«Սելենե»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սելենե''' - (Հին հունական` Σελήνη, լատ,՝ Luna) հին հունական դիցաբանության մեջ լուսնի տիտանուհի-աստվածուհի, որը նաև հայտնի էր MENA (MENA) անվան տակ:տակ։ Սելենեն տիտան [[Հիպերիոն]]ի և տիտանուհի [[Թեյա|Թեա]]յի դուստրն է, արև-[[Հելիոս]]ի և արշալույս [[Էոս]]ի քույրը:քույրը։ Նա վարում է իր կառքը ողջ երկնքով մեկ:մեկ։ Լուսնի աստվածուհուն, ըստ տարբեր առասպելների, վերագրվում են մի քանի սիրեցյալներ, այդ թվում են՝ [[Զևս]]ը, [[Պան]]ը և մահկանացու [[Էնդիմիոն]]ը:ը։

Դասական ժամանակներում Սելենեն հաճախ նույնացվում էր [[Արտեմիս]]ի հետ, որքան նրա եղբայրը, [[Հելիոս]]ը նույնանում էր [[Ապոլլոն]]ի հետ:հետ։ Թե Սելենեն և [[Արտեմիս]]ը նույնպես կապված էին [[Հեկատա (աստվածուհի)|Հեկատե]]ի հետ, երեքն էլ համարվում էին լուսնային աստվածուհիներ, թեև միայն Սելենեն էր դիտվում որպես լուսնի անձնավորում:անձնավորում։</b>

Նրա հռոմեական համարժեք աստվածուհին էր [[Լունա]]ն: ն։

Անվան ստուգաբանությունը բավականին անորոշ է, բայց եթե այդ անունը հունական ծագում ունի, ապա, ամենայն հավանականությամբ, այն կապված է Selas (σέλας) բառի հետ, որը նշանակում է "լույս":։

Ճիշտ այնպես, ինչպես [[Հելիոս]]ին իր նույնականացման համար [[Ապոլլոն]]ի հետ կոչում էին ''Ֆեբ'', ''Փեբ'' Phoebus ("պայծառ"), Սելենեն իր նույնականացման համար [[Արտեմիս]]ին , սովորաբար կոչում էին ''Փեբե'', ''Ֆիբի'' Phoebe (կանացի ձև):։ Բնօրինակ, իրական [[Փեբե]]ն (Phoebe) հունական դիցաբանության մեջ Սելենեի մորաքույրն է, տիտանուհի [[Լետո]]ի և [[Աստերիա]]յի մայրն է և [[Ապոլլոն]]ի, [[Արտեմիս]]ի ու [[Հեկատա (աստվածուհի)|Հեկատե]]ի տատն է:է։ Ինչպես և [[Արտեմիս]]ին, այնպես էլ Սելենեին երբեմն կոչում էին ''Սինթիա'' (Cynthia):։ </b>

Սելենեն հայտնը էր նաև '''Mene''' անունով:անունով։ Men-տղամարդիկ բառը (կանացի mene), նշանակում moon-լուսին, և լուսնային ամիս:ամիս։ Դա նաև Ֆրիգյան տղամարդ լուսնի աստծո անունն է:է։

Mena (միկեն.՝ Me-no) Սելենեի անուն էր մահկանացուների մոտ:մոտ։ Կոչվում էր "երկմարմին":։ Աթենքում կար Menou (Սելենեի) պաշտպամունք, նա համարվում էր մարգարե և բանաստեղծ Մովսաիոսի (Μουσαῖος) մայրը:մայրը։ Ըստ նրանց պատկերացմանը Սելենեն ծնել էր Մովսաիոսին Անտիփեմից:Անտիփեմից։</b>

'''Մեններ''' (Menae) - լուսնի փուլերի աստվածուհիներ, Սելենեի և Էնդիմիոնի դստրեր:դստրեր։ Հավանաբար, նրանց թվում էին '''Նիմեան''' ( Nemea) (Նոր լուսին), '''Պանդեան''' (Pandey) (Փոքրացող լուսին), '''Մեսոմենեն''' (Mesomena) (Աճող լուսին), '''Մենիսկը''' (Meniscus) (մահիկ , կիսալուսին) և '''Մենա''' (Mena) (Լիալուսին):։

Սովորաբար Սելենեի ծագումը կարծիքը տրվում է Հեսիոդոսի կողմից:կողմից։ Թեոգոնիայում, արևի աստված [[Հիպերիոն]]ին իր քույր՝ [[Թեյա|Թեա]]ն պարգևում է մի շարք զավակներ՝ "Մեծն [[Հելիոս]]ին, մաքուր Սելենեին և [[Էոս]]ին, ով լուսավորում է այն ամենը, ինչ երկրի վրա է, և անմահ աստվածներին, ովքեր ապրում են լայն երկնքում":։</b>

