|
| range legend = 2
}}
'''Կռճիկային ձկները''' ({{lang-lat|''Chondrichthyes''}}) մտնում են ձկների վերնադասի մեջ: մեջ։
== Ընդհանուր բնութագիրը,կմախքը ==
[[Պատկեր:Evolution of cartilaginous fishes.png|մինի|Կռճիկային ձկների ռադիոակտիվությունը ըստ Մայքլ Բենտոնի,[[2005]]]]
Սովորաբար ունեն մեծ չափեր:չափեր։ Մարմինը ծածկված է յուրահատուկ կտենոիդ թեփուկներով, որոնք կազմված են թիթեղիկներից, իսկ վերջինիս վրա կա հետ ուղղված ատամիկ:ատամիկ։ Այս թեփուկն առաջանում է կոբիումային հատուկ օստեոդենտինից:օստեոդենտինից։ Ատամիկը ծածկված է նուրբ [[էմալ]]ով:ով։ Այս թեփուկները [[բերան]]ի մոտ խոշորացել և վեր են ածվել ատամների:ատամների։ Ատամները սուր են, եռանկյունաձև և կպած են ծնոտներին:ծնոտներին։ Երբեմն դասավորված են երեք շարքերով:շարքերով։ Մաշկը թեթևակի լորձոտ է, լորձը փոքրացնում է շփումը և ունի մանրէասպան հատկություն:հատկություն։ Կմախքնկմախքն ամբողջությամբ կռճիկային է:է։ Ողնաշարը մտնում է հետին բլթակի մեջ, իսկ լողակները հորիզոնական են:են։ Աղիքում ունեն զսպանակաձև փական:փական։ Լողափամփուշտ չունեն:չունեն։ Ունեն դունչ՝ ռոստրոմ, որի պատճառով բերանը ստորին կողմում է:է։ Պոչը հետերոցերկալ է:է։ Բեղմնավորումը ներքին է, դնում են կճեպով ծածկված ձվեր կամ ձվակենդանածին են կամ էլ կենդանածին:կենդանածին։
Տարբերում են առանցքային, վիսցերալ և վերջույթների կմախք:կմախք։ Գանգը կազմված է կռճիկային հատակից, զգայարանների զույգպատիճից:զույգպատիճից։ Տանիքային մասում կա ուղեղային նյութ:նյութ։ Առջևի մասում ունեն շրթունք՝ երեք կռճիկներից կազմված:կազմված։ Ծնոտային աղեղը կազմված է վերին քիմքառակուսի կռճիկից և ստորինմեկելյան կռճիկից:կռճիկից։ Քիմքառակուսի կռճիկը կախիչով կամ հիոմանդիբուլով ամրացած է գանգին, որոշ [[ձկներ]]ի մոտ հիմանդիբուլը չի միանում գանգին, այլ քիմքառակուսային [[կռճիկ]]ը հետին ծայրով անմիջապես միացած է գանգին:գանգին։ Այս դեպքում հիոմանդիբուլը սերտորեն ամրանում է քիմքառակուսային կռճիկին:կռճիկին։
Ենթալեզվային աղեղը կազմված է հիոմանդիբուլներից, հիոիդներից և կոպուլայից:կոպուլայից։ Վիսցերալ կմախքը կազմված է աղեղներից, որոնք պահում են խռիկային ապարատը:ապարատը։ Խռիկային աղեղները հինգ զույգ են, որոնց վրա երկու կողմերից դասավորված են խռիկայն թերթիկները:թերթիկները։ Առջևի զույգվերջույթների կմախքը կազմված է ուսագոտուց և վերջույթի կմախքից:կմախքից։ Ուսագոտին իրենից ներկայացնում է կռճիկային աղեղ, որի գագաթը ուղղված է ցած:ցած։ Վերջույթի միացման տեղից վեր գտնվող մասը կոչվում է թիակ, ցածը՝ կորակոիդ:կորակոիդ։ Վերջույթի կմախքի վրա տարբերում են երեք կռճիկներ՝ բազալիաներ, բազմաթիվ ռադիալիաներ և բազմաթիվ նուրբ էլաստոիդինային թելիկներ:թելիկներ։ Հետին վերջույթի կմախքը կազմված է կենտ կռճիկից, որը [[կոյանոց]]ի մոտ դասավորված է լայնակի ձևով:ձևով։ Ունի մեկ կամ երկու բազալիա և ռադիալիաներ, իսկ կենտ վերջույթների կմախքը կազմված է միայն ռադիալիաներից և էլաստոիդինային թելիկներից: թելիկներից։
== Մարսողական համակարգը ==
[[Պատկեր:CretaceousSharkTeeth061812.JPG|մինի|Կռճիկային ձկան ատամները]]
Կռճիկային ձկների մարսողուրյան համակարգը ընդհանուր կառուցվածքով նման է մյուս ողնաշարավորների նույն համակարգին, սակայն կան որոշ առանձնահատկություններ:առանձնահատկություններ։ [[Բերանի խոռոչ]]ում գտնվում են խոշոր ատամները:ատամները։ Կլանի մեջ են բացվում ցայտիչները:ցայտիչները։ Ստամոքսը մեծ է՝ մանավանդ միջին չափեր ունեցող շնաձկներինը:շնաձկներինը։ Աղիքն ավելի լայն է, ունեն պարուրաձև փական, լյարդ՝ լեղապարկով, որի ծորանը բացվում է բարակ աղիքի վերին բաժնում՝ մարմնի խոռոչում:խոռոչում։ Ստամոքսի ուռուցիկ մասում տեղադրված է [[փայծաղ]]ը:ը։
