«Պլեոքրոիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Պլեոքրուզմ''' (հուն․ jtXeov առավել, ավելի շատ և хрба գույն), բազմագունություն, նյութերի գունավորման...»:
 
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Cordierite_pléochroïsme.jpg|right|thumb]]
'''Պլեոքրուզմ''' (հուն․ jtXeov առավել, ավելի շատ և хрба գույն), բազմագունություն, նյութերի գունավորման փոփոխությունը դրանցով անցնող լույսի ազդեցությամբ՝ կախված վերջինիս տարածման ուղղությունից և բևեռացումից (տես Բնեոացում չույսի)։ Առաջինը դիտել են ժ․ Բիոն և գերմանացի ֆիզիկոս Թ․ Զեեբեկը [[1816]]-թվականին։ Պլեոքրուզմ նյութերի օպտիկական անիզոտրոպության դրսևորումներից է․ լույսի կլանումը դրանցում անիզոտրոպ է, իսկ կլանման կախումը ճառագայթման ալիքի երկարությունից («գույնից») հանգեցնում է Պլեոքրուզմի։ Պ-լեոքրուզմի տեսակներից մեկը շրջանային դիքրոիզմն է՝ կլանման տարբերությունը աջ և ձախ շրջանային բևեռացման լույսի համար։ Պլեոքրուզմ ամենից հաճախ դիտվում է բյուրեղներում, որոնց համար բնորոշ, է նաև գծային դիքրոիզմը՝ սովորական և ոչ սովորական ճառագայթների ոչ նույնանման կլանումը։ Միառանցք բյուրեղների դեպքում տարբերում են 2 «գլխավոր» (հիմնական) գունավորում՝ օպտիկական առանցքի երկայնքով և դրան ուղղահայաց ուղղությամբ դիտելիս։ Երկառանցք բյուրեղներում դիտվում է 3 հիմնական գունավորում երեք ուղղություններով, որոնք կարող են համընկնել կամ չհամընկնել բյուրեղի գլխաոր ուղղությունների հետ։ Մյուս ուղղություններով բյուրեղը երևում է այլ, այսպես կոչված, միջանկյալ գույներով։ Ուժեղ Պլեոքրուզմով աչքի են ընկնում, օրինակ, տուրմալինը (միառանցք բյուրեղ) և պղնձի ացետատը (երկառանցք բյուրեղ)։ Պլեոքրուզմ ուսումնասիրում են նուրբ հղկուկներում, բևեռացած լույսի մանրադիտակով, որի սեղանիկը շրջելիս բյուրեղի գույնը փոխվում է կտրվածքի կողմնորոշմանը համապատասխան։ Պլեոքրուզմի գործնական կարևոր կիրառություններից է պոլյարոիդների (բեեռացուցիչի տարատեսակ) օգտագործումը, որոնց աշխատանքի հիմքում ընկած է գծային դիքրոիզմի երևույթը։
'''Պլեոքրուզմ''' ({{lang-grc|πλέον}} - ավելի շատ և {{lang-grc2|χρόα}} - գույն կամ [http://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%BC Պլեոքրուզմ]), բազմագունություն, նյութերի գունավորման փոփոխությունը դրանցով անցնող [[լույս]]ի ազդեցությամբ՝ կախված վերջինիս տարածման ուղղությունից և բևեռացումից։
 
== Պատմություն ==
Առաջինը դիտել են Ժ. Բիոն և գերմանացի ֆիզիկոս Թ․ Զեեբեկը [[1816]] թվականին։ Պլեոքրուզմ նյութերի օպտիկական անիզոտրոպության դրսևորումներից է․ [[լույսի կլանում]]ը դրանցում անիզոտրոպ է, իսկ կլանման կախումը ճառագայթման ալիքի երկարությունից («գույնից») հանգեցնում է պլեոքրուզմի։
 
== Տեսակներ ==
Պլեոքրուզմի տեսակներից մեկը շրջանային դիքրոիզմն է՝ կլանման տարբերությունը աջ և ձախ շրջանային բևեռացման լույսի համար։ Պլեոքրուզմ ամենից հաճախ դիտվում է [[բյուրեղ]]ներում, որոնց համար բնորոշ, է նաև գծային դիքրոիզմը՝ սովորական և ոչ սովորական ճառագայթների ոչ նույնանման կլանումը։
 
Միառանցք բյուրեղների դեպքում տարբերում են 2 «գլխավոր» (հիմնական) գունավորում՝ օպտիկական առանցքի երկայնքով և դրան ուղղահայաց ուղղությամբ դիտելիս։
 
Երկառանցք բյուրեղներում դիտվում է 3 հիմնական գունավորում երեք ուղղություններով, որոնք կարող են համընկնել կամ չհամընկնել բյուրեղի գլխաոր ուղղությունների հետ։ Մյուս ուղղություններով բյուրեղը երևում է այլ, այսպես կոչված, միջանկյալ գույներով։ Ուժեղ Պլեոքրուզմով աչքի են ընկնում, օրինակ, [[տուրմալին]]ը (միառանցք բյուրեղ) և [[պղնձի ացետատ]]ը (երկառանցք բյուրեղ)։
 
Պլեոքրուզմ ուսումնասիրում են նուրբ հեղկուկներում, բևեռացած լույսի [[մանրադիտակ]]ով, որի սեղանիկը շրջելիս բյուրեղի գույնը փոխվում է կտրվածքի կողմնորոշմանը համապատասխան։
 
== Կիրառություններ ==
Պլեոքրուզմի գործնական կարևոր կիրառություններից է պոլյարոիդների (բևեռացուցիչի տարատեսակ) օգտագործումը, որոնց աշխատանքի հիմքում ընկած է գծային դիքրոիզմի երևույթը։
 
== Տես նաև ==
* Բևեացում լույսի
 
{{ՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:Նյութեր]]