«Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթար»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթար''' ([[Ուկրաիներեն|ուկր]].՝ ''Чорнобильська катастрофа'' - ''չեռնոբիլյան աղետ''), [[1986]] թվականի [[ապրիլի 26]]-ին [[Ուկրաինա]]յի [[Չեռնոբիլ]] քաղաքում տեղի ունեցած [[Չեռնոբիլի ատոմակայան|ատոմակայանի]] չորրորդ էներգաբլոկի վթար։ Տեղի է ունեցել ռեակտորի պայթյունի հետևանքով և շրջակա տարածքները ենթարկել է ռադիոակտիվ ճառագայթման։ Վթարը ամենախոշորն է իր հետևանքներով ատոմային վթարների մեջ։ Ավերածությունը պայթուցիկ բնույթ էր կրում, [[Միջուկային ռեակտոր|ռեակտորը]] ամբողջությամբ ավերվել է, և շրջակա միջավայր արտանետվել են մեծ քանակությամբ [[Ռադիոակտիվություն|ռադիոակտիվ]] նյութեր:նյութեր։ Այս վթարը ատոմային էներգետիկայի պատմության մեջ ամենախոշորն է ինչպես զոհերի քանակով, այնպես էլ տնտեսական վնասով:վնասով։ [[Ռադիացիոն վթար|Վթարից]] հետո առաջին երեք ամիսների ընթացքում մահացել է 31 հոգի, իսկ ճառագայթման հետևանքները, որոնք բացահայտվել են 15 տարիների ընթացքում, դարձել են 60-80 մարդու մահվան պատճառ<ref name=proatom>[http://proatom.ru/modules.php?name=News&file=print&sid=191 Кто помог создать «чернобыльский миф» (Таблица 1. Стереотипы общественного мнения в отношении Чернобыля)]</ref><ref name=ran>[http://www.ibrae.ac.ru/russian/chernobyl-3d/society/III_5_4.htm Чернобыль между домыслами и фактами]</ref>:։ 134 մարդ տարբեր աստիճանի [[ճառագայթային հիվանդություն]] են ստացել, ավելի քան 115 հազար մարդ տարհանվել է 30 կիլոմետրանոց ճառագայթման գոտուց<ref name=ran/>:։ Հետևանքների վերացման համար մոբիլիզացվել են նշանակալի ռեսուրսներ, ավելի քան 600 հազար մարդ մասնակցել է վթարի հետևանքների լիկվիդացման գործում<ref name=Legacy >[http://www.iaea.org/Publications/Booklets/Chernobyl/chernobyl.pdf Chernobyl’s Legacy: Summary Report] {{ref-en}}.</ref>: ։

Ի տարբերություն [[Հիրոսիմայի և Նագասակիի ատոմային ռմբակոծումներ|Հիրոսիմա և Նագասակիի ռմբակոծությունների]]՝ պայթյունը հիշեցնում էր շատ հզոր «կեղտոտ ռումբի»՝ հիմնական վնասող գործոնը դարձել էր [[ռադիոակտիվ աղտոտում]]ը: ը։

Ռեակտորի այրումից առաջացած ամպը օդի մեջ տարածել է բազմաթիվ ռադիոակտիվ նյութեր, և առաջին հերթին [[յոդ]]ի և [[ցեզիում]]ի ռադիոնուկլիդներ, մեծամասնությամբ [[Եվրոպա]]յի տարածքում:տարածքում։ Ամենամեծ քանակությամբ ռադիոակտիվ տեղումներ դիտվել են [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միության]] տարածքում, որը գտնվում էր ռեակտորի մոտակայքում:մոտակայքում։ Այժմ դրանք պատկանում են [[Բելառուս|Բելառուսի Հանրապետության]], [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի Դաշնության]] և [[Ուկրաինա]]յի տարածքներին<ref>[http://www.who.int/ionizing_radiation/chernobyl/chernobyl_digest_report_RUS.pdf Наследие Чернобыля: Медицинские, экологические и социально-экономические последствия]</ref>: ։

