«Մթնոլորտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 31.
Ջերմաստիճանի նվազման տիրույթը՝ 0-ից մինչև 8-10կմ բարձրությամբ ընկած շերտը անվանում են տրոպոսֆերա, իսկ 12-18կմ՝ անվանում են տրոպոպաուզա։
Այստեղից սկսած ջերմաստիճանը սկսում է աճել։ Բանն այնէ,որ 18կմ-ից բարձր՝ Երկրի մակերևույթի ազդեցությունը, որպես ջերմության աղբյուր, արդեն աննշան է։ Ավելի զգալի է դառնում այն, որ ճդն անմիջականորեն կլանում է [[Արեգակ|Արեգակի]] ճառագայթները։։ Այս նոր շերտի՝ ստրատոսֆերայի ստորին սահմանին ավելի քիչ է հասնում Արեգակի ճառագայթումից կլանվողջերմացնող էներգիան, քանի որ մինչ այդ կլանվում է վերին շերտերի կողմից։ Ստացվում է, որ ջերմության աղբյուն այս անգամ վերևում է։ Չնայած օդի ծայրահեղ չորությանը՝ ստրատոսֆերայում երբեմն հանդիպում են, ալսպես կոչված [[սադափե ամպեր]], որոնք գունեղ են, մանր սառցաբյուրեղների միջով անցնող ու ցրվող լույսի շնորհիվ։
Հասնելով 18կմ-ին՝ աստիճանաբար զգալի է դառնում որկրային կյանքի համար ամենակարևոր, պաշտպանիչ շերտերից մեկը՝ [[օզոն]]ային շերտը։ Ավելի վեր՝ 25կմ-ի վրա օզոնի խտությունը հասնում է իր առավելագույն արժեքին։ Իսկ 10կմ-ի վրա օդն այնքան նոսր է, որ թթվածնի [[ասո]]մներն ու [[մոլեկու]]լկները շատ հազվադեպ են հանդիպում միմյանց։ Մյուս կողմից այստեղ հասնող ուժեղ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը քայքայում է թթվածնի մոլեկուլների մեշ մասը , արդյունքում օզոնի նշոիյլներն անհետանում են։
55կմ-ի վրա ջերմաստիճանը հասնում է 0°C։ Այստեղ ավարտվում է ստրատոսֆերան և սկսվում է մեզոսֆերան՝ միջնոլորտը։ Ջերմաստիճանը կրկին սկսկում է ընկնել, քանի որ նվազում էօդի խտությունը, ուստի և արգեկնային ճառագայթումից կլանվող և օդը տաքացնող էնէրգիան։
80կմ-ի վրա ջերմաստիճանը դառնում է –80°C, սա արդեն մեզոպաուզան է։ Այստեղ հանդիպում են նոսր, թելիկավոր ամպեր։ Ենթադրվում են, որ ի տարբերություն ջրի մանրագույն կաթիլներից կազմված սովորական ամպերի՝ սրանք բաղկացած են ջրի սառցաբյուրեղներով պատված փոշու յուրահատուկ մասնիկներից, որոնց ծագուը, գուցե կապված է հրաբխային կամ աարտադրական արտանետումների, ինչպես նաև տիեզերքից եկող փոքր մասնիկների՝ երկնաքարերի հետ։
Այստեղից ջերմաստիճանը նորից սկսկում է աճել։ Նշանակում է մընում ենք հաջորդ շերտը, որն անվանում են թորմոսֆերա(ջրոլորտ) կամ իոնոսֆերա(իոնոորտ)։
150կմ-ից սկսած հանդիպում ենք արբանյակների։ Իոնոլորտը ձգցում է մինչև 800կմ։ Դրանից վեր էկզոսֆերան է։ Միջավայրի ծայրահեղ նոսրության պայմաններում առավել արագ ու վեր թռչեղ մասնիկներ, առանց այլ մասնիկների բախվելու, կարող են ավելի մեծ բարձրությունների հասնել, քան դանֆդաղ մասնիկները։ Այդ պատճառով էկզոսֆերա են թափանցում միայն մթնոլորտի ամենաարագ ու ամենաթեթև մասնիկներ՝ հիմնականում ջրածնի ատոմները։ 1000կմ-ի վրա էկզոսֆերայի և միջմոլորակային տարածության տարբերությունը դառնում է աննշմարելի։ Երկրային պայմանների համեմատ այնտեղ գրեթե դատարկություն է [[վակուում]]։
Տող 71 ⟶ 42՝
* [http://www.scgis.ru/russian/cp1251/dgggms/1-98/par_eff.htm ПРИРОДА ПАРНИКОВОГО ЭФФЕКТА], ''Объединенный Научный Совет РАН по проблемам Геоинформатики''
== Գրականություն ==
Ավետիք Գրիգորյան՝ «Դարերի խորքից դեպի տիեզերք»,Երևան, հրատ. 2013թ. 464 էջ, ISBN 978-9939-0-0714-4
[[Կատեգորիա:Մթնոլորտ| ]]
| |||