== Շնչառական համակարգը ==
Շնչառության օրգանները ներկայացված են մարմնի ամեն մի կողմում տեղադրված հինգխռիկային ճեղքերով:Վերջիններսճեղքերով։Վերջիններս սկսվում են [[ըմպան]]ից, անցնում արտաքին խռիկային խոռոչներ և բացվում դուրս ինքնուրույն անցքով:անցքով։ Խռիկային ճեղքերն իրարից սահմանազատված են միջխռիկային միջնապատերով, որոնց մեջ տեղադրված են խռիկային աղեղները:աղեղները։
== Արյունատար համակարգը ==
Արյունատար համակրգը փակ է, [[սիրտ]]ը երկխորշ է:է։ Սրտում միշտ երակային արյուն է:է։ Սիրտը բաղկացած է չորս բաժնից՝ երակային ծոցից, նախասրտից, փորոքից և զարկերակային կոնից:կոնից։ Փորոքից սկսվում է զարկերակային բուրգը, որը ծագումով համապատասխանում է փորոքին, այսինքն՝ կազմված է միջաձիգ-զոլավոր մկաններից:մկաններից։ Զարկերակային կոնի լուսանցքում կան փականներ, որոնք արգելակում են արյան հոսքը դեպի հետ:հետ։
== Արտաթորության համակարգը ==
Արտաթորության օրգանները ներկայացված են իրանային [[երիկամ]]ներով:ներով։ Սրանք զույգ երկար մարմիններ են, որոնք տեղադրված են ողնաշարի կողքերին՝ մարմնի գրեթե ամբողջ երկարությամբ:երկարությամբ։ Այս երիկամների առջևի մասը խիստ նեղացած է, իսկ հետին մասը՝ լայնացած:լայնացած։
== Նյարդային համակարգը և զգայարանները ==
[[Պատկեր:Hexanchus nakamurai JNC2615 Eye.JPG|մինի|Տեսողական զգայարան՝աչք]]
Ներկայացված է երեք բաժիններով՝ կենտրոնական, ծայրամասային և վեգետատիվ:Կենտրոնականվեգետատիվ։Կենտրոնական նյարդային համակարգը բաղկացած է [[գլխուղեղ]]ից և [[ողնուղեղ]]ից:ից։ Գլխուղեղը ունի հինգբաժին՝ աղջևի, միջանկյալ, միջին, ուղեղիկ և երկարավուն:երկարավուն։ Հատկապես մեծացել է առջևի ուղեղը, որը դեռևս բաժանված չէ կիսագնդերի:կիսագնդերի։ Մեծ են հոտառական բլթերը:բլթերը։ Հզոր միջանկյալ ուղեղը ունի լավ զարգացած տեսողական թմբեր (թալամուս):։ Միջանկյալ ուղեղի մեջքային կողմում տեղադրված է էպի իզը (վերին մակուղեղը), իսկ փորային կողմում՝ հիպոֆիզը (ստորին մակուղեղ):։ Դիտվում է տեսողական նյարդերի խաչվածություն(խիազմ):։
== Բազմացումը ==
[[Պատկեր:Scyliorhinus canicula foetus in an egg.jpg|մինի|Շնաձկան ձու]]
Բաժանասեռ են, ունեն զույգ սեռական գեղձեր:գեղձեր։ [[Բեղմնավորում]]ը ներքին է:է։ Սերմնարանները գտնվում են կերակրափողի կողքերին, լյարդի վերևում:վերևում։ Սերմնաբջիջները ձևավորվում են սերմնարանների խողովակներում:խողովակներում։ Էգերի զույգձվարանները, ինչպես արուների սերմնարանները, տեղադրված են [[կերակրափող]]ի կողքերին, լյարդի վերևում:վերևում։ Ձվատարների դեր են կատարում լավ զարգացած մյուլերի խողովակները:խողովակները։ Ձվադրող ձևերի բեղունությունը ցածր է, միաժամանակ կարող են դնել 1-2 մինչև 10-12 ձու, որոշ ժամանակ հետո ձվադրումը կրկնվում է:է։ Ձվերը մեծ են, մինչև 6սմ լայնությամբ և 10 սմ երկարությամբ, հարուստ են դեղնուցով:դեղնուցով։
== Կռճիկային ձկների տեսակներ<ref>[http://www.morphbank.net/Browse/ByImage/?tsn=159785&activeSubmit=2&keywords=&tsnId_Kw=id&tsnKeywords=159785&viewId_Kw=keywords&spId_Kw=keywords&localityId_Kw=keywords&offset=0&numPerPage=20&log=NO Կռճիկային ձկների տեսակները(նկարներ)]</ref> ==
Squatina angelus - Gervais.jpg
Myliobatis aquila sasrája.jpg
Sawfish genova.jpg
Amblyraja hyperborea1.jpg
Torpedo torpedo corsica2.jpg
Stethacanthus BW.jpg
Early Shark.jpg
Triodus1db.jpg
</gallery>
| 