«Լև Վիգոտսկի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 39.
== Կենսագրություն ==
 
Լև Սիմխովիչ Վիգոդսկին (1917 թվականին փոխել է հայրանունը, 1923 թվականին՝ ազգանունը) ծնվել է 1896 թվականի նոյեմբերի 5 (17)-ին Ռուսական կայսրության Օրշա քաղաքում: Նա ընտանիքի ութ երեխաներից երկրորդն էր: Հայրը Խարկովի[[Խարկով]]ի առևտրական ինստիտուտի շրջանավարտ, առևտրական Սիմխա (Սեմյոն) Լվովիչ Վիգոդսկին էր (1869-1931), մայրը՝ ուսուցչուհի Ցիլա (Ցեցիլյա) Մովսեսի Վիգոդսկայան (1874-1935)<ref>[http://toldot.ru/urava/cemetery/graves_20701.html Վիգոտսկիների շիրմաքարը Վոստրյակովի հրեական գերեզմանատանը]. ծնողները՝ Սեմյոն Վիգոդսկի (մահ.՝ 6 հունիսի, 1931) և Ցեցիլյա Վիգոդսկայա (մահ.՝ 26 մայիսի, 1935), քույրերը՝ Զինաիդա Սեմյոնի Վիգոդսկայա (1898—1981), Էսյա Սեմյոնի Վիգոդսկայա (1899—1969), Աննա Սիմոնի Վիգոդսկայա-Խավինա (1895—1936), Կլավդիյա Սեմյոնի Վիգոդսկայա (1904—1977):</ref><ref>[http://www.belisrael.info/content/index.php?option=com_content&view=article&id=421:istorevrgom&catid=47:homel&Itemid=68 История еврейской общины Гомеля]</ref><ref>[http://psyjournals.ru/kip/2007/n3/Meshcheryakov_full.shtml Б. Г. Мещеряков «Л. С. Выготский и его имя»]:</ref>:
 
Վիգոտսկու ծնունդիցմեկ տարի անց նրանց ընտանիքը տեղափոխվում է [[Գոմել]] (մոտ 400 մղոնՄոսկվայիցմղոն [[Մոսկվա]]յից արևմուտք): Սկզբնական կրթությունը հիմնականում ստացել է տանը: Նրա և ընտանիքի մյուս երեխաների կրթությամբ զբաղվել է մասնավոր ուսուցիչ [[Շոլոմ Մորդուխովիչ]] (Սողոմոն Մարկովիչ) Աշպիզը (1876- 1940-ից հետո), ով հայտնի է սոկրատյան երկխոսություն մեթոդի կիրառմամբ և Գոմելյան սոցիալ-դեմոկրատական կազմակերպության կազմում ծավալած հեղափոխական գործունեությամբ<ref name=autogenerated3>[http://books.google.com/books?id=bBVI_QvVOsMC&pg=PA7&lpg=PA7&dq=gomel+vygodsky&source=bl&ots=9KfMMtUZRb&sig=OJ1ybEqjaYlQzitNuH0V7Rqhuhc&hl=en&sa=X&ei=1v-jUJGfGui_0QHvuYHoBA&ved=0CEkQ6AEwBA#v=onepage&q=gomel%20vygodsky&f=false James V. Wertsch «Vygotsky and the Social Formation of Mind» (стр. 4)]</ref><ref>[http://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%A0%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%8B/%D0%90%D1%88%D0%BF%D0%B8%D0%B7%20%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD%20%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87/ Шолом Мордухович Ашпиз (Аспиз)]</ref><ref>[http://www.sosh19.iptv.by/index.php/musej/46-1- Вторая сталинская школа]: Սողոմոն Մարկովիչ Աշպիզը 1936 թվականին որպես ուսուցիչ աշխատել է Ստալինյան երկրորդ դպրոցում (հետագայում՝ Գոմելի № 19 հանրակրթական միջնակարգ դպրոց):</ref><ref name=autogenerated4>[http://books.google.com/books?id=GUTyDVORhHkC&pg=PA32&lpg=PA32&dq=semion+vygodsky&source=bl&ots=twgF-KKcrG&sig=WpgfWjJL4LMZSZLM8fnBVLIClZQ&hl=en&sa=X&ei=OwOkULv2L4qa0QG4n4HYCg&ved=0CEkQ6AEwBg#v=onepage&q=semion%20vygodsky&f=false Luis C. Moll «Vygotsky and Education» (стр. 32)]</ref><ref>[http://berkovich-zametki.com/AStarina/Nomer16/Aspiz1.htm Мирра Аспиз «Мой отец Евсей Маркович Аспиз»]</ref>:
 
