founding project in motion. The new institution would be composed of the National Preparatory High School and the School of Higher Studies, along with the schools of Jurisprudence, Medicine, Engineering and Arts (including Architecture). The project was approved and the '''National University of Mexico was solemnly inaugurated on September 22.''' The universities of Salamanca, Turkey and Berkeley were its 'godmothers'.}}</ref><ref name="sorbonne">{{cite web|author=Annick Lempérière | title= Los dos centenarios de la Independencia mexicana (1910&ndash;1921): de la historia patria a la antropología cultural | url = http://historiamexicana.colmex.mx/pdf/13/art_13_1937_16329.pdf | language = Spanish | publisher = University of Paris I| quote = La universidad <u>soñada por Justo Sierra</u>, ministro de Instrucción Pública, <u>última creación duradera del régimen porfirista,</u> se inauguró al mismo tiempo que la Escuela Nacional de Altos Estudios, que debía ceder su lugar a las humanidades, junto a los programas científicos de los cursos porfiristas. El discurso inaugural de Sierra iba a tono con el espíritu de las celebraciones. <u>La universidad naciente no tenía nada en común, insistía, con la que la precedió: no tenía 'antecesores', sino 'precursores'.</u>|format=PDF}}</ref><ref name="garciadiego">{{cite web|author=Javier Garciadiego|title= De Justo Sierra a Vasconcelos. La Universidad Nacional durante la Revolución Mexicana | publisher = El Colegio de México | url = http://historiamexicana.colmex.mx/pdf/13/art_13_1866_16697.pdf | language = Spanish | quote = El mayor esfuerzo en la vida de Sierra fue, precisamente, revertir tal postura; así, se afanó obsesivamente en <u>crear</u> una universidad de ese tipo, pues era la institución que mejor encabezaba "los esfuerzos colectivos de la sociedad moderna para emanciparse integralmente del espíritu viejo". Al margen de numerosas diferencias sustanciales con los liberales, los positivistas, que dominaron el sistema nacional de instrucción pública superior desde 1865, también eran contrarios al establecimiento de una universidad, tanto por conveniencias políticas como por principios doctrinales. Esto hace más admirable el esfuerzo de don Justo, pues era un miembro destacado —canonizado, dice O'Gorman— del grupo de positivistas mexicanos. Su lucha no fue sólo pedagógica sino también política. Si bien no se puede coincidir con [Edmundo] O'Gorman respecto al carácter de Sierra como jerarca del positivismo mexicano, pues siempre fue cuestionado por los más ortodoxos como un pensador ecléctico, falto de disciplina, es de compartirse la admiración que profesa a don Justo, pues <u>su lucha por la fundación de la Universidad Nacional</u> implicó serios distanciamientos de sus principales compañeros políticos e intelectuales, ya fueran liberales o positivistas.|format=PDF}}</ref>` որպես Մեքսիկայի արքայական համալսարանին հաջորդող ազատ այլընտրանքային կառույց (հիմնադրվել է [[1551]] թվականի [[սեպտեմբերի 21]]-ին հռոմեացի կայսր Չարլզ V-ի արքայական հրովարտակով, և [[1867]] թվականին վերջնական փակվել է լիբերալների կողմից): Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարանը ակադեմիական գործունեության համար օգտագործում է Մեխիկոյի կենտրոնում գտնվող կառույցները, որոնք մի ժամանակ պատկանել են Մեքսիկայի արքայական համալսարանին<ref name="garciadiego2">{{cite web|author = Javier Garciadiego | title = De Justo Sierra a Vasconcelos. La Universidad Nacional durante la Revolución Mexicana | url = http://historiamexicana.colmex.mx/pdf/13/art_13_1866_16697.pdf | language = Spanish | quote = Durante el siglo XIX los gobiernos liberales consideraron una "obligada muestra" de sus convicciones suprimir la Universidad, heredera de la Nacional y Pontificia, como para los conservadores reinstalarla era signo de lealtad a sus principios.|format=PDF}} {{dead link|date=November 2011}}</ref>:
 
Համալսարանը ինքնավարություն ստացել է 1929 թվականին, երբ արդեն կարող էր ազատ տնօրինել իր ժամանակացույցը, սահմանել բյուջեն` առանց կառավարության միջամտության<ref>Elizalde,Guadalupe, Piedras en el Camino de la UNAM, EDAMEX, 1999 p.49.</ref>:։
 
ՄԱԻՀ հրատարակչական գործունեություն է իրականացնում տարբեր բնագավառներում` մաթեմատիկա, ֆիզիկա, պատմություն:պատմություն։ Մեքսիկայի միակ համալսարանն է, որի շրջանավարտներն արժանացել են [[Նոբելյան մրցանակ]]ի` Ալֆոնսո Գարսիա Ռոբլես ([[Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ]]), Օկտավիո Պազ (Նոբելյան մրցանակ գրականությունից) և Մարիո Մոլինա (Նոբելյան մրցանակ քիմիայից).
 
Բացի Լատինական Ամերիկայի ամենահայտնի համալսարանը լինելուց, ՄԱԻՀ համալսարանական տարածքը ամենամեծն է ու աչքի է ընկնում իր գեղարվեստական առանձնահատկությամբ:առանձնահատկությամբ։ Այն [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկ|ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության]] արժեք է, որը ստեղծվել է 20-րդ դարի մեքսիկացի ճարտարապետների կողմից:կողմից։ Համալսարանական գլխավոր տարածքի պատերը նկարազարդված են մեքսիկացի հայտնի արվեստագետներ [[Խոսե Դավիդ Սիկեյրոս]]ի և [[Դիեգո Ռիվերա]]յի կողմից: կողմից։
 
ՄԱԻՀ իսպանախոս ամենառաջատար համալսարանն է:է։
 
== Շրջանավարտներ ==
Տող 52 ⟶ 51՝
 
== Գրականություն ==
*Jiménez Rueda, Julio. ''Historia Jurídica de la Universidad de México.'' Mexico City:City։ Imprenta Universitaria 1955.
*Mabry, Donald J. ''The Mexican University and the State.'' College Station:Station։ Texas A&M Press 1982.
*Mayo, Sebastián, ''La educación socialista en México: El Asalto a la Universidad Nacional.'' Mexico:Mexico։ El Caballito 1985.
*Wences Reza, Rosalío, ''La Universidad en la historia de México.'' Mexcio:Mexcio։ Editorial Línea 1984.
 
== Ծանոթագրություններ ==