Մ․թ․ա․ I հազարամյակի 2-րդ կեսին բնակվել են Անդրտյանշանյան երկրամասում, [[Հուանհե]] գետից հյուսիս-արմուտքում։ [[Հոներ]]ի ճնշմամբ մ․թ․ա․ II դարում շարժվել են արմտյանարմուտք, հայտնվել [[Միջին Ասիա]]յում, մասնակցել հունամակեդոն․հունամակեդոնական զավթիչների դեմ տեղական ցեղերի մղած պայքարին։ Մ․թ․ա․ I դարում ստեղծել են պետական կազմավորում, որը նպաստել է քուշանների վարչակարգի ու մշակույթի զարգացմանը։ Հայտնաբերվել են քուշաներեն ավելի քան յոթ տասնյակ արձանագրություններ, արձանագիր անհամար [[դրամ]]ներ, որոնք վերաբերում են մ․թ․ա․ I–մ․թ․ III դարերում և կարևոր նշանակություն ունեն Քուշանական պետության այդ, շրջանի իրադարձությունների և քուշաներենի ուսումնասիրության համար։ [[Քուշական թագավորություն|Քուշական թագավորության]] անկումից հետո քուշանները վերացել են՝ լուծվելով իրենց նախկին թագավորության տարածքում գոյացած պետական կազմավորումների էթնիկական միջավայրի մեջ։