ծիածանով զինված / վարդով զինված – [[Էոս]]ին, շքեղ հյուսերով Սելենեին, և անխոնջ [[Հելիոս]]ին":։ Այստեղ Euryphaëssa ("լայն փայլով") հավանաբար [[Թեյա|Թեա]]յի մակդիր, կոչումն է: է։

Այլ աղբյուրներում, Սելենեն համարվում է տիտան [[Պալանտոս]]ի (Պալլասի) կամ [[Հելիոս]]ի դուստր: դուստր։

[[Պատկեր: Séléné.jpg|thumb|աջ|Սելենե. Ֆրանսիական փորագրություն XVII դար]]

Սելենեի ամենահայտնի սերն էր [[Էնդիմիոն]]ը:ը։ 7 - րդ դարի վերջ 6 - րդ դարի սկզբին բանաստեղծ Սափոն էր ըստ երևույթին, նշել իր աշխատանքներում Սելենեի և [[Էնդիմիոն]]ի սիրո պատմությունը:պատմությունը։ Սակայն, առաջին անգամ նրանց սիրո պատմությունե իհայտ է գալիս մ.թ.ա. երրորդ դարում Ռոդոսցի Ապոլոնիուսի Արգոնավորդներ պոեմում, որը պատմում է Սելենեի "խելագար կրքի" մասին և նրա այցելելությունները "արդար Էնդիմիոնին" մի քարայրում Լաթմոս լեռան վրա: վրա։

*Էնդիմիոնը երբեմն համարվել է Կարիայի արքա Էփիլիոսի, երբեմն էլ՝ [[Զևս]]ի որդին:որդին։ Հնարավոր է, որ Էնդիմիոնը հին կարիական քնի աստվածը լինի:լինի։ Կարիան երկիր է Փոքր Ասիայում, Միջերկրականի ափին:ափին։

Ըստ Կանանցի Գրացուցակի, [[Էնդիմիոն]]ը Էթլիոսի որդին էր ([[Զևս]]ի որդի) և [[Զևս]]ը շնորհել էր նրան ընտրելու իրավունք, երբ նա մահանա:մահանա։</b>

Սակայն ըստ Ապոլլոդորոսին, [[Զևս]]ը ընտրության առաջ է կանգնեցնում Էնդիմիոնին, և նա ընտրում է հավերժական քուն, որպիսզի մնա անմահ ու հավերժ գեղեցիկ:գեղեցիկ։</b>

Ըստ Պավսանացուն, Սելենեն ունեցել է Էնդիմիոնից հիսուն դուստրերը, որոնք հնարավոր է ներկայացնում էին Օլիմպիադական հիսուն լուսնային ամիսներ:ամիսներ։</b>

Ըստ Նոնի Սելենեն և Էնդիմիոն հանդիսանում էին [[Նարգիզ]]ի (Նարկիսոս) ծնողներ, չնայաց այլ այլ աղբյուրներում՝ Օվիդի Կերպարանափախություններ, [[Նարգիզ]]ը համարվում էր գետերի աստված Կեփիսոսի և հավերժահարս Լավրիոնեի որդին:որդին։</b>

Ցիցերոնը կարծես թե Սելենեին նշանակել էր, տեսնում էր [[Էնդիմիոն]]ի քնի պատասխանատուն, այնպես, որ "նա կարող էր համբուրել նրան քնած ժամանակ": ։

*Ըստ Հոմերոսի Օրհներգի, աստվածուհի Սելենեն ծնել էր [[Պանդիա]]յին ("լիա-պայծառ") [[Զևս]]ից:ից։

*Ըստ Ալկմանին, [[Էրսա]]ն ("ցող, շաղ") ևս հանդիսանում էր [[Զևս]]ի և [[Սելենե]]իՍելենեի դուստրը:դուստրը։

*Սելենեն և [[Զևս]]ն էին նաև որոշ աղբյուրներում համարվում Նեմեայի (Nemea) ծնողները, համանուն հավերժահարս Նեմեայի, որտեղ [[Հերակլես]]ը սպանում է Նեմեյան առյուծի և որտեղ անցկացվում են Նեմեյան խաղեր:խաղեր։ Նեմեա- դա նաև քաղաք էր Արգոլիսում, Պելոպոնեսի հյուսիս-արևելքում, իսկ Նեմեայան համարվում էր այդ քաղաքի շրջակայքի հավերժահարս:հավերժահարս։

Հեսիոդոսը փաստում է, որ Նեմեյան առուծի ծնողը [[Էքիդնա]]ն է եղել, չնայաց նա միևնույն ժամանակ ակնարկում է, որ Սելենեն խաղացել է ոչ պակաս դեր նրա կյանքում:կյանքում։