Տանը ստանալով տարրական կրթություն՝ Վիգոտսկին [[Գոմելի մասնավոր գիմնազիայումգիմնազիա]]յում հանձնում է հինգերորդ դասարանի քննությունները և ընդունվում վեցերորդ դասարան: Վերջին երկու դասարանները հաճախել է Ա.Ե. Ռատների հրեականմասնավորհրեական մասնավոր արական գիմնազիան<ref name=autogenerated3 /><ref name=autogenerated4 /><ref>[http://itls.usu.edu/~mimi/courses/6260/theorists/vygotsky/vygotime.html Time Line of Lev Vygotsky’s Life]</ref>: Մասնավոր ուսուցիչների հետ շարունակում է ուսումնասիրել հին հրեերեն, հին հունարեն, լատիներեն, անգլերեն լեզուները, ինքնուրույն ուսումնասիրում էսպերանտոն: 1931 թվականին ընդունվում է [[Մոսկվայի պետական համալսարանիհամալսարան]]ի բժշկական ֆակուլտետը, բայց շուտով տեղափոխվում է իրավաբանական ֆակուլտետ: Որպես ուսանող՝ գրում է «Շեքսպիրի ողբերգությունը Համլետի՝ Դանիայի արքայազնի մասին» 200 էջանոց ուսումնասիրությունը (1916), որը համալսարանն ավարտելիս ներկայացնում է որպես դիպլոմային աշխատանք (հրատարակվել է 1968թ.): 1916 թվականին [[«Նոր ուղի»]] շաբաթաթերթում (այնտեղ աշխատում էր որպես տեխնիկական քարտուղար) տպագրում է հրեաների կյանքին վերաբերող հոդված՝ գրականության թեմայով:
 
1917 թվականին՝ [[հոկտեմբերյան հեղափոխությունիցհեղափոխություն]]ից հետո Վիգոտսկին կարճ ժամանակով մեկնում է [[Սամարա]], որից հետո վերադառնում է [[Գոմել]], որտեղ այդ ժամանակ բնակվում էին իր ծնողները <ref>[http://psyjournals.ru/pj/2009/n1/22851_full.shtml И. Е. Рейф «К истории одного автографа Л.Выготского»]</ref>: Այստեղ նա զբաղվում է սոցիալական և մանկավարժական գործունեությամբ: Դերասանների համար գրված նրա նշումներն օգտագործել է իր [[«Մտածողությունը և լեզուն»]] գրքում: Յոթ տարի շարունակ գրականություն է դասավանդում երեկոյան բանվորական դպրոցներում, այնուհետև՝ ուսուցչական քոլեջում:
 
