«Հոլմիում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
-Կատեգորիա:Տարրեր, +Կատեգորիա:Լանթանոիդներ, +Կատեգորիա:Հոլմիում ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Քիմիական տարր
| անվանում = Հոլմիում / Holmium (Ho)
| համար = 67
| սիմվոլ =Ho
| վերևից =
| ներքևից = [[Էյնշտեյնիում|Es]]
| խումբ =
| պարբերություն =
| բլոկ =
| արտաքին տեսք =[[Պատկեր:Holmium2.jpg|220px]]<br />Համեմատաբար փափուկ, փայլուն, արծաթափայլ մետաղ
| պատկեր =
| ատոմային զանգված = 1164,93032(2)<ref name="iupac atomic weights">{{ռուսերեն հոդված|автор=Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu.|заглавие=Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)|ссылка=http://iupac.org/publications/pac/85/5/1047/|язык=en|издание=[[Pure and Applied Chemistry]]|год=2013|том=85|номер=5|страницы=1047-1078|doi=10.1351/PAC-REP-13-03-02}}</ref>
| կոնֆիգուրացիա = [Xe] 4f<sup>11</sup> 6s<sup>2</sup>
| էլեկտրոնային թաղանթ =
| ատոմի շառավիղ = 179
| կովալենտային շառավիղ =158
| Վան-դեր-Վալսի շառավիղ =
| իոնի շառավիղ = (+3e) 89,4
| էլեկտրաբացասականություն = 1,23
| էլեկտրոդային պոտենցիալ = Ho←Ho<sup>3+</sup> -2,33 В
| օքսիդացման աստիճան = 3
| իոնիզացման էներգիա 1 = 574,0 (5,95)
| իոնիզացման էներգիա 2 =
| իոնիզացման էներգիա 3 =
| ֆազ =
| խտություն = 8,795
| խտություն2 =
| խտություն3 =
| խտություն հջ =
| հալման ջերմաստիճան = 1 747
| եռման ջերմաստիճան =2 968
| կրիտիկական կետ Կ =
| հալման ջերմունակություն =
| հալման ջերմունակություն2 =
| գոլորշիացման ջերմունակություն =
| ջերմունակություն =27,15<ref name="ХЭ">{{ռուսերեն գիրք
|автор =
|часть =
|заглавие = Химическая энциклопедия: в 5-ти тт.
|оригинал =
|ссылка =
|ответственный = Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.)
|издание =
|место = Москва
|издательство = Советская энциклопедия
|год = 1988
|том = 1
|страницы = 590
|страниц = 623
|серия =
|isbn =
|тираж = 100 000
}}
</ref>
| ջերմունակություն2 =
| մոլային ծավալ = 18,7
| հագեցած գոլորշի =
| ճնշում հգ 1 =
| ճնշում հգ 10 =
| ճնշում հգ 100 =
| ճնշում հգ 1 k =
| ճնշում հգ 10 k =
| ճնշում հգ 100 k =
| բյուրեղացանցի կառուցվածք =վեցանկյուն
| բյուրեղացանցի տվյալներ = a=3,577 c=5,616
| C/a հարաբերություն = 1,570
| Դեբայի ջերմաստիճան =
| մագնիսական կառուցվածք =
| տեսակարար դիմադրություն =
| ջերմահաղորդականություն =(16,2)
| ջերմաստիճանահաղորդականություն =
| ջերմային ընդարձակում =
| ձայնի արագություն =
| Յունգի մոդուլ =
| CAS համար =
| արգելվող գոտի =
| իզոտոպներ =
| իզոտոպներ լրացումներ =
}}
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=67}}
