«Կարմիր կիրակի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։, այլոք → այլք
Տող 11.
===Ձերբակալություն===
Օսմանյան Ներքին գործերի մինիստր [[Թալեաթ փաշա]]ն տեղահանության հրամանը արձակել է 1915 թվականի ապրիլի 24-ին։ Գործողությունը սկսվեց երեկոյան, ժամը 20։00-ին<ref>{{cite book
|first=Արշավիր|last=Շիրակյան|others=թարգմանվել է Սոնիա Շիրակյանի կողմից|title=Կտակն էր Նահատակներուն [Gdagn er Nahadagnerin]|trans_title=The legacy: Memoirs of an Armenian Patriot|publisher=Hairenik Press|location=Բոստոն|year=1976|oclc=4836363}}</ref>։ Կոստանդնուպոլիսում գործողությունները ղեկավարում էր քաղաքի ոստիկանության պետ Բեդրի Բեյը<ref name="Yve27">{{cite book|author1=Yves Ternon|author2=Naim Bey|title = Enquête sur la négation d'un génocide|language=ֆրանսերեն|publisher = Éditions Parenthèses|place=Marseille|year=1989|isbn=978-2-86364-052-4|lccn=90111181|page=27}}</ref>։ Ապրիլի 24–25 գիշերը 235-ից 270 հայ մտավորականներ, հոգևորականներ, բժիշկներ, խմբագիրներ, լրագրողներ, փաստաբաններ, ուսուցիչներ, և այլոքայլք ձերբակալվեցին մինիստրի հրամանով<ref name="Walker">{{Cite book|first=Christopher J.|last=Walker|contribution=World War I and the Armenian Genocide|editor-first=Richard G.|editor-last=Hovannisian|title=The Armenian People From Ancient to Modern Times|volume=II: Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century|publisher=Palgrave Macmillan|year=1997|isbn=978-0-333-61974-2|oclc=59862523|page=252}}</ref>{{#tag:ref |[[Թեոդիկ]] Գողգոթա հայ հոգեւորականութեան [The Golgotha of the Armenian clergy], Constantinople 1921<ref name="teotik-note" group=ref-notes >Պարունակում է ավելի քան 1500 ամբողջ Օսմանյան կայսրության տարածքում բռնագաղթած հոգևորականների կենսագրական տվյալներ, ինչպես նաև 1915 թվականի ապրիլի 24-ին սպանված 270-ից 100 հայտնի մարդկանց անուններ դասակարգված ըստ 9 մասնագիտական խմբերի</ref>|name="teotik"}}։ Մարդկանց քանակի տարբերությունները պայմանավորված են ոստիկանության գրառումների անճշտություններով, քանի որ նրանք ձերբակալել էին միևնույն անուններով մարդկանց։
 
Դրանից հետո ևս եղել են տեղահանություններ մայրաքաղաքից։ Առաջնահերթ խնդիր էր պարզել ձերբակալվածների ինքնությունը, այս նպատակով, ձերբակալվածները մեկ օր պահվում էին ոստիկանական բաժանմունքում և Կենտրոնական բանտում։ Երկրորդ ձերբակալության հոսքով ձերբակալվեցին 500-ից 600 մարդ<ref name="Walker"/>{{sfn|Der Yeghiayan|2002|p=63}}<ref>{{cite book|last=Panossian|first= Razmik|title=The Armenians. From Kings and Priests to Merchants and Commissars|publisher=Columbia University Press|location=New York|year=2006|isbn=978-0-231-13926-7|oclc=64084873|lccn=2006040206|page=237}}</ref><ref>{{cite book|last=Bournoutian|first=Goerge A.|title=A Concise History of the Armenian People|publisher=Mazda|location=Costa Mesa, California|year= 2002|isbn=978-1-56859-141-4|oclc=49331952|lccn=2002021898|page=272}}</ref>։
Տող 17.
Մինչև 1915 թվականի օգոստոս ամսվա վերջը, մոտ 150 ռուսահպատակ հայեր տեղահանվեցին Կոստանդնուպոլիսից դեպի համակենտրոնացման կենտրոններ<ref name="teodar16">
Teotoros Lapçinciyan: ''Ամէնուն Տարեցոյցը. Ժ-ԺԴ. Տարի. 1916–1920. [Everyman's Almanac. 10.-14. Year. 1916–1920]'', G. Keshishian press, Constantinople 1920
</ref>։ Ձերբակալվածներից մի քանիսը, նրանց մեջ նաև գրող Ալեքսանդր Փանոսյանը (1859–1919), ազատ արձակվեցին, նույնիսկ մինչև Անատոլիա տեղափոխելը<ref name="c-khachig">{{cite news|last=Boghosian|first=Khachig|title=My Arrest and Exile on April 24, 1915|newspaper=Armenian Reporter|date=21 April 2001}}</ref>։ Ընդհանուր առմամբ, 2345 հանրաճանաչ հայեր ձերբակալվեցին և տեղահանվեցին<ref name="vahakn dadrian">{{cite book|last=Dadrian|first=Vahakn N.|title=The history of the Armenian genocide: ethnic conflict from the Balkans to Anatolia to the Caucasus|year=2004|publisher=Berghahn Books|location=New York|isbn=1-57181-666-6|page=221|edition=6th rev.}}</ref><ref>{{cite book|title=A companion to World War I|year=2012|publisher=Wiley-Blackwell|location=Chichester, U.K.|isbn=1119968704|page=191|url=http://books.google.com/books?id=EjZHLXRKjtEC|edition=1. publ.|editor=John Horne}}</ref>, նրանցից շատերը չէին զբաղվում որևէ քաղաքական կամ ազգայնական գործունեությամբ<ref name="vahakn dadrian" />։
 
