«Արմեններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (14) |
||
Տող 1.
{{Անաղբյուր}}
'''Արմեններ''', [[հայալեզու]] ցեղախումբ [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ում, [[Արմենի-Շուպրիա]] երկրի հիմնական
Արմենները վաղուց ապրել են [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ի հարավ-արևմտյան եվ [[Փոքր Ասիա]]յի արևելյան
Իսկ «Արմենի», «Արմենիա», «Արմինա» անունները խուրիտտա-ուրարտական ծագում
Մ․թ․ա․ 23-րդ դարում գրված մի արձանագրությունում հիշատակվում է, որ [[Աքքադ]]ի թագավորի [[Նարամ-Սին]]ի դեմ ելել են 17 թագավորներ, որոնցից 11-րդը [[Արմենի-Շուպրիա|Արմանի]] երկրի [[Մանդակինա]] թագավորն
Երկրորդ հիշատակությունը եղել է [[Սարգոն Ա]]-ի (մ․թ․ա․ 1980-1948) մի արձանագրությունում, ըստ որի Արմանի երկիրը Սարգոնի տիրապետության տակ է
Իսկ «ուրումե» ձևը առաջին անգամ հիշատակավել է Ասորեստանյան թագավոր [[Թիգլաթպլասար Ա]] թագավորի (մ․թ․ա․ 1115-1077)
[[Ուրարտացիներ]]ից առաջինը [[Մենուա]]ն էր, որ արշավեց [[Արմենի-Շուպրիա]]յի վրա, այն կոչելով
Մ․թ․ա․ 773 [[Արգիշտի Ա]]-ը արշավում է [[Ուրմե]]ի վրա, ավերելով և 24 հազար գերի
«Արմե» ձևով առաջին անգամ հիշատակվում է [[Սարդուր Բ]]-ի
Օտարները մեր երկիրը հաճախ կոչում են [[Արմենիա]] (բացի [[վրացիներ]]ից և կուրմանջի բարբառով խոսող [[քրդեր]]ից)։ Անվան ավանդական հենքով հյուսած ստուգաբանությունը մի քանի կերպ է բացատրվում։ Նախ՝ այն ծագած է համարվում հնդեվրոպական արմեններ ժողովրդից։ Երկրորդ, [[սանսկրիտերեն]] արա՝ «արի», «քաջ» և մանա՝ «մարդիկ» բառերի միացումից։ Այսինքն՝ «քաջ մարդիկ»։ Երրորդ, ըստ [[Մովսես Խորենացի|Մովսես Խորենացու]] կոչվել է [[Հայկյան Արամ|Հայկազյան Արամ]] նահապետի անունով։ Եվ, վերջապես, [[Արամանյակ|Արմենակ Հայկազյան]] նահապետի՝ անունով, որը [[Հայկ]]ի որդին էր, նրա անվան կրճատ ձևը եղել է [[Արմեն]], որից և մեր ժողովրդի ու երկրի անվանումը։ Արմեն ժողովրդի մասին առաջին անգամ հիշատակվում է [[Պարսկաստան]]ի թագավոր [[Դարեհ I Մեծ|Դարեհ Վշտասպյան]]ի (մ.թ.ա. 522—486) արձանագրության մեջ։ Ինչպես հայտնի է, նրա թագավորության ժամանակ, բացի մի շարք այլ ժողովուրդներից, նրա դեմ ապստամբել էին նաև արմենները, որոնք ցանկանում էին անկախություն ձեռք բերել։ Այս ապստամբությունը մանրամասն նկարագրված է [[Բեհիսթունյան արձանագրություն|Բեհիսթունյան]] (Քիրմանշահի մոտ) բարձր ժայռի վրա քանդակած Դարեհ Ա-ի բևեռագիր արձանագրության մեջ, որը գրված է երեք լեզվով՝ [[հին պարսկերեն]], [[էլամերեն]] և [[բաբելոներեն]]։ Արմենների երկիրն այս արձանագրության մեջ անվանված է «[[Արմենիա]]», իսկ ժողովուրդը՝ արմեններ։ Այստեղից էլ առաջացել են Արմենիա և արմեններ բառերը։
|