|
'''Քիմիական հավասարակշռություն''', փոխազդող համակարգի վիճակ, երբ դարձելի ընթանում են քիմիական մեկ կամ մի քանի ռեակցիաներ։ [[Համակարգ]]ի բաղադրությունը ժամանակի ընթացքում անփոփոխ է մնում շնորհիվ նրա, որ ուղիղ և հակադարձ [[ռեակցիա]]ներն ընթանում են հավասար արագություններով։ Պարզագույն դեպքում, երբ համակարգը միասեռ է և նրանում ընթանում է դարձելի ռեակցիա՝ <math>A+B{\rightleftarrows}C+D</math> ուղիղ ռեակցիայի արագությունը <math>(V_1)</math> համեմատական է փոխազդող նյութերի կոնցենտրացիաների արտադրյալին՝ <math>V_1=K_1k_1[A][B]</math>, իսկ հակադարձ ռեակցիայի [[արագություն]]ը <math>(V_2)</math>՝ վերջնանյութերի կոնցենտրացիաների արտադրյալին՝ <math>V_2=K_2k_2[C][D]</math>, որտեղ <math>K_1k_1</math>-ը և <math>K_2k_2</math>-ը տվյալ պայմաններում արագությունների հասաատուններն են։ <math>A</math> ու <math>B</math> [[նյութ]]երի ծախսմամբ <math>V_1</math>-ը փոքրանում է, իսկ <math>S</math>-ի ու <math>D</math>-ի առաջացմամբ <math>V_2</math>-ը՝ մեծանում։ Երբ <math>V_1=V_2</math> ապա հաստատվում է քիմիական հավասարակշռությունը, որից հետևում է, որ [<math>\frac{[C]_h[D]_h}{[A]_h[B]_h}=\frac{K_1k_1}{K_2k_2}=K</math> որտեղ <math>K</math>-ն հավասարակշռության հաստատունն է։ Յուրաքանչյուր դարձելի ռեակցիայի համար <math>Kk</math>-ն բնորոշ մեծություն է և կախված է արտաքին պայմաններից։ Ստացված հավասարումը [[զանգվածների ազդման օրենք]]ի [[մաթեմատիկական արտահայտություն]]ն է։ [[Հավասարակշռություն|Հավասարակշռության]] մեջ գտնվող [[համակարգ]]ի վիճակն ամենահավանականն է, որին համապատասխանում է էնտրոպիայի առավելագույն կամ ազատ էներգիայի նվազագույն արժեք։ [[Կատալիզատոր]]ը հավասարակշռությունը չի տեղաշարժում, բայց մեծացնում է դրա ստեղծման արագությունը։ Հավասարակշռության կախումն արտաքին պայմաններից որակապես արտահայտվում է Լը-Շատելիեի֊ Բրաունի սկզբունքով, քանակապես՝ [[թերմոդինամիկա]]կան հավասարումներով։ [[Ջերմաստիճան]]ի ազդեցությունը հավասարակշռության հաստատունի վրա արտահայտվում է ռեակցիայի իզոբարի կամ իզոխորի հավասարումով։ Հավասարակշռության ուսումնասիրությունն ունի տեսական և գործնական մեծ նշանակություն, օրինակ՝ դրա շնորհիվ կարելի է ընտրել ամենաբարենպաստ պայմաններ, որպեսզի հետազոտվող նյութի ելքը հասցվի առավելագույնի։<ref>Հայկական Սովետական Հանրագիտարան</ref>
== Կինետիկական բնութագիրը ==
իրականացնում են 300 °C [[ջերմաստիճան]]ում։
<math>{H_2}</math> <sub>(գ)</sub> + <math>{J_2I_2}</math> <sub>(գ)</sub> <math>\leftrightarrows</math> <math>2{HJHI}</math> <sub>(գ)</sub> (1)
Այս փոխարկման կինետիկական օրինաչափությունները հանգամանորեն բացահայտված են։ Փորձնական
2 ցուցիչով։
<math>\overrightarrow{V}=\vec{k} \cdot C_{H_2} \cdot C_{J_2I_2} ~~~~~~~~~~~~~~~~ \overrightarrowoverleftarrow{V}=\vecoverleftarrow{k} \cdot C_{HJHI}</math> (2)
[[Կինետիկակա]]ն բնութագրով ռեակցիան նաև «պարզ» է, այսինքն, ընթանում է մեկ փուլով, երկու մասնիկների
Նյութերի հավասարակշռային կոնցենտրացիաները, սովորաբար նշում են քառակուսի փակագծերով։
<math>\overrightarrow{V}=\vec{k} \cdot</math><math>[H_2]</math><math>[J_2] ~~~~~~~~ \overrightarrowoverleftarrow{V}=\vecoverleftarrow{k} \cdot [HJHI]^2 ~~~~~\overrightarrow{V}=\overrightarrowoverleftarrow{V}</math>
<math>\vec{k} \cdot</math><math>[H_2]</math><math>[J_2I_2]=\overrightarrow{V}=\vecoverleftarrow{k} \cdot [HJHI]^2</math>(3)
Թիվ (3) հավասարման ձախ մասում ուղիղ և հակադարձ ռեակցիաների արագության հաստատուններն են, որոնք,
| 