«Էլեկտրամագնիսականություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ա: → ա։ (5) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 7.
Էլեկտրամագնիսական դաշտն ի հայտ է գալիս [[էլեկտրական դաշտ|էլեկտրական]] և [[մագնիսական դաշտ|մագնիսական]] դաշտերի տեսքով, որոնք էլեկտրամագնիսականության երկու տարբեր դրսևորումներն են. Փոփոխական էլեկտրական դաշտը ստեղծում է մադնիսական դաշտ, և ընդհակառակը (Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի Ֆարադեյի օրենք)։
 
Ըստ [[դաշտի քվանտային տեսություն|դաշտի քվանտային տեսության]]<ref>Դաշտի քվանտային տեսության այն բաժինը, որը նկարագրում է էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը, կոչվում քվանտային էլեկտրադինամիկա:էլեկտրադինամիկա։ Այն դաշտի քվանտային տեսության և ընդհանրապես տեսական ֆիզիկայի առավել մշակված, ինչպես նաև առավել հաջողակ ու ճշգրիտ (փորձով ապացուցված) բաժինններից է:է։</ref>, էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը հաղորդվում է զանգված չունեցող [[բոզոն]]ի՝ [[ֆոտոն]]ի միջոցով (ֆոտոնը կարելի է պատկերացնել որպես էլեկտրամագնիսական դաշտի քվանտային գրգռում)։ Ֆոտոնն ինքը չունի էլեկտրական լիցք, ուստի չի կարող անմիջականորեն փոխազդել այլ ֆոտոնների հետ։
Հիմնարար մասնիկներից էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությանը մասնակցում են նաև էլեկտրական լիցք ունեցող մասնիկները՝ [[քվարկ]]ները, [[էլեկտրոն]]ները, [[մյուոն]]ները և [[տաու-լեպտոն]]ը ([[ֆերմիոն]] է), ինչպես նաև լիցք ունեցող [[տրամաչափային բոզոն|տրամաչափային]] W<sup>±</sup> բոզոնները։
 
Տող 14.
Եթե էլեկտրամագնիսական փոխազդեցության շնորհիվ առաջացած ուժերը ձգողական են, ապա երկու կամ ավելի թվով մասնիկներ կարող են կազմել կապված վիճակ։ Այդ հանգամանքն ընկած է մատերիայի հիմնական բաղադրիչ մասերի՝ [[ատոմ]]ների կամ [[մոլեկուլ]]ների գոյության հիմքում։ Յուրաքանչյուր նյութի քիմիական կառուցվածքը, ագրեգատային վիճակը և հատկությունները (ֆեռոմագնիսականություն, [[գերհաղորդականություն]] և այլն) պայմանավորված են էլեկտրոնների և միջուկների էլեկտրամագինիսական փոխազդեցությամբ։
 
Դասական (ոչ քվանտային) շրջանակներում էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը նկարագրվում է [[դասական էլեկտրադինամիկա]]յով:յով։
 
Էլեկտրամագնիսականության տեսական հետևանքները բերեցին [[հարաբերականության հատուկ տեսություն|հարաբերականության հատուկ տեսության]] ստեղծմաը։
Տող 34.
[[Պատկեր:James-clerk-maxwell3.jpg|մինի|աջից|140px|[[Ջեյմս Մաքսվել]]]]
 
Էրստեդի եզրակացությունների շնորհիվ համաշխարհային գիտնական հանրությունը սկսեց էլեկտրադինամիկայի ինտենսիվ ուսումնասիրությունը։ 1820թ. [[Դոմինիկ Ֆրանսուա Արագո|Ֆրանսուա Արագո]]ն նկատեց, որ հաղորդիչը, որով էլեկտրական հոսանք է անցնում, դեպի իրեն է ձգում երկաթի խարտուքը։ Առաջին անգամ նա մագնիսացրեց երկաթե և պողպատե հաղորդալարերը՝ դրանք դնելով հոսանք անցկացնող պղնձե հաղորդալարերի կոճի մեջ։ Արագոյից անկախ երկաթի և պողպատի մագնիսացումը հայտնաբերեց նաև [[Հեմֆրի Դեվի]]ն:ն։ Մագնիսի վրա հոսանքի ազդեցությունը նկարագրող առաջին քանակական սահմանումները նույնպես 1820թ. տվեցին ֆրանսիացի գիտնականներ [[Ժան-Բատիստ Բիո]]ն և [[Ֆելիքս Սավար]]ը:ը։ Էրստեդի փորձերը օգնեցին նաև [[Անդրե Մարի Ամպեր|Ամպերին]], ով հաղորդչի և հոսանքի էլեկտրամագնիսական օրինաչափությունները ներկայացրեց մաթեմատիկական տեսքով։ Էրստեդի բացահայտումը կարևոր քայլ է նաև էներգիայի միասնական հասկացության ճանապարհին։
 
Այդ միասնությունը, որը նկատել էր Ֆարադեյը, լրացրել էր Մաքսվելը, ճշգրտել էին [[Օլիվեր Հեվիսայդ]]ը և [[Հենրիխ Հերց]]ը, XIX դարի կարևորագույն նվաճումներից մեկն է մաթեմատիկական ֆիզիկայում։ Այս հայտնագործությունը ունեցավ շատ կարևոր հետևանքներ, որոնցից մեկը [[լույս]]ի բնույթի ըմբռնումն էր։