Չեռնոբիլի վթարը ԽՍՀՄ-ի համար դարձել էր մեծ հասարակա-քաղաքական նշանակության իրադարձություն:իրադարձություն։ Այս ամենը որոշակի հետք է թողել վթարի պատճառների հետաքննության ընթացքի վրա<ref name= Jarosh>Чернобыль. 20 лет спустя. Преступление без наказания. А. Ярошинская. — М.: Время, 2006.</ref>:։ Ժամանակի ընթացքում վթարի հանգամանքների և փաստերի վերարտադրումը փոխվել է, և մինչ այժմ որևէ կոնսենսուսի չեն հասել:հասել։

[[Չեռնոբիլի ատոմակայան|Չեռնոբիլի ԱԷԿ]]-ը ({{coord|51|23|22|N|30|05|59|E|type:landmark_region:UA|scale=30000}}) գտնվում է [[Ուկրաինա]]յի տարածքում՝ [[Պրիպյատ]] քաղաքից 3 կմ, [[Բելառուս]]ի սահմանից 16 կմ և [[Կիև]]ից 110 կմ հեռավորության վրա:վրա։

Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ի վթարի պահին գործում էին չորս էներգաբլոկ, որոնք աշխատում էին РБМК-1000 [[Միջուկային ռեակտոր|ռեակտորների]] հիման վրա յուրաքանչյուրը 1000 ՄՎտ հզորությամբ (ջերմային հզորությունը՝ 3200 ՄՎտ):։ Եվս երկու նմանատիպ էներգաբլոկ կառուցվում էին:էին։ Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ը արտադրել է [[Ուկրաինայի ԽՍՀ]] էլեկտրաէներգիայի մոտավորապես տասներորդ մասը: մասը։

Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ը դադարեցրել է իր գործունեությունը [[2000]] թվականի [[դեկտեմբերի 15]]-ին:ին։

[[1986]] թվականի [[ապրիլի 26]]-ին, ժամը 01:2301։23-ին, Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ի 4-րդ էներգաբլոկում պայթյուն է որոտացել, որը ամբողջությամբ ավերել է ռեակտորը:ռեակտորը։ [[Էներգաբլոկ]]ի շինությունը մասնակի փլուզվել է, որի ընթացքում երկու մարդ է մահացել:մահացել։ Տարբեր աշխատասենյակում և տանիքի վրա [[հրդեհ]] է բռնկվել:բռնկվել։ Արդյունքում ակտիվ զոնայի մնացորդները բարձր ջերմաստիճանից հալվել են, հալեցված [[մետաղ]]ի, [[ավազ]]ի, [[բետոն]]ի և վառելիքի մասնիկների խառնուրդը տարածվել է ռեակտորի տակ գտնվող շինություններով<ref name=fuel>[http://web.archive.org/web/20060205041944/http://www.pripyat.com/ru/publications/research/2005/09/28/308.html Данные Курчатовского института о распределении топлива и состоянии укрытия]</ref><ref name=proektstroy>[http://web.archive.org/web/20120417173653/http://www.proektstroy.ru/publications/publication.php?tag=4050 Поведение железобетонных конструкций при аварии на ЧАЭС]</ref>:։ Վթարի արդյունքում տեղի է ունեցել ռադիոակտիվ նյութերի արտանետում շրջակա միջավայր, այդ թվում նաև [[ուրան]]ի, [[պլուտոնիում]]ի, [[յոդ]]-131-ի (կիսատրոհման պարբերություն — 8 տարի), [[ցեզիում]]-134-ի (կիսատրոհման պարբերություն — 2 տարի), ցեզիում-137-ի (կիսատրոհման պարբերություն — 30 տարի) [[ստրոնցիում]]-90-ի (կիսատրոհման պարբերություն — 28 տարի) իզոտոպները:իզոտոպները։