«Տենգվար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (21)
Տող 13.
}}
 
'''Տենգվար'''<ref>Սա բառ է քուենյայով, որը նշանակում է«տառեր»: Տե՛ս «Մատանիների տիրակալը», Հավելված Ե, 2-րդ գրություն</ref>, արհեստական գրային համակարգ, որը ստեղծել է [[Ջոն Թոլքին]]ը՝ իր կողմից ստեղծված [[էլֆական լեզուներ]]ի համար:համար։ Համաձայն Թոլքինի՝ այս գրային համակարգը ստեղծել է Ֆեանոր էլֆը եւ օգտագործել է այն գրի առնելու վալարին հրեշտակային լեզուն, ինչպես նաեւ [[քուենյա]]ն եւ թելերինը:թելերինը։ Հետագայում Միջերկրի մեծաքանակ լեզուներ օգտագործում էին տենգվարը որպես իրենց գրային համակարգ:համակարգ։ Այդպիսի լեզուներից է սինդարինը:սինդարինը։ Թոլքինն օգտագործում էր տենգվարը, որպեսզի գրառի անգլերենը. Թոլքինի կողմից ներկայացված տենգվարով օրինակների մեծ մասն իրականում [[անգլերեն]] է: է։
 
== Հորինված պատմություն և եզրաբանություն ==
[[Պատկեր:Tengwar sample.svg|մինի|Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի առաջին հոդվածը անգլերենով՝ գրված տենգվարով]]
Համաձայն «Թանկարժեք քարերի պատերազմի» («Քուենդի եւ Էլդար»-ի Հավելված Դ-ն)՝ Ֆեանորը, երբ ստեղծեց իր գիրը, եզրաբանության մեջ փոփոխություններ մտցրեց:մտցրեց։ Տառը՝ այսինքն բանավոր խոսքի տարրական միավորը, նա անվանեց տենգվա:տենգվա։ Մինչ այդ, ամեն տառ կամ նշան կոչվում էր սարատ(*sar՝ ''քերթվածք'' բառից):։ Վալինորցի Ռումիլի այբուբենը, որի վրա մեծապես հիմնել էր իր աշխատանքը Ֆեանորը, կոչվում էր սարատի:Այնսարատի։Այն հետագայում հայտնի դարձավ որպես «Ռումիլի տենգվար»:։ Տենգվա բառի հոգնակին տենգվարն էր, եւ հենց այդ անունն էլ Ֆեանորի այբուբենը ստացավ:ստացավ։ Սակայն, քանի որ տենգվարի տեսակների մեծ մասում տենգվան մեկ բաղաձայն նիշն էր, տենգվարն էլ հայտնի դարձավ որպես բաձայանների համակարգ, մինչ ձայնավորները կոչվեցին օմոթեհթար: օմոթեհթար։
 
== Պատմությունը ==
=== Նախնիները ===
Սարատին, որը Թոլքինը ստեղծել էր 1910-ականներին եւ նկարագրել Պարմա Էլդալամերոն 13-ում, հանդիսանում է տենգվարի մի անմշակ նախատիպ. այն նույնպես ձայավորները ներկայացնում էր կետադարական նշանների միջոցով, ինչպես նաեւ նմանություններ ուներ տենգվարի գրերի հետ: հետ։
 
Տենգվարին ավելի մոտ էր վալմարական գիրը, որը առկա էր Պարմա Էլդամերոն 14-ում, որը Թոլքինն օգտագործում էր 1922 թվականից 1925 թվականն ընկած ժամանակահատվածում:ժամանակահատվածում։ Այն արտաքինից շատ է նման տենգվարից, դրա -ա- նշանը նույնն է, ինչ տենգվարի որոշ տարբերակներում: տարբերակներում։
 
Ջիմ Ալլանը (''Էլֆերենի Ներածություն'', ISBN 0-905220-10-2) համեմեատում է տենգվարը Ֆրենսիս Լոդվիքի ''Համընդհանուր այբուբենի'' հետ, որոնց միջեւ նա գտնում է բազմաթիվ նմանություններ թե՛ հնչյունաբանությունում, թե՛ տառերի եւ հնչյունների համապատասխանությունում, թե՛ տառերի դիզայնով: դիզայնով։
 
=== Տենգվար ===
[[Պատկեր:One Ring inscription.svg|մինի|Համիշխանության մատանու գրվածքը՝ գրված Մորդորի Սեւ խոսվածքով, օգտագործելով տենգվարը]]
Տենվարը ամենայն հավանականությամբ զարգացվել է 1920-ականների վերջին կամ 1930-ականների սկզբին:սկզբին։ «Միայնակ լեռան անոթի գրվածքը», որը տենգվարով առաջին տպագիր գրությունն է, տպվել է 1937 թվականին:թվականին։ Տենգվարի ամբողջական նկարագրությունը տպագրվել է 1955 թվականին՝ «Մատանիների տիրակալի» Հավելված Ե-ում: ում։
 
== Նկարագրություն ==
[[Պատկեր:Tengwar alphabet1.png|մինի|Տենգվարի աղյուսակը՝ ամեն տենգվայի անվանումով]]
=== Տառեր ===
Տենգվարի տառերի կարեւորագույն առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ դրանց ձեւը ցույց է տալիս դրանց հնչողությունը:հնչողությունը։ Քուենյայի բաաձայնային համակարգն ունի բաղաձայնների հինգ արտիկուլյացիաներ. շրթնային, ատամնային, քմային, ենտալեզվային եւ կոկորդային: կոկորդային։
 
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
[[Կատեգորիա:Լեզուներ]]
 
[[Կատեգորիա:Լեզուներ]] [[Կատեգորիա:Ջոն Թոլքին]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Տենգվար» էջից