'''Հոլմիում''' ({{lang-lat|''Holmium''}}) քիմիական տարր է, որի նշանն է ''Ho'', [[պարբերական համակարգ]]ի 3-րդ խմբի քիմիական տարր: [[Լանթանիդներ|Լանթանիդ]] է: Կարգահամարը 67 է, ատոմական զանգվածը՝ 164,9304: Բաղկացած է մեկ կայուն իզոտոպից՝ <sup>165</sup>Ho: Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքը ''4f<sup>11</sup> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 6s<sup>2</sup>'' է:
== Պատմություն ==
Հայտնաբերել է շվեդ քիմիկոս Պ. Տ. Կլևեն, [[1879]] թվականին: Անվանվել է ի պատիվ [[Ստոկհոլմ]]ի, ''Holmia'' - Ստոկհոլմի {{lang-lat|}}անվանումը:
== Բնության մեջ ==
Հազվագյուտ տարր է, պարունակությունը [[երկրակեղև]]ում՝ 1,3·10<sup>−4</sup> % ըստ զանգվածի, ծովի ջրում՝ 2,2·10<sup>−7</sup> %: Հանդիպում է հազվագյուտ հողային այլ տարրերի՝ [[մոնացիտ]]ի, բաստենեզիտի, էվկսենիտի, ապատիտի հետ:
=== Հանքավայրեր ===
Հոլիումը մտնում է լանթանիդների կազմի մեջ, որոնք հիմնականում հանդիպում են [[ԱՄՆ]]-ում, [[Ղազախստան]]ում, [[Ռուսաստան]]ում, [[Ուկրաինա]]յում, [[Ավստրալիա]]յում, [[Բրազիլիա]]յում, [[Հնդկաստան]]ում, [[Սկանդինավիա]]յում:
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Սպիտակ արծաթափայլ, առաձգական մետաղ է, [[խտություն]]ը՝ 8800 կգ/մ<sup>3</sup>, հալման ջերմաստիճանը՝ 1461 °C, եռմանը՝ 2600 °C : Հոլմիումը ամենաուժեղ պարամագնիսական [[մետաղ]]ն է:
== Քիմիական հատկություններ ==
Քիմիապես ակտիվ տարր է, միացություններում՝ եռարժեք: Տաքացնելիս փոխազդում է [[Ջրածին|ջրածնի]], [[Ածխածին|ածխածնի]], [[ազոտ]]ի, [[ֆոսֆոր]]ի, ածխածնի օքսիդների հետ:
Քայքայում է [[ջուր]]ը, փոխազդում է HCl-ի, H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-ի հետ՝ դուրս մղելով ջրածին: 180-200 °C-ից բարձր [[օդ]]ում արագ օքսիդանում է՝ առաջացնելով Ho<sub>2</sub>O<sub>3</sub> օքսիդը, որին համապատասխանող հիդրօքսիդը՝ Ho(OH)<sub>3</sub><sub>, հիմք է, ալկալիների հետ չի փոխազդում:
Ho<sup>3+</sup> իոնը դեղին է, [[կոմպլեքս միացություններ]] է առաջացնում օրգանական շատ նյութերի հետ:
[[File:Gadolinitas.jpg|thumb| ]]
== Ստացում ==
Ստացվում է քլորիդը կամ բրոմիդը [[կալցիում]]ով վերականգնելիս, միացությունները [[էլեկտրոլիզ]]ելով հեղուկ [[Կադմիում|Cd]]-ի և [[Ցինկ|Zn]]-ի կաթոդով, որոնք թորում են [[վակուում]]ի տակ:
== Կիրառություն ==
Հոլմիումը և դրա միացությունները կիրառվում են [[մագնիս]]ներ պատրաստելու, [[ապակի]]ն, հախճապակին և ճենապակին դեղին ներկելու համար և այլուր:
== Տես նաև ==
* [[Պարբերական աղյուսակ]]
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Ho/key.html Հոլմիումը Webelements-ում]
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb067.htm Հոլմիումը քիմիական տարրերի հայտնի գրադարանում]
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}}
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Լանթանոիդներ]]
[[Կատեգորիա:Հոլմիում]]
| |||