«Բոտսվանա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: մ: → մ։ (17) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 34.
Բոստվանան գտնավում է [[Հարավային Աֆրիկա]]յում։ Երկրի տարածքը 581 730 կմ² է, տարածքի ցամաքային մասը կազմում է 655 730 կմ²<ref name="cia"/>։ Բոստվանայի երկարությունը հյուսիս-հյուսիս-արևելքից հարավ-հարավ-արևմուտք ուղղությամբ 960 կմ է<ref name="geonations">{{cite web|url=http://www.nationsencyclopedia.com/Africa/Botswana-LOCATION-SIZE-AND-EXTENT.html|author = Encyclopedia of Nations.|title=Botswana — Location, size, and extent|lang=en|accessdate=1 октября 2009}}</ref>։ Երկիրն ունի ընդհանուր սահման հարավում և հարավ-արևելքում [[Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն|Հարավաֆրիկյան Հանրապետության]] (1840 կմ), հյուսիսում և արևմուտքում [[Նամիբիա]]յի (1360 կմ), հյուսիս-արևելքում [[Զամբիա]]յի (միակ կետում) և [[Զիմբաբվե]]ի հետ (831 կմ)<ref name="cia"/><ref>{{ռուսերեն գիրք|часть=Ботсвана|заглавие=Весь мир. Энциклопедический справочник|место=Минск|издательство=Литература|страниц=656|страницы=352-353|isbn=985-437-085-2}}</ref>։ Սահմանների ընդհանուր երկարությունը 4013 կմ է<ref name="cia"/>
=== Ռելիեֆ ===
Բոտսվանայի տարածքի 70%-ը տեղակայված է Կալախարիայի լայնածավալ բարձրավանդակում:բարձրավանդակում։ Միջին բարձրությունը կազմում է 800-1000 մետր, արևմուտքում՝ մինչև 1200 մետր:մետր։ Բլուրների ամենաբարձր կետը Ցոդիլոն է (1489 մ), ամենացածրը՝ Լիմպոպո և Շաշե գետերի միացման շրջանը (513 մ)<ref name="cia"/>:
 
Ընդարձակ բարձրավանդակը, որն ունի 1200 մ միջին բարձրություն և ձգվում է Քանյեի հյուսիսից մինչև [[Զիմբաբվե]]ի սահմանը, երկիրը բաժանում է երկու տեղագրական տարածաշրջանների:տարածաշրջանների։ Արևելյան շրջանը բլրապատ տարածք է, որտեղ գերակշռում են թփածածկ և խոտածածկ տարածքները:տարածքները։ Բարձրավանդակից արևմուտք տարածվում են Օկավանգո ճահիճը և Կալախարիի անապատը<ref name="topography">{{cite web| url=http://www.nationsencyclopedia.com/Africa/Botswana-TOPOGRAPHY.html |author=Encyclopedia of Nations.| title=Botswana — Topography | lang=en |accessdate = 1 октября 2009}}</ref>:
 
=== Հողեր ===
Երկրի արևելյան և կենտրոնական մասերի հողերը կազմված են չոր [[կավ]]ե կարմիր մոկատա հողից, որ հանդիպում է հարթավայրերում, կամ սպիտակ կավճե, չավանա ավազե հողի ու շագանակագույն քարքարոտ հողի՝ սելեկոյի խառնուրդից, որոնք հանդիպում են բլուրներում և դրանց շրջակայքում:շրջակայքում։ Սելեկո հողերը համարվում են Բոտսվանայի լավագույն հողերից, որոնք հարմար են հացահատիկային մշակաբույսերի աչեցման համար:համար։ Այդ հողերի բերրիությունը սահմանափակվում է քիչ տեղումների պատճառով:պատճառով։ Հինավուրց լճի տեղում գտնվող ալյուվիալ հողերն իրենց մեջ ներառում են մոխրագույն կավե հողեր՝ ճահճոտ տարածքներում, կանաչամոխրագույն աղի հողեր՝ բոլսոնայում, խոնավ տարածքների շրջակայքում տարածված են մոխրագույն կավե հողերից մինչև դեղին ավազե հողեր:հողեր։ Նախկին խոնավ տարածքներում կան նաև սև և մոխրագույն կավե հողեր<ref name="britannica"/>:
 