===Համակենտրոնացման ճամբարներ===
Տող 1682.
 
| Չանկիրի
| Սպանվել է Հարպութ-Մալաթիա ճանապարհին<ref name="c-khachigteodar16" /><ref name="Bal87c-khachig" /><ref name="teodar16Bal87" />
|-
| Ա. Շահեն
Տող 1901.
 
| Չանկիրի
| Թույլ է տրվել վերադառնալ Կոստանդնուպոլիս համաձայն [[Թալեաթ փաշա]]յի հատուկ հեռագրի 1915 թվականի մայիսի 7-ին<ref name="doc11" />։ Այս խմբի ութ բանտարկյալներին ասվել է իրենց ազատման մասին 1915 թվականի մայիսի 9-ին{{sfn|Kuyumjian|2001|p=131}}, նրանք հեռացել են Չանկիրից 1915 թվականի մայիսի 11-ին{{sfn|Kévorkian|2006|p=662}}։ Տեղափոխվել է Ֆրանսիա 1922 թվականին<ref name="pamuk">Kevork Pamukciyan: Biyografileriyle Ermeniler, Aras Yayıncılık, Istanbul 2003 OCLC [http://www.worldcat.org/oclc/81958802 81958802]</ref>։ Մահացել է 1942 թվականի օգոստոսի 11-ի Փարիզում<ref>Raymond Kévorkian (editor): ''Simone Denis-Torkomian: Les Mémoires du Dr. Vahram Torkomian, p. 14'', in: ''Vahram Torkomian: Mémoires d'un médecin stambouliote. 1860–1890'', translated by Simone Denis-Torkomian, edited by Raymond Kévorkian, Centre d'histoire arménnienne contemporaine, Bibliothèque Nubar de l'UGAB 2007, ISSN 1259-4873</ref>։
|-
| Սամվել Թումայան (Թոմաճանեան)
Տող 2022.
{{refbegin|3}}
*{{cite book|last=Ավագյան|first=Կարինե|title=Եղեռնահուշ մասունք կամ խոստովանողք եւ վկայք խաչի|language=հայերեն|publisher=Զանգակ 97|location=Երևան|year=2002|isbn=978-99930-2-436-1|oclc=62755097}}
* Գրիգոր Բալակյան «Հայ Գողգոթան», Մխիթարյան միաբանության հրատարակություն, Վիեննա 1922 (1-ին հատոր) և Փարիզ 1956 (2-րդ հատոր) (Նոր հրատարակումը ֆրանսերեն՝ Georges Balakian:Balakian։ ''Le Golgotha arménien'', Le cercle d'écrits caucasiens, La Ferté-Sous-Jouarre 2002 (հատ. 1) ISBN 978-2-913564-08-4, 2004 (հատ. 2) ISBN 2-913564-13-5)
*{{cite book|first=Krikor|last=Beledian|article=Le retour de la Catastrophe|editor=Coquio, Catherine|title=L'histoire trouée. Négation et témoignage|language=ֆրանսերեն|publisher=éditions l'atalante|location=Nantes|year=2003|ISBN=978-2-84172-248-8}} [essay about the survivor literature 1918–23]
*{{cite book|first=Raymond|last=Kévorkian|title=Le Génocide des Arméniens [The Armenian Genocide]|language=ֆրանսերեն|publisher=Odile Jacob|location=Paris|year=2006|ISBN=978-2-7381-1830-1|ref=harv}}