«Ցեղակրոնություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 165.
Նժդեհը հիացմունքով է խոսում «նախաքրիստոնեական հայու անգերազանցելի մարդկայնության և բարձրորեն ասպետական ոգու մասին»։ «Վահագնա-Անահտական Հայաստանում ես տեսնում եմ այնպիսի հոգեգծեր, առաքինություններ, որոնք պիտի բաղձյալ մեր՝ որքան գոռոզ, այնքան հոգեպես աղքատ ու տմարդի դարաշրջանին»<ref>Գարեգին Նժդեհ // «Խորհրդածություններ», էջ 63</ref>։
Նժդեհը հակաքրիստոնյա կամ հեթանոս չէ, բայց նաև Քրիստոսի ուսմունքի մոլեռանդ պաշտպանը չէ։ Հայերին նա համարում է «զոհը քրիստոնեական բարոյախոսության, որ շարունակվում է մնալ որպես ներկ և շպար, որպես քող և դիմակ ուժեղների հոգու
Նժդեհը, որպես ցեղակրոնության հիմնադիր, գրում էր<ref name="բացնամ">«Գարեգին Նժդեհ // «Բաց նամակներ հայ մտավորականությանը», էջ 21-22</ref>.
{{քաղվածքի սկիզբ}}Քրիստոսը սիրում էր, որովհետև ուժեղ էր, նա սիրում էր, որովհետև սիրելու և ներելու չափ հզոր էր... Նա զոհաբերեց, որովհետև գաղափարի հերոս էր։ Միայն արին, քաջը, միայն հերոսը կարող է զոհաբերել։{{քաղվածքի վերջ}}
Տող 171.
{{քաղվածքի սկիզբ}}Վերացնելով մահվան ու կյանքի միջև գոյություն ունեցող անջրպետը, Նազովրեցին ժխտեց մահը, որով և հանդիսացավ հավիտենական սերմնացմանը ոգու հսկաների՝ սրբերի, նահատակների, հերոսների։{{քաղվածքի վերջ}}
Ուշագրավ է քրիստոնյայի՝ նժդեհյան,այսինքն ցեղակրոնյան ըմբռնումը, որը. «քրիստոնյան նա՛ չէ, ով քրիստոնեական վարդապետությոան տարերքը սխալ է հասկացել, ընկել նախապաշարումների ցանցի մեջ և տկարացել կորչելու աստիճան, այլ նա՛, ում
Ցեղակրոնությունը ձգտում է վերականգնել խաթարված հայկական ցեղային ինքնատիպությունը։ Ինչպես գրում է [[Մուշեղ Լալայան]]ը<ref name="Լալայան2001" />, դա ո՛չ թե Հայկի
=== Վահագնապաշտություն ===
Տող 181.
Ցեղակրոնությունը էական դեր է հատկացնում վահագնապաշտությանը, սակայն որպես հին հայերի արիության խորհրդանիշ, այլ ոչ թե որպես հեթանոսություն<ref name="բացնամ" /><ref>«Արաքս», Սոֆիա, 1926 թ. փետրվարի 11, «Անարիությունը՝ մայր չարյաց»</ref>.
{{քաղվածքի սկիզբ}}Վահագնի հետ պիտի խոսենք հիմա՝ Աստվածը հին արիական հայության։ Մի նոր սուրբ գիրք պիտի դրվի մեր ժողովրդի ձեռքը՝ ավետարանը արիների։{{քաղվածքի վերջ}}
{{քաղվածքի սկիզբ}}Հայ ժողովրդի հավաքական հոգու մեջ
Այնումենայնիվ, ցեղակրոնությունը չի հակադրում Վահագնին և Քրիստոսին կամ հայկականն ու քրիստոնեականը, այլ՝ դրանք խորքում տեսնում է համադրելի. «սկզբից ի վեր հայությունն ու ''իր քրիստոնեությունը'' ձուլված են ի մի բնություն<ref name="Ամերիկահայությունը90" />»։ Եվ միաժամանակ<ref name="ԲանտայինԳրառումներ" />.
{{քաղվածքի սկիզբ}}Աններելի սխալ է կրոնական կրքով բացատրել հայու հավատարմությունը քրիստոնեության հանդեպ։ Հայ հոգուն անծանոթ է ֆանատիզմը... Տիրապետող գիտակցությունը հայու մեջ վաղուց է ինչ ազգային է... Նա շատ վաղ հայացրեց
=== Վերաբերմունքը Հայ եկեղեցուն ===
Ցեղակրոնությունը դեմ չե [[Հայ առաքելական եկեղեցի|Հայ առաքելական եկեղեցուն]], այլ հակառակը՝ իրեն նրա անբաժանելի մասն է համարում, սակայն, ըստ [[Գարեգին Նժդեհ|Նժդեհի]], Հայ առաքելական եկեղեցին «սխալ է ըմբռնել քրիստոնեական սիրո խորհուրդը և դրա հետևանքով ամբողջ դարեր պատճառ դարձել մեր ժողովրդի անօրինակ ողբերգության»։ Ցեղակրոնությունը կոչ է անում ազգայնացնել Հայ եկեղեցին, այն գաղափարապես վերագնահատել և առաջին հերթին վերանայման «ենթարկել քրիստոնեական սիրո իր սխալ ըմբռնումը»։ Ինչպես գրում է Նժդեհը<ref name="բացնամ" />.
{{քաղվածքի սկիզբ}}Սխալվել, չարաչար սխալվել է մեր Եկեղեցին՝ տնանկների և սնանկների
== Պատմություն ==
| |||