=== Ջրային ռեսուրսներ ===
[[Պատկեր:A View of the Delta.jpg|left|thumb|200px|[[Օկավանգոյի դելտա]]ն]]
Բոտսվանայի ամենախոշոր գետը [[Օկավանգո]]ն է:է։ Երկրի հյուսիս-արևմուտքում գտնվում է նրա ստորին հոսքը և 16 000 կմ² մակերեսով ընդարձակ ներմայրցամաքային դելտան (հորդացման ժամանակ՝ մինչև 22 000 կմ²): [[Օկավանգոյի դելտա]]ն առատ է լճերով, որոնցից ամենախոշորը համարվում է աղի [[Նգամի]] լիճը:լիճը։ Դելտայից առկա է ջրի անկանոն հոսք [[Բոտետի]] (Բոտլետլե) ցամաքող գետով, [[Ցկաու]] աղի լճի միջով աշխարհի ամենամեծ աղուտներից մեկի՝ Մակգադիկգադիի մեջ (մոտ 40 հազար կմ² մակերես): Առավել անձրևոտ տարիներին Օկավանգո գետի դելտայից ջրի հոսք է տեղի ունենում [[Զամբեզի]] գետի մեջ:մեջ։
Երկրի հարավ-արևելքում հոսում են [[Լիմպոպո]] գետի ձախ վտակները, որոնք հոսում են [[Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն|Հարավաֆրիկյան Հանրապետության]] սահմանով; հյուսիս-արևելքում՝ [[Չոբե]] գետի աջ վտակները, որոնք հոսում են հյուսիսային սահմանի երկայնքով:երկայնքով։ Մնացած տարածքում առկա են միայն ցամաքող գետեր, որոնք ջրով են լցվում միայն անձրևոտ սեզոնին, ինչպես նաև առկա են անհոսք աղի լճեր:լճեր։ Բոտսվանայի գետերի մեծամասնությունը ակունքներ ունեն ՀԱՀ-ում կամ [[Անգոլա]]յում<ref>{{cite web|author=Maps of World.|title=Botswana Rivers|url=http://www.mapsofworld.com/botswana/geography/rivers.html|lang=en|accessdate=4 октября 2009|archiveurl=http://www.webcitation.org/616xLriYM|archivedate=2011-08-22}}</ref>:
 
Երկրում առկա են 2,9 կմ³ վերականգնվող ջրային աղբյուրներ, որոնցից 46%-ը օգտագործվում է [[գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսության]] հոգսերի համար:համար։ Քաղաքային համարյա ամբողջ բնակչությունը և գյուղական բնակչության 90%-ը մաքուր ջրին մուտք ունեն<ref name="environment">{{cite web| url=http://www.nationsencyclopedia.com/Africa/Botswana-ENVIRONMENT.html| author=Encyclopedia of Nations.|title=Botswana — Environment|lang=en|accessdate=2 октября 2009}}</ref>:
 
=== Օգտակար հանածոներ ===
Երկրի ընդերքում առկա են մեծ քանակությամբ օգտակար հանածոներ, հայտնաբերվել են [[ալմաստ]]ի, [[Ոսկի|ոսկու]], [[նավթ]]ի, [[նիկել]]ի, [[Պղինձ|պղնձի]], [[մանգան]]ի, [[կոբալտ]]ի, [[արճիճ|արճճի]], [[ցինկ]]ի, [[քարածուխ|քարածխի]], [[ազբեստ]]ի, [[Ծծումբ|ծծմբի]], [[տալկ]]ի, [[բրոմ]]ի հանքավայրեր:հանքավայրեր։ Առկա են նաև կալցինացված և այրիչ [[սոդա]]յի, [[պլատին]]ի, [[Ուրան (տարր)|ուրան]]ի, [[կերակրի աղ]]ի, [[արծաթ]]ի և [[քրոմ]]ի հանքավայրեր<ref name="krugosvet"/>։
 
Երկրի տնտեսության համար զգալի նշանակություն ունեն ալմաստի օգտակար հանածոները:հանածոները։ [[1967]] թվականին Օրապա գյուղի մոտ, [[Ֆրանսիսթաուն]] քաղաքից 240 կմ հեռավորության վրա հայտնաբերվել է առաջին կիմբերլիտի խողովակներ, այնուհետև խողովակներ են հայտնաբերվել նաև Լետլհականի և Ցվանենգի շրջաններում:շրջաններում։ Բոտսվանայի ալմաստները հայտնի են իրենց որակի շնորհիվ, նրանցից 30%-ը օգտագործվում են ոսկերչական իրեր պատրաստելու համար<ref name="krugosvet"/>:
 
Օգտակար հանածոների մյուս խոշոր հանքավայրերի թվում են պղնձա-նիկելային հանքավայրերը (գտնվում են Սելեբի-Պիկվե քաղաքի մոտ) և Մմամաբուլա բնակավայրի մոտ գտնվող բարձր որակի քարածխի հանքերը<ref name="krugosvet"/>:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բոտսվանա» էջից