*Որոշ աղբյուրներում Սելենեն և [[Զևս]]ն էին համարվում [[Դիոնիսոս]]ի ծնողները, բայգ դա շփոթության արդյունք է, որը առաջացել էր Սելենե և [[Սեմելե]] անուների նմանաթյան պատճառով:պատճառով։

*Ըստ Կվինթուս Սմիրնևսի, [[Հելիոս]] և Սելենեն էին [[Հորաներ]]ի՝ եղանակների աստվածուհիների ծնողները:ծնողները։ Սմիրնևսը նկարագում է նրանց, որպես Հերայի չորս աղախիններ, սակայն այլ աղբյուրներում, նրանց թիվը երեքն է և նրանք համարվում են [[Զևս]]ի և [[Թեմիս]]ի դստրեր:դստրեր։

*Ըստ Վերգիլիոսի, Սելենեն նաև ունեցել է սիրավեպ աստված [[Պան]]ի հետ, ով գայթակղել էր, նվիրել էր նրան «ձյան պես սպիտակ գառներ»:։ Սակայն Սքոլիան ավելացնում է մի ճշտում, Պան ոչ թե նվիրել էր գառներին, այլ ինքն էր հագել գառի մորթի, որպիսզի գայթակղի աստվածուհուն:աստվածուհուն։

*Սելենեն համարվում էր մարգարե և լեգենդար հունացի բանաստեղծ Մովսաիոսի (Μουσαῖος) մայրը: մայրը։

Ինչպես իր եղբայր՝ արևի աստված [[Հելիոս]]ն էր վարում իր կառքը ամբողջ երկնքով մեկ ամեն օր, Սելենեն էր վարուշ իր կառքը ողջ երկնքով: երկնքով։

Վաղ 5 - րդ դարի կարմրաքանդակ գավաթի վրա էր պատկերված Սելենեի ամենավաղ հայտնի պատկերը, որտեղ նա կառքի մեջն էր:էր։ Կառքը լծաց էր թևավոր ձիերով:ձիերով։ Շատ հաճախ Լուսնի կառքը նկարագրված էր որպես արծաթյա, սակայն այլ աղբյուրներում նշված էր, որ կառքը եղել է ոսկյա:ոսկյա։

Եվ մինչ արևի երկանիվը լծաց էր չորս ձիերով, Սելենեի, որպես կանոն, լծաց էր երկու ձիերով, որոնց Օվիդիոսն բնութագրում էր որպես "ձյան պես սպիտակ":։ Նաև ձիերի փոխարեն երբեմն պատկերված էին լինում եզներ կամ գոմեշներ (խոշոր եղջյուրավոր անասուններ): ։

Սելենեի տեսքի մասին, դիմագծերի և այլն նկարագրությունները բավականին սակավ են:են։</b>

Երեք վաղ աղբյուրներում նշվում է Սելենեի մազերը:մազերը։ Թե [[Հելիոս]]ի Օրհներգում և թե Սելենեի Օրհներգում օգտագործվում է εὐπλόκαμος բառը, որը ունի տարբեր թարգմանություններ՝ "հարուստ", "պայծառ" կամ "գեղեցիկ մազերով", այստեղից էլ հնարավոր է, որ Էպիմենիդեսը օգտագործում "սիրուն մազերով" մակդիր: մակդիր։

Սելենեի Օրհներգում նկարագրվում է, ինչպես շատ գեղեցիկ, երկար թևերով և ոսկե թագով աստվածուհի, անվանելով նրան "սպիտակով զինված" և "բարեգործական":։ </b>

Էսքիլոսը (Aeschylus) կոչում է Սելենեին "գիշերվա աչք":։ </b>

Օռփիկների Օրհներգում Սելենեն ստանում է պոզեր և ջահ, նկարագրում են նրան որպես "բոլորին տեսնող, ամենատես", "իմաստուն", ձիեր սիրող, զգոն:զգոն։

Հնում, Սելենեի գեղարվեստական պատկերացումները ներառված էին քանդակազարդերում, ծաղկամաննների գեղանկարներում, մետաղադրամների և ակնեղենի վրա:վրա։ Վաղ 5 - րդ դարում մ.թ.ա., կարմիր կավե կիսանդրի վրա պատկերված էր Սելենեն կիսալուսին ճակատին:ճակատին։

Հետագա արվեստներում, ինչպես և մյուս երկնային աստվածությունները, ինչպիսիք են՝ [[Հելիոս]]ը, [[Էոս]]ը և [[Նիկտա]]ն ("գիշեր"), Սելենեն էր ճանապարհորդում էր, վարում էր իր երկանիվը ողջ երկնքով մեկ:մեկ։ Նա սովորաբար պատկերված էր լինում իր երկանիվը վարելիս, կամ ձիավարում էր կողաթամբով ( երբեմն եզի, ցուլի, էշի, կամ խոյի վրա):։

