Հիմնադրվել է [[XIX դար]]ի սկզբին` [[1832]] թվականի հունվարի 14-ին [[Արևելյան Հայաստան]]ը [[Ցարական Ռուսաստան]]ին միանալուց չորս տարի հետո` ցարական կառավարության որոշման և Կայսր [[Նիկոլայ I]]-ի հրամանի համաձայն` Երևանի կոմս Գեներալ-Ֆեդմարշալ Պասկևիչի միջնորդությամբ, [[Երևանի բերդ]]ում: ում։
Հիմնադրվել է որպես ռուսական տարրական դպրոց, հետագայւմ դարձել է միջնակարգ:միջնակարգ։ [[1843]] թվականին դպրոցի 6-րդ տնօրեն է նշանակվել [[Խաչատուր Աբովյան]]ըով պաշտոնավարել է մինչև անհետանալը`1843 թվականի [[ապրիլի 2]]-ը:ը։ Դպրոցի շենքը եղել է Գայի անվան սպայի տուն:տուն։ Գավառական դպրոցի հիմքի վրա 1868 թվականին բացվել է լրիվ տարրական` չորսդասյա դպրոց (պրոգիմնազիա):։ 1881 թվականին չորսդասյա հիմքի վրա դպրոցը դառնում է միջնակարգ` արական դասական գիմնազիա, որի շրջանավարտները իրավունք ունեին ընդունվել բուհ:բուհ։ Գիմնազան ուներ գիշերօթիկ, նախապատրաստական դասարան և գործում էր հաստատված կանոնադրության համաձայն:համաձայն։ Գիմնազիայում դասավանդել են նաև հայեր:հայեր։ Դասավանդվում էր` [[լատիներեն]], [[հունարեն]], հայերի համար՝ [[հայերեն]]:։ 1913 թվականին գիմնազիան ուներ 707 սան:սան։ Ուսումը վճարովի էր և միայն 10% կազմում էր աշխատավորական խավի երեխաները: երեխաները։
=== 1918 թվական ===
1918 թվականին անկախ Հայաստանում գիմնազիան վերանվանվում է հայկական դասական գիմնազիա:գիմնազիա։ 1920 թվականին [[Խորհրդային Հայաստան]]ում արմատապես փոխվում է 2-րդ աստիճանի դպրոցի հիմքը և դպրոցը կոչվում է 2-րդ աստիճանի համար 2 դպրոց:դպրոց։ 1925 թվականին Երևանի քաղխորհրդի որոշմամբ դպրոցը ճանաչվում Է գավառական դպրոցի ժառանգորդ և անվանակոչվում է Խաչատուր Աբովյանի անվան: անվան։
== Տնօրեններ==
Պրոֆեսոր Հայրապետ Հովհաննիսյան, գրականագետ, պրոֆեսոր` Սիմոն Հակոբյան, Միհրան Մանուկյան, Սամվել Խաչատրյան, Արմենակ Վարդապետյան, Ա. Յախշիբեկյան, Մելիթոս Կարապետյան, 1953-1963 թթ.՝ Գեղեց Տիտանյան, Հ. Գասպարյան, Գուրգեն Մկրտչյան, Սարգիս Հովսեփյան, Իրա Հակոբյան-Սարգսյան<ref>[https://www.yerevan.am/am/school/ Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության դպրոցներ]</ref>