1924 թվականին Լենինգրադում[[Լենինգրադ]]ում կայացած «Ռեֆլեքսիային և հոգեբանական մեթոդաբանությանը» նվիրված հոգեբանական երկրորդ վեհժողովում 27-ամյա Վիգոտսկու ելույթը ցնցեց [[Ալեքսանդր ԼուրիայինԼուրիա]]յին, որն այդ ժամանակ [[Մոսկվայի հոգեբանության ինստիտուտիինստիտուտ]]ի գիտական քարտուղարն էր: Վերջինս Վիգոտսկուն հրավիրում է Մոսկվա՝ միանալու իր հետազոտական խմբին: 1925 թվականի ամռանը կատարում է իր միակ արտասահմանյան ճանապարհորդությունը. որպես Ժողկոմատի[[Ժողկոմատ]]ի պատասխանատու աշխատող մասնակցում է խուլ ու համր երեխաների լուսավորությանը վերաբերող միջազգային գիտաժողովին, որը տեղի է ունեցել հունիսի 20-24-ին Լոնդոնում[[Լոնդոն]]ում <ref>van der Veer, R. & Zavershneva, E. (2011). [http://www.springerlink.com/content/375141xv6284506g/ To Moscow with Love: Partial Reconstruction of Vygotsky’s Trip to London]. ''Integrative Psychological and Behavioral Science'', 45(4), 458—474 ([http://www.springerlink.com/content/375141xv6284506g/fulltext.html ''html''], [http://www.springerlink.com/content/375141xv6284506g/fulltext.pdf ''pdf''])</ref><ref>ван дер Веер, Р. & Завершнева, Е. (2012). [http://www.researchgate.net/publication/230786721_P__..____(-_1925_._) «To Moscow with love»: Реконструкция поездки Л. С. Выготского в Лондон] // Вопр. психол. 2012. № 3. С. 89—105</ref>: Աշխատել է նաև Մոսկվայի[[Մոսկվա]]յի, Լենինգրադի[[Լենինգրադ]]ի, Խարկովի[[Խարկով]]ի պետական, կրթական, բժշկական, գիտահետազոտական մի շարք կազմակերպություններում:
 
Վիգոտսկին մահացել է 1934 թվականի հունիսի 11-ին Մոսկվայում տուբերկուլյոզից: Թաղվել է Նովոդևիչյե գերեզմանատանը 1934 թվականի հունիսի 13-ին:
 
Վիգոտսկին մահացել է [[1934]] թվականի [[հունիսի 11]]-ին Մոսկվայում[[Մոսկվա]]յում տուբերկուլյոզից: Թաղվել է [[Նովոդևիչյե գերեզմանատանըգերեզմանատուն|Նովոդևիչյե գերեզմանատան]]ը 1934 թվականի հունիսի 13-ին:
 
Ակտիվորեն մասնակցել է սովետական հոգեբանությունը մարքսիստական մեթոդոլոգիայի հիման վրա վերակառուցելու գործին։ Հոգեկան գործունեության բարդ ձևերը և անձի վարքն ուսումնասիրելու օբյեկտիվ մեթոդներ որոնելիս՝ Վիգոտսկին քննադատական վերլուծության է ենթարկել մի շարք փիլիսոփայական և իր ժամանակի հոգեբանական կոնցեպցիաների մեծ մասը։ «Բարձրագույն հոգեկան ֆունկցիաների զարգացման պատմությունը» ([[1930]]-[[1931]], հրատարակություն [[1960]]) գրքում տրված է հոգեկանի զարգացման կուլտուր-պատմական տեսության լայն շարադրանքը։ Ըստ Վիգոտսկու անհրաժեշտ է տարբերել վարքի երկու կողմ՝ բնական (որ կենդանական աշխարհի կենսաբանական էվոլյուցիայի արգասիք է) և կուլտուրական (որ հասարակության պատմական զարգացման արգասիք է), որոնք ձուլվել են հոգեկանի զարգացման ընթացքում։ Կյանքի վերջին տարիներին Վիգոտսկին հիմնականում զբաղվել է գիտակցության կառուցվածքի ուսումնասիրությամբ («Մտածողություն և խոսք», [[1934]])։ Մանկան հոգեբանության, դեֆեկտոլոգիայի և հոգեբուժության հիման վրա, ուսումնասիրելով բարձրագույն ֆունկցիաների զարգացման ու անկման ընթացքը, հանգել է այն եզրակացության, որ գիտակցության կառուցվածքն իրենից ներկայացնում է միասնության մեջ գտնվող աֆեկտիվ, կամային և ինտելեկտուալ պրոցեսների իմաստային [[դինամիկ]] համակարգ։ Նրա կուլտուր-պատմական տեսության հիմքի վրա սովետական [[հոգեբանություն|հոգեբանության]] մեջ ստեղծվել է խոշորագույն [[դպրոց]], որի ներկայացուցիչներն են Ա․ Ն․ Լեոնտևը, Ա․ Ռ․ Լուրիան, Պ․ Դալպերինը, Ա․ Վ․ Զապորոժեցը, Պ․ Ի․ Զինչենկոն, Դ. Էլկոնինը և ուրիշներ։