Սելենեն և [[Հելիոս]]ը պատկերված էին [[Աթենաս]]ի ([[Պարթենոն]]ի արևելյան ճակատում ) և [[Աֆրոդիտե]]յի ([[Զևս]]ի արձանի բազայի վրա) ծնունդի ժամանակ:ժամանակ։

Սելենեն նույնպես հայտնվում է ձիով Գիգանտոմաքիայի ժամանակ, նա պատկերված է Պերգամոն Խորանի ֆրիզի վրա:վրա։ </b>

Սովորաբար Սելենեն պատկերված է լինում կիսալուսնի հետ, հաճախ ուղեկցվում է աստղերով, աստղերի հետ, երբեմն մահիկը փոխարինվում է լուսնային սկավառակով:սկավառակով։ Հաճախ մահակը հենվում է իր ճակատին,

կամ մահակը տեղադրված է գլխի վրա,սուր անկյուններով դեպի վայր ցցած, նմանվելով եղջյուրի, կամ էլ հետևից նրա գլխին կամ ուսերին է հենված:հենված։ Կան նկարներ, որտեղ Սելենեն պատկերված է լինում լուսապսակով դլխի շուրջ, երբեմն էլ պատկերված է ջահով:ջահով։ </b>

Հետագայում, երկրորդ և երրորդ դարերում Հռոմական դամբարանային արվեստում Սելենեի և [[Էնդիմիոն]]ի սերը դառնում է հայտնի թեմա արվեստագետների համար:համար։ Հռոմական սարկոֆագների վրա հաճախ էր պատկերված Սելենեն լուսինը ձեռքին իջնելիս անձավ իր սիրեցյալի՝ [[Էնդիմիոն]]ի մոտ:մոտ։

'''Հետ-Վերածննդի''' դարաշրջանի արվեստներում, Սելենեն ընդհանուր առմամբ, պատկերված էր որպես գեղեցիկ կին, գունատ դեմքով և երկար, փայլուն սև մազերով:մազերով։ Նա վարում էր արծաթե կառք, ով լծազ էր եզներով, կամ մի զույգ ձիերով:ձիերով։ </b>

Շնորհիվ այն բանի, որ աստվածուհու երկո անունն էլ, հատկապես նրանցից առաջինը, պահպանվել էր հունարենուն իր հասարակ անունը Լուսնի, ամսվա, իսկական Սելենեի մակդիրների և ատրիբուտների նշանակությունը և դիցաբանական պատմությունները բավականին թափանցիկ են և շփոթեցնող:շփոթեցնող։

Լուսնի ֆիգուրները հայտնաբերվել են Կրետյան օղակների և թանկարժեք քարերի վրա (գուցե նշելով Մինոյան լուսնի պաշտամունքը), բայց բացի լուսնի դերը կախարդության, բանահյուսության, և պոեզիայի մեջ, չնայած փռյուգիացի լուսնի տղամարդ աստծո ուշ պաշտամունքի, համեմատաբար քիչ Սելենեի երկրպագությունը:երկրպագությունը։

Պավսանիոսը նկարագրում է երկու քարե պատկերներ Էլիս քաղաքի շուկայական վայրում:վայրում։ քարերի վրա պատկերված էր արևը իր ճառագայթներով և եղջյուրներով մահակը:մահակը։ </b>

Սկզբնական [[Պանդիա]]ն կարող էր լինել Սելենեի մակդիրը, բայց, առնվազն Հոմերոսյան օրհներգի ժամանակ, [[Պանդիա]]ն համարվում էր Սելենեի և [[Զևս]]ի դուստրը:դուստրը։ </b>

[[Պանդիա]] (կամ Պանդիա Սելենե) կարող էր անձնավորել լիալուսին և Աթենքի փառատոնը, որը կոչվում էր Պանդիա - Pandia, սովորաբար համարվում էր [[Զևս]]ի փառատոն, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ այն նշվում էր լիալուսնի ժամանակ և կարող էր կապված լինել Սելենեի հետ:հետ։ </b>

Ստրաբոն նշել էր Սելենեի պաշտպամունքը Կովկասյան ալբանիացիների կողմից:կողմից։</b>

Մի քանի աղբյուրներ տեղեկացնում են, որ Սելենեին լիալուսնի ժամանակ մատուցում էին զոհեր:զոհեր։ Նրան նվիրված էր գարնանային օրուգիշերահավասարի օրը, երբ նա երկար ճանապարհ կատաարելիս և օվկիանոսում լողանալիս, հագնում է շողշողացող հագուստներ և լծում է իտ կառքը փայլուն ձիեր:ձիեր։

*Ի պատիվ Սելենեին անվանվել է աստերոիդ (580) Սելենա ՝ հայտնաբերված 1905թ :։